Η σύγχρονη πόλη των Χανίων έχει ιδρυθεί στη θέση μίας σημαντικής αρχαίας κρητικής πόλης, της Κυδωνίας ή ku-do-ni-ja των πινακίδων της Γραμμικής Β΄ γραφής. Η παράδοση αναφέρει ότι ήταν μία από τρεις πόλεις που ίδρυσε ο βασιλιάς Μίνως στην Κρήτη.
Ο Όμηρος αναφέρει τους Κύδωνες μία από τις πέντε κρητικές φυλές (Οδύσσεια 3,292 και 19,176). Αλλά και ο Στράβωνας αναφέρεται στην πόλη της Κυδωνίας, την οποία θεωρεί ως την τρίτη μεγαλύτερη στην Κρήτη (10,4,7). Τα αρχαιολογικά ευρήματα που ήρθαν στο φως κατά τις ανασκαφές στον παραλιακό λόφο “Καστέλι” και τη γειτονική συνοικία “Σπλάντζια”, στην Παλιά Πόλη Χανίων, αντιπροσωπεύουν όλες τις χρονολογικές φάσεις του μινωικού πολιτισμού, ξεκινώντας από την Πρωτομινωική Ι (περίπου 3650 – 3000 π.Χ.) και καταλήγοντας στην Υστερομινωική ΙΙΙ Γ (περίπου 1190 – 1070 π.Χ.) περίοδο.
Παραλιακός είναι ο σημαντικότερος πρωτομινωικός οικισμός που βρίσκεται μέσα στην πόλη των Χανίων, με κέντρο του το λόφο Καστέλλι. Μεγάλα σπίτια με καλοχτισμένα δωμάτια, φροντισμένα δάπεδα με κυκλικά κοιλώματα-εστίες, τοίχοι επιχρισμένοι με βαθύ κόκκινο κονίαμα, κανονικά θυρώματα και κεραμικά προϊόντα εξαιρετικής ποιότητας δείχνουν ότι πρόκειται για ένα σπουδαίο πρωτομινωικό κέντρο. Ο οικισμός αυτός είναι ο σημαντικότερος της Δυτικής Κρήτης. Η θέση του είναι ιδανική, γιατί όχι μόνο γειτονεύει με τη θάλασσα, αλλά περιβάλλεται και από τον πλούσιο χανιώτικο κάμπο, πληρώντας έτσι όλες τις προϋποθέσεις για την ανάπτυξη τόσο της γεωργίας όσο και της αλιείας και του θαλάσσιου εμπορίου.
Κατά την επόμενη μεσομινωική περίοδο (α΄ μισό της 2ης χιλιετίας π.Χ.), ο οικισμός των Χανίων αναπτύσσεται σεδυναμικό κέντρο. Ενώ η οικονομία παραμένει γεωργική, παράλληλα αναπτύσσεται το εμπόριο και η ναυτιλία. Το χανιώτικο κεραμικό εργαστήριο παράγει προϊόντα που ακολουθούν τους ρυθμούς της κεντρικής Κρήτης (σκοτεινόν επί ανοικτού, ανοικτόν επί σκοτεινού, τραχωτό ρυθμό, καμαραϊκό ρυθμό), ενώ δεν λείπουν και οι εισαγωγές κεραμικών από την υπόλοιπη Κρήτη. Δυστυχώς, οι μεσομινωικές οικοδομικές φάσεις του οικισμού του Καστελλιού έχουν αφανιστεί από την εκτεταμένη οικοδομική δραστηριότητα στις αμέσως επόμενες περιόδους και είναι πολύ λίγα τα λείψανα που σώζονται. Κτιριακά λείψανα τόσο των πρωτομινωικών όσο και των μεσομινωικών χρόνων που έχουν εντοπιστεί σε διάφορα σημεία ίσως υποδηλώνουν μια σπονδυλωτή διάρθρωση του προϊστορικού οικισμού, ενώ κέντρο του παραμένει πάντα ο λόφος στο Παλιό Λιμάνι.
Τα περισσότερα μινωικά ευρήματα χρονολογούνται στην υστερομινωική περίοδο (β΄ μισό της 2ης χιλιετίας π.Χ.). Την ακμή των χρόνων αυτών μπορεί κανείς να παρακολουθήσει στον οικισμό του Καστελλιού Χανίων, που ίσως αυτή την περίοδο έχει το χαρακτήρα ανακτορικής εγκατάστασης. Η πόλη των Χανίων παρουσιάζει οργανωμένο πολεοδομικό σχέδιο κατά τετράγωνα, με επιμελημένες κατασκευές και πλούσιες κατοικίες με “ανακτορικά” αρχιτεκτονικά στοιχεία: πολύθυρα, φωταγωγοί, ιδιαίτερα φροντισμένες προσόψεις, αποχετευτικό σύστημα. Η εγκατάσταση καταστράφηκε ξαφνικά το 1450 π.Χ. από μεγάλη πυρκαγιά, σφραγίζοντας έτσι τα πιο εντυπωσιακά αρχιτεκτονικά λείψανα στο Καστέλλι.
Κατά την υστερομινωική ΙΙΙ περίοδο (1400-1100 π.Χ.) η πόλη των Χανίων παρουσίαζει εντυπωσιακή ευημερία, αν και έχει διαπιστωθεί μείωση του αριθμού των οικισμών στην περιοχή των Χανίων. Τα Χανιά εξελίσσονται σε ένα πολύ σημαντικό κέντρο με μυκηναϊκές, κυπριακές, συροφοινικικές, ιταλικές και αιγυπτιακές εισαγωγές. Η έντονη μυκηναϊκή παρουσία στην Κρήτη των χρόνων αυτών εκδηλώνεται στην αρχιτεκτονική, την κεραμική και τη μικροτεχνία. Το τοπικό κεραμικό εργαστήριο των Χανίων, γνωστό ως εργαστήριο της Κυδωνίας, αναδεικνύεται ως ένα από τα σπουδαιότερα στο νησί. Η περιοχή των Χανίων φαίνεται ότι υπήρξε το κέντρο ενός σημαντικού υπερπόντιου εμπορικού δικτύου στην Υστερομινωική ΙΙΙ περίοδο, όπως συμπεραίνεται από τη μελέτη ενός ειδικού τύπου αγγείου, του ενεπίγραφου ψευδόστομου αμφορέα, που χρησίμευε για τη μεταφορά υγρών.
Στη θέση της σύγχρονης πόλης των Χανίων ήταν ιδρυμένη και η Κυδωνία των ιστορικών χρόνων, παρόλο που τα λείψανα του ίδιου του οικισμού στο λόφο Καστέλι και στο κέντρο της σημερινής πόλης έχουν στο μεγαλύτερο μέρος τους εξαφανιστεί από την αλλεπάλληλη οικοδόμηση. Η ίδρυση της κλασικής Κυδωνίας αποδίδεται σε Σάμιους αποίκους, οι οποίοι εγκατέλειψαν το νησί τους το 524 π.Χ., όταν ο Πολυκράτης έγινε τύραννος εκεί. Μετά από πέντε χρόνια οι Σάμιοι της Κυδωνίας υποτάχθηκαν στους Αιγινήτες που έτρεξαν σε βοήθεια των ντόπιων. Η επικράτεια της πόλης εκτεινόταν έως το ακρωτήριο Σπάθα στα δυτικά, το Μελέχα στα ανατολικά και τους πρόποδες των Λευκών Ορέων και την Απτέρα στα νότια. Το 429 π.Χ. η πόλη λεηλατήθηκε από τους γείτονές της Πολιχνίτες με τη σύμπραξη των Αθηναίων (Θουκυδίδης ΙΙ, 85). Το 74 π.Χ. οι κάτοικοι αντιστάθηκαν με επιτυχία στην πολιορκία των Ρωμαίων υπό το Μάρκο Αντώνιο. Τελικά, η πόλη λεηλατήθηκε από τον Κόιντο Καικίλιο Μέτελλο το 69 π.Χ., μετά από αντίσταση των στρατηγών Λασθένη και Πανάρη. Στη διάρκεια της Ρωμαϊκής εποχής αναπτύχθηκε σε ένα από τα σημαντικά κέντρα της Κρήτης, που άκμασε μέχρι την ύστερη αρχαιότητα.
Από το 1966 μέχρι σήμερα γίνονται σωστικές και συστηματικές ανασκαφές από την ΚΕ’ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων. Σημαντικό τμήμα της πόλης ανασκάπτεται σε συνεργασία με το Σουηδικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο. Μερικά από τα σημαντικότερα ευρήματα της ανασκαφής εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Χανίων.
Συντάκτες: Βάννα Νινιού – Κινδελή, Αγγελική Τσίγκου, αρχαιολόγοι
Προσβάσιμο από Α.Μ.Ε.Α: ΌΧΙ
Περιοχή: Λόφος «Καστέλι» και συνοικία «Σπλάντζια»
Πηγή: www.incrediblecrete.gr
Παραλία Μάλεμε
Η παραλία του Μάλεμε, του ιστορικού χωριού της Κρήτης εκτείνεται σε μήκος περίπου ενός χιλιομέτρου και ουσιαστικά αποτελεί επέκταση της μεγάλης παραλίας του Πλατανιά. Απέχει μόλις 18 χιλιόμετρα από την πόλη των Χανίων. Η παραλία... διαβάστε περισσότερα
Παραλία Γεράνι
Μπροστά στο πανέμορφο χωριό Γεράνι, που βρίσκεται 13 χιλιόμετρα δυτικά των Χανίων, ανάμεσα στις παραλίες Μάλεμε και Πλατανιά, απλώνεται μια εκπληκτική παραλία. Η παραλία του Γερανίου έχει μήκος δυόμιση χιλιόμετρα, χρυσαφένια... διαβάστε περισσότερα
Παραλία Πλατανιά
Η παραλία του Πλατανιά είναι μια υπέροχη τεράστια αμμουδιά, κατά μήκος της οποίας υπάρχουν πολλά ξενοδοχεία, όλων των κατηγοριών και όλες οι συνηθισμένες τουριστικές υποδομές. Η παραλία του Πλατανιά είναι η κεντρική παραλία... διαβάστε περισσότερα
Παραλία Κολυμπάρι
Η παραλία στο Κολυμπάρι είναι η τεράστια αμμώδης παραλία μπροστά από το ομώνυμο παραθαλάσσιο χωριό που βρίσκεται 24 χιλιόμετρα δυτικά των Χανίων. Η παραλία Κολυμπάρι είναι οργανωμένη και εκτείνεται σε μήκος πολλών χιλιομέτρων.... διαβάστε περισσότερα
Παραλία Μαύρος Μώλος
O Μαύρος Μώλος είναι η κεντρική παραλία, που βρίσκεται ακριβώς μπροστά από τον παραλιακό δρόμο της Κίσσαμου και απέχει 36 χιλιόμετρα από την πόλη των Χανίων. Στην πιο πολυσύχναστη παραλία της περιοχής θα βρείτε χρυσαφένια... διαβάστε περισσότερα
Παραλία Δραπανιάς
Η παραλία του Δραπανιά βρίσκεται ανάμεσα στον Κορφαλώνα και στα Νωπήγεια πέντε χιλιόμετρα ανατολικά της Κίσσαμου και 32 χιλιόμετρα δυτικά των Χανίων. Ονομάζεται έτσι από το ομώνυμο χωριό, το οποίο βρίσκεται μόλις ένα χιλιόμετρο... διαβάστε περισσότερα
