Το Εκκλησιαστικό Μουσείο της Ερμούπολης δημιουργήθηκε με πρωτοβουλία του Μακαριστού Μητροπολίτη Σύρου Δωρόθεου Ά το 1984 ο οποίος κατάφερε να δημιουργήσει μια εξαιρετική συλλογή εκκλησιαστικών εκθεμάτων στέλνοντας τον τότε αρχιμανδρίτη και νυν Μητροπολίτη Σύρου Δωρόθεο Β΄ να συλλέξει διάφορες εικόνες, εκκλησιαστικά κειμήλια, σκεύη και άμφια από τις εκκλησίες και τους ναούς των υπολοίπων νησιών της Μητροπόλεως.
Το μουσείο φιλοξενήθηκε σε κτίριο ιδιοκτησίας της Ιεράς Μητροπόλεως και εμπλουτίστηκε με τον καιρό με περισσότερα άμφια, εκκλησιαστικά κειμήλια και κοσμήματα. Το μουσείο στέγαζε επίσης ένα εργαστήριο δημιουργικής απασχόλησης και έκφρασης παιδιών καθώς και εκμάθησης αγιογραφίας σε ισόγεια αίθουσα του Ναού του Αγίου Νικολάου που αργότερα μεταφέρθηκαν σε άλλο ιδιόκτητο χώρο της Ιεράς Μητροπόλεως μαζί με το βιβλιοπωλείο Θεογνωσία πλησίον του Ναού του Αγίου Νικολάου.
Στα εκθέματα προστέθηκαν και αντικείμενα κυκλαδικής λαογραφίας και είναι πλέον στη διαθεσιμότητα του κοινού ενώ η επίσκεψη είναι δωρεάν.
Πηγή: www.syrosisland.gr
Ο Καθεδρικός Ναός της Αθήνας (Ευαγγελισμός της Θεοτόκου) κτίστηκε μεταξύ του 1842 και 1862, είναι σταυροειδής τρίκλιτη βασιλική με τρούλο και βρίσκεται στην ομώνυμη οδό, λίγες εκατοντάδες μέτρα από το Σύνταγμα.
Πολλοί αρχιτέκτονες (Χάνσεν, Ζέζος, Μπουλανζέ, Κάλκος και άλλοι) συνέβαλαν στην ανέγερση του ναού. Επίσης πολλοί καλλιτέχνες εργάστηκαν για τον εξωτερικό και κυρίως τον εσωτερικό διάκοσμο του ναού. Χαρακτηριστικό είναι πως ως δομικά υλικά αλλά και ως διακοσμητικά στοιχεία κατά την ανέγερσή του, χρησιμοποιήθηκαν ύλες από ερειπωμένες ή κατεδαφισμένες για αρχαιολογικούς λόγους βυζαντινές εκκλησίες.
Από τότε που έγινε επισήμως ο καθεδρικός ναός της πόλης, πολλές θρησκευτικές τελετές έλαβαν χώρα στον ναό: Γάμοι βασιλέων, κηδείες σημαινόντων προσώπων της πολιτικής και κοινωνικής ζωής του τόπου κ.ά. Από τον σεισμό του 1999 και ως τις μέρες μας, ο ναός βρίσκεται σε φάση συνεχούς επισκευής και συντήρησης, οπότε ως καθεδρικός ναός χρησιμοποιείται ο Άγιος Διονύσιος στο Κολωνάκι. Στο εσωτερικό του ναού ο επισκέπτης μπορεί να δει τις μαρμάρινες λάρνακες όπου φυλάσσονται τα οστά της Αγίας Φιλοθέης και του Πατριάρχη Γρηγορίου Ε’.
Πηγή: www.athensattica.gr
Ο Ναός των Αγίων Αναργύρων, ή Αγιοταφίτικο Μετόχι, ή ευρύτερα αποκαλούμενο Μετόχι του Παναγίου Τάφου βρίσκεται στα Αναφιώτικα στη Πλάκα και είναι ένας ναός του 17ου αιώνα. Κτίστηκε και λειτούργησε ως γυναικείο μοναστήρι, πιθανόν ιδιοκτησίας Κολοκύνθη –γνωστής αθηναϊκής οικογένειας της εποχής.
Ο αφιερωμένος στους Αγίους Αναργύρους ναός, το Καθολικό του παλιού μοναστηριού, είναι μια καμαροσκέπαστη μονόκλιτη βασιλική. Λόγω της ιδιότητάς του (από τον 18ο αιώνα είναι Μετόχι του Πανάγιου Τάφου) συνδέεται με τις θρησκευτικές τελετές της Λαμπρής και προσελκύει πολλούς επισκέπτες, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, δεδομένου πως το Άγιο Φως από τα Ιεροσόλυμα φτάνει πρώτα εδώ το βράδυ της Ανάστασης. Ο ναός έχει κτιστεί στη θέση αρχαίου ναού αφιερωμένου στη θεά Αφροδίτη.
Πηγή: www.athensattica.gr
Ο Ναός της Αγίας Αικατερίνης στην Πλάκα κτίστηκε στα μέσα του 11ου αιώνα και είναι τετρακίονος σταυροειδής εγγεγραμμένος με τρούλο. Οι μελετητές της βυζαντινής ιστορίας της πόλης θεωρούν πως όταν κτίστηκε ήταν αφιερωμένος στον Άγιο Θεόδωρο, γεγονός που φαίνεται και από μια αφιερωματική επιγραφή που σώζεται παραμορφωμένη σε ένα τμήμα του μαρμάρινου κίονα που στηρίζει την Αγία Τράπεζα.
Είναι παλιός ενοριακός ναός της συνοικίας Αλίκοκου της Πλάκας, απέναντι από το χορηγικό μνημείο του Λυσικράτους, το οποίο παλαιότερα ήταν ενσωματωμένο στην παλιά καθολική μονή των Καπουτσίνων μοναχών. Τις εσωτερικές τοιχογραφίες φιλοτέχνησε κατά την τελευταία δεκαετία του 19ου αιώνα ο αγιογράφος Γ.Δ. Καφετζιδάκης.
Πηγή: www.athensattica.gr
Ο Ναός του Αγίου Νικολάου του Ραγκαβά βρίσκεται στην Πλάκα, λίγο κάτω από τα Αναφιώτικα. Κτίστηκε στις αρχές του 11ου αιώνα και είναι ένα από τα πιο αξιόλογα μνημεία της εποχής. Είναι κτισμένος σύμφωνα με τον τύπο απλός τετρακιόνιος σταυροειδής εγγεγραμμένος, με μικρό οκταγωνικό τρούλο (αθηναϊκού τύπου) και πλινθοπερίκλειστη τοιχοποιία. Αρχικοί κτίτορες του ναού ήταν η βυζαντινή οικογένεια των Ραγκαβάδων.
Ο ναός που ερειπώθηκε κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 1821 ξανακτίστηκε με τα ίδια υλικά, αλλά στη συνέχεια υπέστη πολλές αλλοιώσεις και ξένες προς το αρχικό πνεύμα του ναού επεμβάσεις. Τη δεκαετία του 1970 αποκαταστάθηκε σε μεγάλο βαθμό η αρχική μορφή του, αλλά όχι πλήρως. Η παράδοση λέει πως η καμπάνα του σήμανε πρώτη το χαρμόσυνο γεγονός της απελευθέρωσης της πρωτεύουσας στις 12 Οκτωβρίου 1944.
Πηγή: www.athensattica.gr
Η Μονή Δαφνίου βρίσκεται στην άκρη του άλσους Χαϊδαρίου. Πιθανολογείται πως βρίσκεται στη ίδια θέση με τον αρχαίο ναό του Δαφναίου Απόλλωνα. Η Mονή είναι οχυρωμένη με αμυντικούς πύργους και ψηλά τείχη με δυο εισόδους που οδηγούν στον περίβολο. Στο κέντρο του περιβόλου βρίσκεται ο ναός της Μονής, το επιβλητικό «Καθολικό».
Διακρίνονται επίσης και άλλα κτίσματα όπως τα αρχικά κελιά, η τραπεζαρία των μοναχών. Η Μονή και τα κτίσματά της έχουν ανακαινιστεί πολλές φορές κατά τη υπερχιλιόχρονη ζωή της. Το καθολικό της μονής χρονολογείται από τον 11ο αιώνα, όπως και τα περισσότερα βυζαντινά κτίσματα της ευρύτερης περιοχής της Αθήνας.
Ο ψηφιδωτός διάκοσμος διατηρείται σε πολλά σημεία πανέμορφος και εντυπωσιακός. Η μονή παρήκμασε κατά τον 19ο αιώνα, όταν και εγκαταλείφθηκε από τους μοναχούς. Στα τέλη του 19ου αιώνα χρησιμοποιήθηκε και ως δημόσιο ψυχιατρείο. Σήμερα η οχυρά μονή περιλαμβάνεται στον Παγκόσμιο κατάλογο Πολιτιστικής κληρονομιάς της Unesco.
Πηγή: www.athensattica.gr
Ο βυζαντινός ναός της Καπνικαρέας είναι από τα πλέον χαρακτηριστικά σημεία του βυζαντινού παρελθόντος της Αθήνας. Χρονολογείται από τον 11ο περίπου αιώνα, είναι αφιερωμένος στα Εισόδια της Θεοτόκου και βρίσκεται στο μέσον της οδού Ερμού.
Πιθανολογείται πως κτίστηκε στη θέση παλαιότερου χριστιανικού ναού που τον έκτισε η Αθηναία Αυτοκράτειρα του Βυζαντίου Ευδοκία (γυναίκα του Θεοδοσίου του Μικρού – 5ος αιώνας μ.Χ.), πάνω στα θεμέλια αρχαίου ναού της Αθηνάς ή της Δήμητρας. Σήμερα ανήκει στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Ο αρχιτεκτονικός ρυθμός του ναού είναι σύνθετος τετρακιόνιος σταυροειδής εγγεγραμμένος. Στα αρχές του 20ου αιώνα προστέθηκε στη βόρεια πλευρά του ναού το παρεκκλήσι της Αγίας Βαρβάρας. Πολλές από τις αγιογραφίες του εσωτερικού του ναού οφείλονται στον περίφημο Φώτη Κόντογλου. Το όνομα του ναού οφείλεται μάλλον στον αρχικό κτίτορά της, που κατά τις παραδόσεις ήταν εισπράκτορας του καπνικού φόρου στην πόλη. Άλλη παράδοση αποδίδει το παλιότερο όνομά του Καμουχαρέα στα εργαστήρια μεταξωτών υφασμάτων (καμουχάδες) της περιοχής.
Πηγή: www.athensattica.gr