Τζουμέρκα, θρησκευτικός τουρισμός

• Οκτ 23, 2015
• 7205 Views
• Θρησκευτικός

Μονή Κηπίνας

Αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου, η μονή Κηπίνας χτίστηκε τον 18ο αιώνα και, παρόλο που σήμερα δεν μονάζει πλέον κανείς εκεί, έχει ανακαινισθεί πρόσφατα. Κάποιες μαρτυρίες θέλουν το σημείο να είχε θρησκευτική δραστηριότητα από τα βυζαντινά ακόμη χρόνια. Η μονή oφείλει την ονομασία της στους κήπους που καλλιεργούσαν εκεί κοντά, κάποτε οι μοναχοί, μιας που τα μοναστήρια τα χρόνια εκείνα ήταν κατά κύριο λόγο αυτοσυντήρητα.

Το κτίσμα είναι προσβάσιμο από ένα μικρό μονοπάτι, κολλητά στον βράχο. Για να φτάσουμε στο κυρίως μέρος του μοναστηριού πρέπει να περάσουμε από μία ξύλινη γεφυρούλα, κάτω από την οποία υπάρχει το απόλυτο κενό … Αυτή η μικρή γέφυρα φαίνεται να συνέβαλλε τα μέγιστα για την ασφάλεια των μοναχών, μιας που αποσπάται με τη βοήθεια τροχαλίας, αφήνοντας ένα κενό, ύψους κοντά στα 3 με 4 μέτρα, από την είσοδο της μονής και τον επίδοξο ληστή-επιδρομέα της εποχής.

Στο κυρίως κτίσμα, λοιπόν, με την είσοδο μας, βρισκόμαστε κατευθείαν στο αρχονταρίκι το οποίο φαίνεται ότι έχει υποστεί διακοσμητικές αλλαγές τα τελευταία χρόνια με πέτρινες επενδύσεις στις κολόνες, στο πάτωμα και στους τοίχους. Εδώ μπορεί να ξαποστάσει ο επισκέπτης και να γράψει στο βιβλίο επισκεπτών κοιτάζοντας από τα παράθυρα την θέα …

Στο βάθος είναι η κουζίνα και ακριβώς δίπλα της ο διάδρομος που οδηγεί στα κελιά των μοναχών.

Η μονή είναι ουσιαστικά χτισμένη «στον αέρα» και τα παράθυρα πάνω από τα κρεβάτια των μοναχών βλέπουν στο κενό!

Ο ναός ουσιαστικά, είναι χτισμένος επάνω στην είσοδο ενός μεγάλου οριζόντιου σπηλαίου που σε οδηγεί στα σπλάχνα του βουνού. Ο πρόναος έχει δύο εισόδους. Την μία από την μεριά όπου βρίσκεται το αρχονταρίκι και μία δεύτερη που σε οδηγεί στο σπήλαιο.

Μοναστήρι της Παναγίας της Χρυσοσπηλιώτισσας

Σε μικρή απόσταση από το χωριό Γραικικό στο δρόμο προς Γουριανά, βρίσκεται το μοναστήρι της Παναγίας Χρυσοσπηλιώτισσας, το οποίο είναι μετόχι της μονής Θεοτοκίου και τιμά τη Γέννηση της Θεοτόκου
Tην προσωνυμία της χρωστάει η μονή σε γειτονική σπηλιά όπου, κατά την παράδοση, βρέθηκε η εικόνα της Παναγίας. Από το άλλοτε μοναστήρι σώζεται μόνο το καθολικό.

Κατά τον Μητροπολίτη Άρτης Σεραφείμ Ξενόπουλο, ο ναός κτίστηκε τον 11ο αιώνα.
Φυσικά πρόκειται για το αρχικό κτίσμα γιατί από εντοιχισμένη πλάκα στην κόγχη του νότιου τοίχου του ναού μαθαίνουμε ότι το 1663 ανακατασκευάστηκε εκ βάθρων το μνημείο, οπότε πήρε και τη σημερινή του μορφή η οποία παραπέμπει στον πιο διαδεδομένο τύπο ηπειρωτικού ναού κατά την Τουρκοκρατία, δηλαδή τη μονόκλιτη σταυρεπίστεγη θολωτή βασιλική με τρούλο.

Ονομάστηκε έτσι, γιατί σε σπηλιά που υπάρχει στον περίβολο του ναού βρέθηκε κατά την παράδοση χρυσή εικόνα της Παναγίας, η οποία δυστυχώς σήμερα δε σώζεται. Άλλη παράδοση λεει πως στις σπηλιές που βρίσκονται γύρω απ’ το μνημείο, γινόταν κρυφό Σχολείο απ’ τους καλόγηρους σε όλη τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας.Η ιερά μονή Χρυσοσπηλιώτισσας Γουριανών (μαζί με τα προσκτίσματα και τις βρύσες) είναι χαρακτηρισμένη ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο (ΥΑ ΥΠΠΕ/ΑΡΧ/Β1/Φ33/9692/241/9-4-1986 – ΦΕΚ 289/Β/24-4-1986).

Μοναστήρι της Αγίας Αικατερίνης στον Καταρράκτη

Κτισμένο στη μέση δασωμένου περίοπτου λόφου – πάντα «υπό την σκιάν» των επιβλητικών κορφών των Τζουμέρκων – προσθέτει κι’ αυτό την πινελιά του στη γραφικότητα του όλου τοπίου. Ο ναός κτίστηκε το 1827 στη θέση παλιότερης μονής, της οποίας μοναδικά απομεινάρια είναι το μισοερειπωμένο πέτρινο πολύτοξο υδραγωγείο της που στέκει πλάι στο δρόμο της, καθώς και μερικά απ’ τα κειμήλιά της, όπως η μεγάλη εικόνα της Αγίας στολισμένη με επίχρυσο ανάγλυφο επικάλυμμα (1820), και οι σκαλιστές ασημένιες λειψανοθήκες με λείψανα αγίων. Εντύπωση προκαλούν οι εξαιρετικής τέχνης τοιχογραφίες των θόλων του ναού καθώς και το καλοδουλεμένο ξυλόγλυπτο τέμπλο του. Το μοναστήρι εδώ και λίγο καιρό ξανάγινε ενεργό και παραμένει ανοιχτό όλο το χρόνο παρέχοντας στους επισκέπτες του τη δυνατότητα φιλοξενίας και διανυκτέρευσης. Στο πανηγύρι της (25 Νοεμβρίου), όλοι οι δρόμοι της Άρτας οδηγούν στη χάρη της.

Το ονομαστό μοναστήρι της Αγίας Κυριακής στη Νεράιδα

Κτισμένο στη ζεστή φωλιά που του ’φτιαξε η απότομη τριγωνική κατάληξη μιας παραφυάδας των Τζουμέρκων, αγναντεύει το διάβα του νωχελικού. Νέος μικρός ναός, αφού ο παλιός γκρεμίστηκε από σεισμό. Φαίνεται όμως πως είναι μεγάλη η χάρη του. γιατί αν βρεθείς εκεί παραμονή το βράδυ της γιορτής του (7 Ιουλίου) δε θα ’χεις τόπο να σταθείς. Μιλιούνια οι πιστοί και προπαντός οι κοπελιές, που – όπως το θέλει η παράδοση – το ’χουν τάμα, για να στεργιώσει ο δεσμός τους με το νιο που έβαλαν στο μάτι και θέλουν να τον κάνουν ταίρι τους.

Μοναστηρι της Γέννησης της Θεοτόκου στα Θεοδώριανα

Σώζεται μόνο ο ναός και ερειπωμένα κελλιά. Είναι ξυλόστεγη βασιλική χωρίς τοιχογραφίες, αλλά με ωραίο ξυλόγλυπτο τέμπλο. Κτίστηκε το 1793 απ’ τον λόγιο μοναχό Άνθιμο Αργυρόπουλο ο οποίος στον περίβολο της μονής, ίδρυσε και αλληλοδιδακτική Σχολή -είδος κρυφού σχολειού- όπου δίδαξε ο ίδιος.

Λόγω της φυσικής οχύρωσης των Τζουμέρκων, το μοναστήρι χρησιμοποιήθηκε ως κρησφύγετο των διωγμένων Σουλιωτών και των αγωνιστών του 21.

Το μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου

Το Μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου στα Τζουμέρκα είναι τριγυρισμένο από πυκνό ελατόδασος, στα βόρεια του χωριού. Το μοναστήρι θεμελιώθηκε το 1690 περίπου και ανιστορήθηκε το 1714, σύμφωνα με επιγραφή που βρίσκεται στον τοίχο μεταξύ πρόναου και καθολικού. Το 1957 κρίθηκε διατηρητέο ιστορικό μνημείο.
Στα χρόνια της τουρκοκρατίας αλλά και της κατοχής υπήρξε πνευματικό και θρησκευτικό κέντρο, εστία προσφοράς και στήριξης του πληθυσμού όλης της περιοχής των Τζουμέρκων. Εδώ συγκεντρώθηκαν την άνοιξη του 1821 οι οπλαρχηγοί των Τζουμέρκων , του Ξηρομέρου και του Ραδοβιζίου για να συντονίσουν τον αγώνα και να κηρύξουν την επανάσταση στην περιοχή της Άρτας. Στο μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου βρήκαν καταφύγιο οι Βουργαρελιώτες όταν οι Γερμανοί βομβάρδισαν και έκαψαν το χωριό το 1943.

Η Κόκκινη Εκκλησιά στο Βουργαρέλι

Η Κόκκινη Εκκλησιά αποτελεί ακόμη ένα λαμπρό χαρακτηριστικό δείγμα βυζαντινής ναοδομίας του δημιουργικού 13ου αιώνα. Η προσωνυμία της οφείλεται στην πληθώρα των κεραμικών που χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή της. Λέγεται και Βασιλομονάστηρο προδίδοντας έτσι τη σχέση της με το βασιλικό οίκο των Κομνηνοδουκάδων Δεσποτών της Άρτας. Κτίστηκε το 1293/4 επί δεσποτείας του Νικηφόρου Α΄ Κομνηνού Δούκα, απ’ τον πρωτοστράτορα Ιωάννη Τσιμισκή και τον αδερφό του Θεόδωρο με δαπάνη των οποίων έγιναν, ένα χρόνο αργότερα, και οι ελάχιστα σήμερα σωσμένες τοιχογραφίες, στο εσωτερικό του κυρίως ναού. Είναι σταυρεπίστεγος ναός του οποίου ο αρχικός τρούλλος κατέπεσε και αντικαταστάθηκε από δικλινή στέγη. Η ευρεία χρήση κεραμικών δομικών και διακοσμητικών υλικών, και κυρίως η ποικιλόμορφη καλαίσθητη στέγη του, προσδίδουν χάρη και κομψότητα. Ο ναός τιμάται στη μνήμη της Γέννησης της Θεοτόκου.