Ανακοινώθηκαν σήμερα από τον δήμαρχο Αθηναίων κ. Γιώργο Καμίνη και τον Καλλιτεχνικό Διευθυντή της documenta 14 κ. Adam Szymczyk, οι 47 δημόσιοι χώροι και ιδρύματα της πόλης όπου θα φιλοξενήσουν τα εκατοντάδες έργα τέχνης 160 περίπου ελλήνων και διεθνών καλλιτεχνών οι οποίοι θα συμμετάσχουν στην έκθεση.

Η έκθεση θα διασπαρθεί κυριολεκτικά σε όλη την πόλη, από το κέντρο ως τον Πειραιά, την παραλιακή και την Κοκκινιά, κι από το ΕΜΣΤ και το Ωδείο Αθηνών ως το Μέγαρο Μουσικής, το Εργοστάσιο της Καλών Τεχνών, τα παραρτήματα του Μουσείου Μπενάκη και το Μουσείο Τσαρούχη, το οποίο είναι κλειστό εδώ και μερικά χρόνια και για μια πρώτη ανακαίνιση του οποίου, που αφορά καταρχήν τα στατικά, η documenta πρόσφερε 100.000 ευρώ. Εκθέσεις, κονσέρτα, συμβολικές παρεμβάσεις απλώνονται σε θερινούς κινηματογράφους, μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους και πλατείες, κι από την παραλιακή λεωφόρο ως το Πρώτο Νεκροταφείο.

Σε ερώτηση δημοσιογράφων σχετικά με το budget της διοργάνωσης οι υπεύθυνοι της documenta διευκρίνισαν ότι ανέρχεται στα 34 εκατομμύρια ευρώ, τα οποία αφορούν μεταξύ άλλων περίπου 5 χρόνια δουλειάς για 1000 περίπου ανθρώπους, ποσό που εξασφαλίζεται στο ήμισυ από τον κρατικό προϋπολογισμό της Γερμανίας και το άλλο μισό από πωλήσεις εισιτηρίων, καταλόγων και ευρέσεις χορηγιών. Η documenta δεν λαμβάνει χρήματα από την Ελλάδα.

Ο δήμαρχος Αθηναίων Γιώργος Καμίνης αναφερόμενος στη μεγάλη πρωτοβουλία που ανέλαβε ο Δήμος Αθηναίων τόνισε, «Η Αθήνα υποδέχεται την documenta 14 και η διεθνούς ακτινοβολίας εικαστική έκθεση εγκαινιάζεται για πρώτη φορά στα χρόνια της διοργάνωσης της, στην Αθήνα και αργότερα, 10 Ιουνίου, στην έδρα της στο Κάσελ», ενώ επεσήμανε ότι «πρόκειται για ένα συναρπαστικό δίκτυο καλλιτεχνικής έκφρασης, δημιουργικότητας και διαλόγου, με καλλιτέχνες από όλον τον κόσμο, με θεματικές και ζητήματα που αφορούν , διαφορετικές κοινωνικές ομάδες και μειονότητες, ηλικίες, κουλτούρες και εθνικότητες».

Η διαδικασία προετοιμασίας και συνεργασιών που κράτησε περίπου δυόμιση χρόνια  κορυφώνεται με τις τριήμερες εκδηλώσεις των εγκαινίων. Οι πληροφορίες μιλούν για περισσότερους από 6.500 χιλιάδες ξένους δημοσιογράφους και επαγγελματίες που θα φτάσουν τις μέρες αυτές στην Αθήνα, καθώς και για χιλιάδες επισκέπτες που αναμένονται στην πόλη μέχρι τα μέσα Ιουλίου. «Η Αθήνα θα γίνει ένα μεγάλο εικαστικό εργαστήρι. Μια γιορτή τέχνης και λόγου θα απλωθεί και θα αγκαλιάσει την πόλη», τόνισε ο δήμαρχος Αθηναίων.

«Η documenta 14 δεν ήρθε στην Αθήνα για να κατοικήσει κενά κτίρια, αλλά για να συνεργαστεί με ιδρύματα και ανθρώπους. Προκειμένου να αποκτήσει νόημα το περιεχόμενό της άκουσε, συνομίλησε και μπολιάστηκε από τα ιδρύματα και αυτό θα φανεί στην έκθεση» δήλωσε ο Καλλιτεχνικός της Διευθυντής, Άνταμ Σίμτσικ

Ο δήμος Αθηναίων έχει παραχωρήσει ήδη από τον Ιούλιο του 2016 το Κέντρο Τεχνών του Δήμου Αθηναίων, στο πάρκο Ελευθερίας, όπου και υλοποιούνται τα Δημόσια Προγράμματα της documenta 14. Από τον Μάρτιο θα εγκατασταθούν έργα και θα παρουσιαστούν δράσεις της έκθεσης στην πλατεία Κοτζιά, στην πλατεία Αυδή, στην πλατεία Συντάγματος, στην πλατεία Βικτωρίας, στον δημοτικό κινηματογράφο Στέλλα, στην οδό Διονυσίου Αρεοπαγίτου και στους πρόποδες της Ακρόπολης.

Ο δήμαρχος Αθηναίων Γιώργος Καμίνης, αναφέρθηκε και στο Δίκτυο Πολιτισμού της Αθήνας λέγοντας ότι, «εδώ και λίγους μήνες ο δήμος Αθηναίων, υλοποιεί με αποκλειστικό δωρητή το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, το πρόγραμμα Athens Culture Net -Δίκτυο Πολιτισμού της Αθήνας, με έμφαση στις συνέργιες, τη δικτύωση, το διάλογο και την πρόσβαση στην πληροφορία. «Αρχές Φεβρουαρίου μαζευτήκαμε σε αυτή εδώ την αίθουσα επικεφαλής και εκπρόσωποι από 34 πολιτιστικούς φορείς της Αθήνας μαζί με τον Άνταμ Σίμτσικ. Σήμερα κρατάμε στα χέρια μας ένα από τα πρώτα δείγματα συνεργασίας του Δικτύου Πολιτισμού : ένα ενημερωτικό, δίγλωσσο φυλλάδιο και χάρτη, με όσα προσφέρει η Αθήνα στον επισκέπτη της documenta 14, εκτός από την ίδια την έκθεση. Μαζί και οι ελληνικοί φορείς που φιλοξενούν εκθέματα της documenta 14», είπε ο δήμαρχος Αθηναίων.

Παράλληλα, ο κ. Γιώργος Καμίνης μίλησε για τη σημαντική συμβολή της AEGEAN, επίσημο αερομεταφορέα της documenta 14, που έμπρακτα δείχνει τη συνεισφορά της στην προσπάθεια να τοποθετηθεί η Αθήνα στον Ευρωπαϊκό πολιτιστικό χάρτη, με την πρωτοβουλία της να ενώσει την Αθήνα με το Κάσελ τόσο με δρομολόγιο που δημιούργησε ειδικά για την έκθεση, όσο και στηρίζοντας τις μετακινήσεις δημιουργών και μελών της οργανωτικής ομάδας. Οι κρατήσεις έχουν ξεκινήσει. Με τον τρόπο αυτό ενισχύεται η επισκεψιμότητα στην πόλη μας και αναδεικνύεται περαιτέρω η πολιτιστική της αξία».

Ο δήμος Αθηναίων ήδη έχει προχωρήσει σε σύμπραξη με την Aegean και τον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών, το Athens Tourism Partnership,με σκοπό την από κοινού προβολή της Αθήνας στο εξωτερικό. Από τις αρχές του έτους είναι σε εξέλιξη καμπάνια προβολής της Αθήνας ως city-break προορισμό για όλο τον χρόνο.

Δείτε αναλυτικά τους χώρους και κάποια από τα έργα που θα παρουσιαστούν

Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (ΑΣΚΤ) – Κτίριο οδού Πειραιώς, Εκθεσιακός χώρος «Νίκος Κεσσανλής»

Η ΑΣΚΤ είναι ο πρώτος εταίρος της documenta 14 στην ελληνική πρωτεύουσα. Εδώ το Μαθαίνοντας από την Αθήνα εκφράστηκε ως μια εξερεύνηση της δημιουργικής διαδικασίας και του εκπαιδευτικού πειραματισμού. Από το φθινόπωρο του 2016 η Arnisa Zeqo, συντονίστρια του προγράμματος «μια εκπαίδευση» (το εκπαιδευτικό πρόγραμμα της documenta 14 ), διευθύνει το σεμινάριο «Εκλεκτικές Συγγένειες», που προσκαλεί φοιτητές από διάφορα τμήματα να έρθουν σε επαφή με τους καλλιτέχνες που συμμετέχουν στην documenta 14. Η έκθεση της documenta 14 στον Εκθεσιακό Χώρο «Νίκος Κεσσανλής» εκτείνεται πέρα από τη δυτική μητρόπολη, με το έργο της κολεκτίβας Ciudad Abierta, που ιδρύθηκε στις παρυφές του Βαλπαραΐσο της Χιλής, με τη σχολή του Rabindranath Tagore στο Σαντινικετάν, στην ύπαιθρο της Βεγγάλης έξω από την Καλκούτα, και με τη Ματάνσας, την «Αθήνα της Κούβας» – για να κατονομάσουμε τρεις μόνο βασικές σχολές και τοποθεσίες μάθησης τις οποίες εξετάζει η documenta 14.

Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ)

Η documenta 14 αναρωτιέται τι (είδους πολίτες ) μπορεί ακόμη να παράγει αυτό το εργοστάσιο; Η μορφή του Διογένη –του Κυνικού και κοσμοπολίτη– είναι μαζί μας και μας ξεναγεί. Τον συναντάμε στο ισόγειο, στην κάτω δεξιά πλευρά της χαλκογραφίας του Nicolas Poussin που τιτλοφορείται Landscape with Diogenes (Ο Διογένης και η πήλινη κούπα ). Γνωστός για την ανέχειά του, ο Διογένης, παρατηρώντας έναν νεαρό να πίνει νερό με τις χούφτες του, πετάει ακόμη και την κούπα του.

Μουσείο Μπενάκη

Η documenta 14 ανοίγει διάλογο με τέσσερα παραρτήματα του μουσείου: το Μουσείο Μπενάκη Ισλαμικής Τέχνης, την Πινακοθήκη Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα, το Κέντρο διατήρησης παραδοσιακών τεχνικών κλωστοϋφαντουργίας ΜΕΝΤΗΣ και το Κτήριο της οδού Πειραιώς 138, στην πρώην βιομηχανική περιοχή του Ρουφ. Με την εσωστρεφή αρχιτεκτονική του και την μεγάλη εσωτερική αυλή, το Κτήριο της οδού Πειραιώς 138 δίνει μία ευκαιρία για να εξερευνηθούν ανείπωτες, ημιτελείς ή παραγνωρισμένες ιστορίες. Παράλληλα ενώ προτείνει καινοτόμες μουσειολογικές προσεγγίσεις, που υλοποιούνται με τα ιστορικά και επί παραγγελία έργα τα οποία περιλαμβάνονται σε αυτό το σημαντικό μέρος των εκθεμάτων της documenta 14.

Ωδείο Αθηνών

Στην έκθεση της documenta 14 στο Ωδείο ο ηθελημένα μυστικιστικής και νεωτεριστής Έλληνας συνθέτης Γιάννης Χρήστου έχει κεντρικό ρόλο. Αν η ιδέα του Χρήστου για το «continuum» (υπόστρωμα συνεχείας ) αποτέλεσε το πειραματικό πλαίσιο για τις συνεδρίες ανάμεσα σε καλλιτέχνες, επιμελητές και την ομάδα της documenta 14, η «μετάπραξη», μια άλλη ιδέα και μεθοδολογία που διερεύνησε ο Χρήστου, καθώς και η πεποίθησή του ότι «η μουσική μπορεί να είναι βουβή», είναι συναφής με τις πρακτικές συνθετών όπως η Pauline Oliveros και η Scratch Orchestra του Cornelius Cardew, καθώς επίσης και μια νέα γενιά καλλιτεχνών, που παρουσιάζονται εδώ.

Μια άλλη πλευρά της συνεργασίας ανάμεσα στη documenta 14 και το Ωδείο υπήρξε και η διαδικασία αποκατάστασης ενός EMS Synthi 100, ενός σπάνιου αναλογικού σινθεσάιζερ που είχε κατασκευαστεί στο πλαίσιο περιορισμένης έκδοσης των Electronic Music Studios στο Λονδίνο το 1971 και αργότερα αγοραστεί από το ΚΣΥΜΕ, το Κέντρο Σύγχρονης Μουσικής Έρευνας. Η documenta 14 ανέθεσε τη δημιουργία τεσσάρων συνθέσεων για αυτό το όργανο και παρουσιάζονται στο Μέγαρο Μουσικής, διαμορφώνοντας μια γέφυρα ανάμεσα στο σημερινό μηχάνημα «αντίκα» και σε μια νέα γενιά Ελλήνων και διεθνών μουσικών ηλεκτρονικής μουσικής.

Άλλα ιδρύματα και χώροι που φιλοξενούν την έκθεση της documenta 14 είναι τα ακόλουθα:

Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

Στις 100 μέρες της documenta 14 οι φιγούρες του εικαστικού Απόστολου Γεωργίου επισκέπτονται το Μέγαρο μέσω μιας σειράς έργων σκορπισμένων στους άδειους προθαλάμους του κτιρίου με τους βαρείς χρυσοποίκιλτους πολυελαίους. Αυτά τα φώτα που ανάβουν μόνο κατά τη διάρκεια των συναυλιών, αποκαλύπτουν τους πρωταγωνιστές των έργων, ως μονίμως μπλεγμένους σε παράδοξες και απειλητικές κοινωνικές τελετουργίες του πρόσφατου παρελθόντος και ίσως του σουρεαλιστικού παρόντος.

Μουσική της documenta 14 στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών:

Το εκτενές μουσικό πρόγραμμα της documenta 14 πραγματοποιείται στις αίθουσες συναυλιών του Μεγάρου Μουσικής. Θα εκτελεστούν σημαντικά έργα όπως η Συμφωνία αρ. 3, Op. 36 (Symphony of Sorrowful Songs ) του Henryk Górecki και το έργο The People United Will Never Be Defeated! του Frederic Rzewski, όσο και έργα σημαντικών σύγχρονων συνθετών όπως ο Julius Eastman, η Éliane Radigue και ο Jakob Ullmann. Ο Joaquín Orellana θα παρουσιάσει την πρεμιέρα της νέας του δουλειάς, Sinfonía del Tercer Mundo (Συμφωνία από τον Τρίτο Κόσμο ), κορύφωση πολυετών πειραματισμών με χορωδίες και ορχήστρες, καθώς και τα δικής του επινόησης ηχητικά σκεύη (utilés sonoros ) που θα εκτίθενται στο Μέγαρο κατά τη διάρκεια της συναυλίας του.

Το μουσικό πρόγραμμα στο Μέγαρο εστιάζει σε καίριες πολιτικοοικονομικές στιγμές όπως εκφράζονται ή αντανακλώνται από τις μουσικές συνθέσεις και τους δημιουργούς τους. Ως προέκταση του κανονικού προγράμματος του Μεγάρου, η σειρά αυτή παρουσιάζει διαφορετικούς τρόπους ακρόασης και μια γνωριμία με τους ποικίλους, συχνά ανορθόδοξους αλλά καθοριστικούς μηχανισμούς του ήχου. Εκτός από το πρόγραμμα συναυλιών, μια σειρά χωρικών παρεμβάσεων αξιοποιεί τα αρχιτεκτονικά στοιχεία του Μεγάρου, ενεργοποιεί τους προθαλάμους και τους άλλους ενδιάμεσους χώρους του κτιρίου, αμφισβητώντας τις «ιδανικές» ακουστικές συνθήκες που συνήθως επιδιώκουν οι θεσμοί.

Πάρκο Ελευθερίας, Κέντρο Τεχνών Δήμου Αθηναίων – Μουσείο Αντιδικτατορικής Δημοκρατικής Αντίστασης

Το Κέντρο Τεχνών του Δήμου Αθηναίων στο Πάρκο Ελευθερίας καθώς και το Μουσείο Αντιδικτατορικής και Δημοκρατικής Αντίστασης ανήκουν σε ένα σύμπλεγμα στρατώνων του 19ου αιώνα και στην πρόσφατη ιστορία έχουν συνδεθεί με την στρατιωτική χούντα του 1967-1974 στην Ελλάδα. Ο Έλληνας αρχιτέκτονας Ανδρέας Αγγελιδάκης προσκλήθηκε από την documenta 14 να μεταμορφώσει αρχιτεκτονικά το Κέντρο Τεχνών του Δήμου Αθηναίων στο χώρο της Βουλής των Σωμάτων (ονομασία που δόθηκε για το δημόσιο πρόγραμμα της documenta 14 ) και αργότερα σε εκθεσιακό χώρο. Ο Αγγελιδάκης σε μια άσκηση «διερευνητικής αποκατάστασης», πρότεινε μια σειρά μικρών, αλλά σημαντικών τομών.

Αρχικά, αφαιρέθηκαν τμήματα από τις γυψοσανίδες φανερώνοντας τους πέτρινους τοίχους ώστε να αναδειχθεί το υλικό της ιστορίας του κτίσματος. Δεύτερον, δημιουργήθηκε μια απευθείας σύνδεση με το μουσείο, ανοίγοντας ξανά την πόρτα στο πίσω μέρος του κτιρίου. Τρίτον, ο Αγγελιδάκης κάλυψε τα παράθυρα με μαύρες κουρτίνες, σαν χήρες που πενθούν, σαν σάβανα, ανάμεσα στα κτίρια. Τέλος, σχεδίασε τον «Δήμο», μια εύπλαστη, ελαφριά κατασκευή από 69 μπλοκ σαν «ερείπια» από τσιμέντο, που συναρμολογούνται και αποσυναρμολογούνται με ποικίλους τρόπους, αναδιοργανώνοντας την εσωτερική δομή του χώρου, που φιλοξένησε τη Βουλή των Σωμάτων.

Εδώ και οκτώ μήνες το κτίριο φιλοξενεί τη Βουλή των Σωμάτων ως χώρο δημόσιας συζήτησης και συλλογικής περφόρμανς, και θα συνεχίσει να το κάνει σε όλη τη διάρκεια της έκθεσης. Σε αυτό το πλαίσιο, θέτουμε το ερώτημα τι σημαίνει να εκτίθεσαι σε δημόσιο χώρο. Ποιος μπορεί να αφηγηθεί την ιστορία; Ποιος επιτρέπεται να μιλήσει; Μπορεί το μουσείο να χρησιμοποιηθεί εναντίον του αποικιοκρατικού και πατριαρχικού καθεστώτος της ορατότητας; Το Μουσείο Αντιδικτατορικής Δημοκρατικής Αντίστασης θα είναι επίσης ένας από τους χώρους της έκθεσης όπου θα προβληθεί μια ταινία της κολεκτίβας Abounaddara από τη Συρία.

Αρχαία Αγορά – Ωδείο Αγρίππα

Η Αγορά, χώρος συνάθροισης των πολιτών της Αθήνας, ήταν τοποθεσία μεγάλης σημασίας για τη δημοκρατία και τη δικαιοσύνη στην πόλη. Στο κέντρο της αρχαίας αγοράς βρισκόταν το Ωδείο Αγρίππα, ή αλλιώς Αγρίππειο, μια αίθουσα χωρητικότητας 1.000 ατόμων. Ήταν διακοσμημένη με ογκώδη αγάλματα Γιγάντων και Τριτώνων τοποθετημένα σε ψηλά βάθρα, των οποίων σήμερα σώζονται μόνο τμήματα: ένας κορμός, μια χειρονομία, ένα σύμβολο. Οι καλλιτέχνες Prinz Gholam οικειοποιούνται αυτές τις αρχαίες μορφές και γράφουν εκ νέου την ιστορία τους ενορχηστρώνοντας μια αλληλουχία κινήσεων η οποία διέπει τα γλυπτά και τα δικά τους κορμιά.

Αρχαιολογικό Μουσείο Πειραιά

Το σημαντικό αυτό μουσείο περιλαμβάνει μερικά εξαιρετικά σπάνια ευρήματα, μεταξύ των οποίων τα περίφημα χάλκινα αγάλματα του 4ου αιώνα π.Χ., αλλά και το Μετρολογικό Ανάγλυφο της Σαλαμίνας που δείχνει τις μονάδες μέτρησης της αρχαίας Ελλάδας. Το ανάγλυφο αυτό επέτρεπε σε διαφορετικούς μαστόρους να ρυθμίσουν τα μετρητικά τους όργανα ώστε να μπορούν να εργάζονται όλοι μαζί.

Στο μουσείο παρουσιάζεται το Collective Exhibition for a Single Body (Συλλογική έκθεση για ένα σώμα ) μια πρόταση του επιμελητή της documenta 14 Pierre Bal-Blanc σε συνεργασία με τον Έλληνα χορογράφο Κώστα Τσιούκα και τους χορευτές Μυρτώ Κοντονή και Αναστάσιο Κουκουτά. Ένα σώμα διαιρείται σε επιμέρους τμήματα, σαν σε ανατομική σπουδή. Το κάθε τμήμα, μέλος, μυς ή όργανο γίνεται μέσο για μια δράση υπό την επίβλεψη του επιμελητή και του χορογράφου και εκτελείται από συμμετέχοντες καλλιτέχνες της documenta 14. Οι προτεινόμενες χειρονομίες μεταφράζονται σε παρτιτούρες και ερμηνεύονται από τρεις χορευτές ανάμεσα στους θεατές του μουσείου με τρόπο τυχαίο και συνεχώς επαναλαμβανόμενο.

Αρχιμήδους 15

Η βιομηχανική περιοχή του Μοσχάτου είναι γεμάτη βιοτεχνίες, ταβέρνες, αποθήκες και εργατικές πολυκατοικίες, ενώ περιλαμβάνει επίσης τη Σχολή Καλών Τεχνών στην οδό Πειραιώς. Κοντά στη Σχολή βρίσκονται δύο χώροι, διαφορετικοί μεν αλλά στην ίδια διεύθυνση. Ο ένας, πρώην τυπογραφείο, ψηλοτάβανο με τσιμεντένιο δάπεδο, φιλοξενεί τις εγκαταστάσεις παραγωγής σαπουνιού από την Otobong Nkanga, με νέες συνταγές και επιρροές από διάφορες περιοχές της Αφρικής, της Μέσης Ανατολής και της Νότιας Ευρώπης.

Στον διπλανό χώρο, μια πρώην ταβέρνα, ο Nikhil Chopra στήνει μια τριήμερη περφόρμανς όπου ζωγραφίζει στον τοίχο μια ανοιχτή θάλασσα πριν ξεκινήσει το οδικό του ταξίδι προς τη Γερμανία μέσω Ανατολικής Ευρώπης. Η διαδρομή θα περιλαμβάνει και άλλες τέτοιες εικαστικές περφόρμανς, όπως ζωγραφική σε δημόσιους χώρους και συνεργατικές δράσεις, ο κύκλος των οποίων θα ολοκληρωθεί με την άφιξη του καλλιτέχνη στο Κάσελ.

Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο (κήποι)

Το μουσείο, που είναι αφιερωμένο στην παρουσίαση της εθνικής ελληνικής συλλογής θρησκευτικών κειμηλίων και τέχνης από τον 3ο ως τον 20ό αιώνα, στεγάζεται στη Villa Ilissia, το χειμερινό μέγαρο που έχτισε ο αρχιτέκτονας Σταμάτης Κλεάνθης για τη Sophie de Marbois-Lebrun, Δούκισσα της Πλακεντίας (1785-1854 ), λίγο αφού η γεννημένη στη Φιλαδέλφεια Ελληνολάτρης εγκαταστάθηκε στην Αθήνα το 1837. Οι κήποι εκτείνονται προς την κοίτη του καλυμμένου πλέον αρχαίου ποταμού Ιλισού, σε μια έκταση που κατά τον 5ο αιώνα ήταν ελώδης και ονομαζόταν Βατραχονήσι. Εδώ δίνουμε βήμα στον πρόσφατα χαμένο καλλιτέχνη του Fluxus, Benjamin Patterson, που ήρθε στην Αθήνα με πρόσκληση της documenta 14 και οραματίστηκε ένα «ηχητικό γκράφιτι» με ήχους βατράχων.

Γεννάδειος Βιβλιοθήκη

Κατά τη διάρκεια της documenta 14 η Βιβλιοθήκη φιλοξενεί το «Μαθαίνοντας από το Τιμπουκτού» του επιμελητή Igo Diarra, με διεθνείς καλλιτέχνες από το δίκτυο που έχει οργανώσει ως ιδρυτής και διευθυντής του καλλιτεχνικού χώρου La Médina στο Μπαμάκο του Μαλί. Μια ταινία του Ross Birrell, αφιερωμένη στην πρόσφατη καταστροφή από πυρκαγιά της βιβλιοθήκης της Glasgow School of Art, σχεδιασμένης από τον Charles Rennie Mackintosh, παρέχει μια αντιστικτική αφήγηση. Στους ήσυχους κήπους της Γενναδείου Βιβλιοθήκης, δημιουργείται μια άλλη βιβλιοθήκη: 145 λιθογραφικές πλάκες από ασβεστόλιθο ενσωματώνουν όλες τις λέξεις ενός ημερολογίου που κάποτε δημοσιεύτηκαν σε μορφή βιβλίου και τώρα έχουν καταδικαστεί σε αφανισμό. Όπως είπε κάποτε ο Mikhail Bulgakov, «τα χειρόγραφα δεν καίγονται». Τα γραπτά μένουν.

Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Το τρίτο αρχαιότερο πανεπιστήμιο της χώρας, που ιδρύθηκε το 1920, βρίσκεται εκατέρωθεν της Ιεράς Οδού. Ο αρχαίος ιερός δρόμος χαράχτηκε πριν από 4.000 χρόνια εξυπηρετώντας θρησκευτικές πομπές από την ιερά Πύλη του Κεραμικού ως τα ιερό της Δήμητρας, θεάς των φυσικών ρυθμών της γης και της ανάπτυξης των σπόρων, κοντά στο λιμάνι της Ελευσίνας. Η απεικόνιση της Δήμητρας αποτελεί το σύμβολο του πανεπιστημίου. Σε συνεργασία με το διδακτικό προσωπικό της σχολής, ο καλλιτέχνης Aboubakar Fofana έβαλε σε έναν από τους κήπους στην ανατολική πλευρά της Ιεράς Οδού ένα κοπάδι από 54 πρόβατα, ένα για κάθε χώρα της Αφρικής, όλα βαμμένα με λουλάκι.

Διονυσίου Αρεοπαγίτου – Αψίδα του Αδριανού (Διαδρομή)

Στις 9 Απριλίου άλογα και ιππείς ξεκινούν τη Διαδρομή Αθήνα-Κάσελ: η μετάβαση του Ερμή (The Athens–Kassel Ride: The Transit of Hermes ), με πομπή που ξεκινά από τα μέσα της Διονυσίου Αρεοπαγίτου. Η πομπή τιμά τα άλογα και τους ιππείς που αναχωρούν για το έφιππο ταξίδι των περίπου 3.000 χιλιομέτρων με προορισμό το Κάσελ, το οποίο θα διαρκέσει γύρω στις 100 μέρες. Αντλώντας έμπνευση από το Tschiffely’s Ride, το ταξίδι του Ελβετοαργεντινού ιππέα Aimé Tschiffely από το Μπουένος Άιρες στη Νέα Υόρκη (1925-1928 ) με τη χρήση δύο αργεντίνικων αλόγων Criollo, η Διαδρομή Αθήνα-Κάσελ αποτελεί ιδέα του Ross Birrell και υλοποιείται σε συνεργασία με τον Peter van der Gugten, ιδρυτή του Annual Tschiffely Memorial Ride. Στο ταξίδι συμμετέχουν η Tina Boche, ο Peter van der Gugten, ο Zsolt Szabo και ο David Wewetzer, τηρώντας τη Χάρτα του Ρέκεν (Charter of Reken ).

Δημοτικό Θέατρο Πειραιά

Το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά αποτελεί υπόδειγμα ελληνικής δημόσιας αρχιτεκτονικής του 19ου αιώνα. Η Αλεξάνδρα Μπαχτσετζή, που ασχολείται με το ρεμπέτικο των δεκαετιών του 1940-50, παρουσιάζει το έργο Private Song. Χρησιμοποιεί την πλαισίωση ως οπτική στρατηγική για να αμφισβητήσει την αποκωδικοποίηση του φύλου και του συναισθήματος επί σκηνής όπως διενεργείται από τον θεατή. Διαφορετικές πράξεις επαναπλαισίωσης παράγουν μια εξωπραγματική σκηνοθεσία που καταλήγει να μεταμορφώνει τη θέση του ίδιου του θεατή.

Δημοτικός κινηματογράφος «Στέλλα»

Εδώ θα προβληθεί το I Had Nowhere To Go (Δεν είχα πού να πάω, 2016 ) του Douglas Gordon, έργο το οποίο αντλεί από τα ημερολόγια του Jonas Mekas. Στην ταινία του Gordon προβάλλονται ελάχιστες εικόνες· αυτό που γεμίζει την ατμόσφαιρα είναι η φωνή του Mekas καθώς κάνει απολογισμό της καθημερινής του ζωής όταν ήταν νεαρός μετανάστης.

Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο

Σχεδιασμένο το 1866 για να στεγάσει τα ευρήματα των αρχαιολογικών ανασκαφών του 19ου αιώνα, οι συλλογές του μουσείου -οι σημαντικότερες στην Ελλάδα- καλύπτουν το διάστημα από την έκτη χιλιετία π.Χ. ως την ύστερη αρχαιότητα. Η νεοκλασική πρόσοψη του κτιρίου σχεδιάστηκε από τον Ερνέστο Τσίλερ, σημαντικό αρχιτέκτονα βασιλικών κτιρίων επί Γεωργίου Α΄. Τη δεκαετία του 1940, όταν οι Ναζί κατέλαβαν την Αθήνα, οι αρχαιολόγοι εδώ επέλεξαν (όπως και άλλοι συνάδελφοί τους ανά τον κόσμο ) να προστατεύσουν τα αρχαία κειμήλια ξαναθάβοντάς τα.

Σε αυτή την ενέργεια παραπέμπει ο Daniel Knorr με την πρότασή του να θάψει για το διάστημα της έκθεσης το άγαλμα Αγόρι με Σκύλο της συλλογής του Μουσείου – πρόταση η οποία δεν υλοποιήθηκε. Η δεύτερη πρότασή του αφορά την εγκατάσταση ενός υδραυλικού πιεστηρίου για τη δημιουργία ενός βιβλίου, κάθε αντίτυπο του οποίου περιέχει πιεσμένα ανάμεσα στις σελίδες του αντικείμενα που βρέθηκαν στους δρόμους της Αθήνας – μια αρχαιολογία του σήμερα, διατηρημένη για το μέλλον.

Ελπίδος 13, Πλατεία Βικτωρίας

Μικρή απόσταση χωρίζει το κατάστημα αυτό στον πεζόδρομο της Ελπίδος από την Πλατεία Βικτωρίας, ένα σταυροδρόμι για τις άπειρες φυλές που έχουν εγκατασταθεί πρόσφατα ή περνούν από την Ελλάδα. Την άνοιξη του 2016 η πλατεία Βικτωρίας ήταν στο επίκεντρο των ειδήσεων ως αυτοσχέδιο στρατόπεδο προσφύγων, κυρίως για ανθρώπους που δραπέτευαν από τη βία στο Αφγανιστάν και στη Συρία.

Πιο πρόσφατα στη βορειοδυτική γωνία της πλατείας άνοιξε ένα κουρδοϊρακινό εστιατόριο, ενώ στο απέναντι Café des Poètes ακούει κανείς ιστορίες για ταινίες που γυρίστηκαν στην πάλαι ποτέ αριστοκρατική γειτονιά ή για το πώς το κεντρικό άγαλμα του Θησέα που σώζει την Ιπποδάμεια από τα χέρια του κενταύρου Ευρυτίωνα, έργο του 1906 από τον Γερμανό γλύπτη Johannes Pfuhl, δέχτηκε πυρά στη διάρκεια του Εμφυλίου (1946-49 ).

Σε αυτή τη ζώνη συνάθροισης των λαών ο καλλιτέχνης Rick Lowe, μαζί με τοπικούς φορείς, βρίσκει τρόπους να δημιουργήσει δεσμούς και να ξεκινήσει διαλόγους που συνδέουν την τέχνη και τον πολιτισμό με τις μικρές επιχειρήσεις καθώς και με δίκτυα υποστήριξης μεταναστών και προσφύγων.

Επιγραφικό Μουσείο

Το μουσείο που ιδρύθηκε το 1885, περιλαμβάνει επιγραφές από τον 8ο αιώνα π.Χ. ως την ύστερη ρωμαϊκή περίοδο – οικονομικές αναφορές, συνθήκες, διατάγματα, ιερούς νόμους, επιτύμβιες στήλες αλλά και αρχαία «γκράφιτι». Σε ορισμένες η γραφή βουστροφηδόν αλλάζει φορά κάθε δεύτερη γραμμή αντί της συνεχούς διάταξης από αριστερά προς τα δεξιά, εισάγοντας μια ρυθμική αντιστροφή στην ανάγνωση σαν την κίνηση του βοδιού που οργώνει με το άροτρο.

Θέατρο Άττις

Ο θεατρικός συγγραφέας Γιάννης Κοντραφούρης (1968-2007 ) επιθυμούσε το έργο Ιοκάστη (2007 ), που το ολοκλήρωσε λίγο πριν από τον θάνατό του, να το σκηνοθετήσει και να το ανεβάσει στο θέατρο ο Τερζόπουλος. Το εν λόγω έργο, ένας στοχασμός πάνω στον ανθρώπινο πόνο εξερευνά τα όρια του λόγου και τα απογυμνωμένα κατάλοιπα του νοήματος. Εδώ πρωταγωνιστής είναι η ίδια η γλώσσα καθώς μεταφέρει τα ίχνη ενός μεγαλόπρεπου παρελθόντος σε ένα σύγχρονο κόσμο βαναυσότητας.

Ίδρυμα Γιάννη Τσαρούχη

Διεθνώς καταξιωμένος ως σκηνογράφος και ενδυματολόγος, ο Γιάννης Τσαρούχης (1910-1989 ) ήταν επίσης ζωγράφος με τεράστιο εικαστικό έργο, μοντερνιστικό και ταυτόχρονα αισθησιακό. Δηλωμένος ομοφυλόφιλος, ο Τσαρούχης συνεργάστηκε σε θεατρικές παραγωγές με τη Μαρία Κάλλας, την Κατίνα Παξινού, τη Χριστίνα Τσίγκου και πολλούς άλλους. Το 1977 ανέβασε τις Τρωάδες του Ευριπίδη σε ένα υπαίθριο πάρκινγκ στο κέντρο της Αθήνας, σε δική του νεοελληνική απόδοση και δική του παραγωγή και σκηνικά. Επρόκειτο για ένα εγχείρημα που συνόψισε το ενδιαφέρον του για τον αθηναϊκό αστικό ιστό και την καθημερινή του δραματουργία. Το 1981 μετέτρεψε το σπίτι και εργαστήριό του στο Μαρούσι σε έδρα του ιδρύματος που φέρει το όνομά του. Η documenta 14 έχει ξεκινήσει μια σειρά βασικών επισκευών του κτιρίου ενόψει της απαραίτητης πλήρους ανακαίνισής του στο μέλλον.

Κέντρο Μελέτης Χορού Ισιδώρας & Ραϋμόνδου Ντάνκαν

Στο Κέντρο ο Κώστας Τσιούκας, χορευτής και χορογράφος από την Αθήνα, παρουσιάζει μια διάλεξη – περφόρμανς με τη συμμετοχή της Πηνελόπης Ηλιάσκου, διευθύντριας του Κέντρου Μελέτης Χορού Ντάνκαν πάνω στο έργο της Ισιδώρας Ντάνκαν και της Nelly’s με τον Αναστάσιο Κουκουτά. Σε αυτήν οι μαθητές της σχολής συμμετέχουν ως εθελοντές περφόρμερ.

Κινηματογράφος Τριανόν

Στις 27 Απριλίου 2017 το Τριανόν φιλοξενεί την πρεμιέρα της ταινίας της Μαρίνας Γιώτη Invisible Hands (Τα αόρατα χέρια ), με τη συνοδεία μιας μοναδικής περφόρμανς από τον μουσικό και εθνικομουσικολόγο Alan Bishop και την μπάντα του, The Invisible Hands, από το Κάιρο. Η ταινία της Γιώτη, η οποία εκτυλίσσεται στο διάστημα μεταξύ των δύο κρίσιμων εκλογών που σηματοδότησαν την περίοδο μετά την Αραβική Άνοιξη στην Αίγυπτο –μια περίοδο ανέγγυας ελπίδας και απομυθοποίησης– είναι μια ιλαροτραγωδία με θέμα την πολιτική και την παραγωγή τέχνης σε μια ταραγμένη περιοχή.

Λόφος Φιλοπάππου, Μονοπάτι και Περίπτερο του Πικιώνη

Το περίπτερο που γειτονεύει με το Ναό του Αγίου Δημητρίου Λουμπαρδιάρη, για παράδειγμα, συνδυάζει τεχνικές οι οποίες παραπέμπουν στα πέτρινα θεμέλια της Ακρόπολης και σε παραδοσιακές ιαπωνικές αισθητικές αρχές. Ο χώρος φιλοξενεί προσωρινά ένα σύνολο μικρών κολάζ έντονων χρωματισμών της Elisabeth Wild, των οποίων τα σουρεαλιστικά τοπία διαταράσσουν την όποια πεπατημένη οπτική λογική. Κοντά τους βρίσκονται οι πίνακες της Vivian Suter, ζωγραφισμένοι στον κρατήρα ηφαιστείου της Νισύρου· ορισμένοι περιέχουν πραγματικά ίχνη του φυσικού περιβάλλοντος – χώμα, μύκητες και θαλασσινό νερό. Αν ανηφορήσουμε ακόμα περισσότερο στο μονοπάτι, συναντούμε άλλο ένα μνημείο λαϊκής αρχιτεκτονικής: μια μαρμάρινη σκηνή, σκαλισμένη με το χέρι από τη Rebecca Belmore, με θέα κατευθείαν στην Ακρόπολη.

Λύκειο του Αριστοτέλη

Ανάμεσα στο Ωδείο Αθηνών και στο Σαρόγλειο Μέγαρο (όπου στεγάζεται η Λέσχη Αξιωματικών Ενόπλων Δυνάμεων ) βρίσκονται τα θεμέλια του αρχαίου Λυκείου του Αριστοτέλη, το οποίο ο φιλόσοφος ίδρυσε το 335 π.Χ. εφαρμόζοντας την περιπατητική διδασκαλία. Η αρχαία ελληνική λέξη περιπατητικός είναι δηλωτική της θεμελιώδους ιδέας του Αριστοτέλη που εκλάμβανε τη μάθηση ως κίνηση του σώματος σε αρμονία με την κίνηση του νου.

H κίνηση μετουσιώνεται και σε ήχο στην καλλιτεχνική εγκατάσταση των Postcommodity όπως διαμορφώνεται σε αυτόν τον αρχαιολογικό χώρο. Ιστορίες εκδίωξης, αναγκαστικών ταξιδιών και μεταμόρφωσης μεταδίδονται από υψηλής ακρίβειας ηχεία κατασκευασμένα για να χρησιμοποιούνται από τον στρατό (ασχέτως αν χρησιμοποιούνται στον αντίποδα των προδιαγραφών τους ). Ορισμένες ιστορίες ακούγονται μέσω τραγουδιών, κάποιες ως αφηγήσεις, άλλες υποδηλώνονται απλώς από τη σιωπή τους.

Μουσείο Μπενάκη- Μουσείο Ισλαμικής Τέχνης

Στο Μουσείο Ισλαμικής Τέχνης η Mounira Al Solh εκθέτει μια κεντητή σκηνή που κρέμεται από την οροφή: μια προσφορά αλλά και καταφύγιο για όσους χάνονται στους πολέμους και στους βίαιους εκτοπισμούς. Η σκηνή περιλαμβάνει κεντητά σχέδια λουλουδιών, κείμενα, αληθινά φυλλώματα και άλλα ευαίσθητα υλικά που συνδέονται με παραδοσιακά διακοσμητικά μοτίβα της αρχαίας, της βυζαντινής και της οθωμανικής εποχής. Μέσα στη σκηνή, ένα βιβλίο σε ένα χαμηλό τραπέζι περιέχει εξιστορήσεις από τους εκτοπισμένους που έχει γνωρίσει η εικαστικός στην Αθήνα και στο Κάσελ τον τελευταίο χρόνο.

Μουσείο Μάντρας του Μπλόκου Κοκκινιάς

Στις 17 Αυγούστου 1944 στρατιώτες των ναζί εκτέλεσαν 74 μέλη της ελληνικής Αντίστασης στο παλιό ταπητουργείο της βρετανικής εταιρείας Oriental Carpet στην Κοκκινιά (γνωστή σήμερα και ως Νίκαια ). Εκατοντάδες άλλοι άντρες και γυναίκες έχασαν με παρόμοιο τρόπο τη ζωή τους στην ευρύτερη περιοχή. Στον τόπο της σφαγής στέκει σήμερα ένα μουσείο/μνημείο που καλεί τους επισκέπτες να γυρίσουν πίσω στην τραγική αυτή σελίδα της ελληνικής ιστορίας και να συνομιλήσουν με τα φαντάσματα του παρελθόντος.

Με βάση την εμβληματική περφόρμανς με τίτλο Κοκκινιά που έκανε εκεί το 1979 η Μαρία Καραβέλα (1938-2012 ) και την απαγορευμένη της ταινία, η εικαστικός Μαίρη Ζυγούρη στήνει ένα μακροπρόθεσμο εγχείρημα σε στενή συνεργασία με την τοπική κοινότητα (και τα τοπικά φαντάσματα ) που καταπιάνεται με την ατμόσφαιρα της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης στην Ελλάδα και παγκοσμίως. Όπως και η Μαρία Καραβέλα, η Μαίρη Ζυγούρη παρουσιάζει τα αποτελέσματα της δουλειάς της σε μια περφόρμανς που συνοδεύεται από προβολή ταινίας καθόλη τη διάρκεια της documenta 14.

Ναός Ολυμπίου Διός

Ο αρχαιολογικός χώρος φιλοξενεί την περφόρμανς των Prinz Gholam, των οποίων οι κινήσεις σκιαγραφούν γεωμετρικούς σχηματισμούς συνιστώντας μια ανθρώπινη επιγραφή που υπομνηματίζει την αρχιτεκτονική και την παρούσα κατάστασή της.

Νομισματικό Μουσείο Αθηνών

Μεταμορφώνοντας το Νομισματικό Μουσείο σε αυτοσχέδιο θέατρο, οι Israel Galván, Pedro G. Romero και Niño de Elche πραγματεύονται τη σχέση μεταξύ του ιερού και του ανίερου, του χρήματος και της σεξουαλικότητας, του σώματος και του νομίσματος.

Παναθηναϊκό Στάδιο

Το Παναθηναϊκό Στάδιο πρωτοχτίστηκε τον τέταρτο αιώνα π.Χ. επί άρχοντος Λυκούργου στη χαράδρα μεταξύ του Λόφου του Αρδηττού και του ποταμού Ιλισού και ανακατασκευάστηκε κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Ρωμαίου αυτοκράτορα Αδριανού παίρνοντας τη μορφή πετάλου που γνωρίζουμε σήμερα. Το γήπεδο ανακατασκευάστηκε για άλλη μια φορά το 1896 για τους πρώτους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες, χρησιμοποιώντας πεντελικό μάρμαρο, αλλά μένοντας πιστό στις προδιαγραφές του Ρωμαϊκού σχεδίου. Σε αυτόν τον χώρο, κατά τη διάρκεια της τελετής έναρξης, για πρώτη φορά ακούστηκε ο Ολυμπιακός Ύμνος, του οποίου οι στίχοι γράφτηκαν από τον ελληνικό εθνικό ποιητή Κωστή Παλαμά. Θα χρησιμοποιηθεί από τον Pope L. για το Whispering Campaign (Εκστρατεία ψιθύρων ).

Παραλιακή, κοντά στο Θυμάρι

Η Cecilia Vicuña ολοκληρώνει το αθηναϊκό κεφάλαιο του πρότζεκτ της για την documenta 14 με ένα τελετουργικό ανάθημα στους θαλάσσιους θεούς της αρχαιοελληνικής παράδοσης. Η εν λόγω θυσία συνίσταται στο να προφέρει η Vicuña τα απομεινάρια του κόκκινου χειροποίητου μαλλιού που χρησιμοποίησε στην εγκατάσταση Quipu στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ ). Χους εις χουν, μαλλί εις ύδωρ. Η ακριβής τοποθεσία θα ανακοινωθεί λίγο πριν από την έναρξη της εκδήλωσης.

Πάρκο Ριζάρη

Κοντά στο Πολεμικό Μουσείο μια πράσινη όαση από αποκλειστικά μεσογειακή χλωρίδα δεσπόζει μεταξύ δύο πολυσύχναστων λεωφόρων. Τα φυτά τα κληροδότησε το 1844 ο Γεώργιος Ριζάρης, πρώην μέλος της Φιλικής Εταιρείας, της σημαντικότερης ίσως μυστικής ένωσης που δημιουργήθηκε εν μέσω του αγώνα της Ελλάδας για ανεξαρτησία από την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Επιθυμία του Ριζάρη ήταν η δημιουργία ενός κήπου στο κέντρο της πόλης για την αναψυχή της νεολαίας της. Ο David Harding πήρε δύο στίχους από το ποίημα «Cascando» (1936 ) του Samuel Beckett για να οριοθετήσει τα αυτοσχέδια μονοπάτια του πάρκου: Εάν εσύ δεν μ’ αγαπήσεις δεν θ’ αγαπηθώ ποτέ / Εάν εγώ δεν σ’ αγαπήσω δε θ’ αγαπήσω ποτέ.

Πεδίον του Άρεως

Το μεγαλύτερο άλσος των Αθηνών, που πήρε το όνομά του από τις στρατιωτικές ασκήσεις επί Όθωνα, σχεδιάστηκε το 1934 προς τιμήν των ηρώων της Επανάστασης (1821-1832 ). Οι ήρωες αυτοί αναπαρίστανται σε 21 προτομές κατά μήκος της οδού Αγωνιστών του ’21. Μετά τα εγκαίνιά του το Πεδίον του Άρεως έγινε ο κύριος χώρος αναψυχής στο κέντρο της πόλης, όπου οι κάτοικοι μαζεύονταν στο καφενείο του, το Green Park. Ακολούθησε σταδιακή παρακμή και η εγκατάλειψη του καφενείου, ως το 2015, οπότε το καφενείο ξανάνοιξε, αυτή τη φορά από μια καλλιτεχνική κολεκτίβα που πήρε το όνομά του και χρησιμοποίησε τον χώρο για πολιτικές συζητήσεις και παραστάσεις. Είναι ένα από τα σημεία όπου διεξάγεται το Whispering Campaign (Εκστρατεία ψιθύρων ) του Pope.L.

Μουσείο Μπενάκη- Κτήριο Πινακοθήκης Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα

Η κατοικία που ανήκε στον μοντερνιστή καλλιτέχνη Νίκο Χατζηκυριάκου-Γκίκα είναι χαρακτηριστικό δείγμα αθηναϊκής αρχιτεκτονικής του μεσοπολέμου. Το μέγαρο ήταν σημείο συνάντησης για την αθηναϊκή διανόηση της εποχής και φωτογραφίες του δημοσιεύονταν συχνά σε διεθνή περιοδικά. Σήμερα ο επισκέπτης μπορεί να δει το ατελιέ του Γκίκα στον πέμπτο όροφο, όπου εκτίθενται αντιπροσωπευτικοί του πίνακες. Για πρώτη φορά, στο πλαίσιο της documenta 14, και ως προέκταση της μόνιμης έκθεσης, παρουσιάζεται και μια επιλογή πρωτότυπων φωτογραφιών του Γκίκα από τα ταξίδια του στην Ελλάδα κατά τη δεκαετία του 1930.

Άλλα μόνιμα εκθέματα καλύπτουν τομείς της νεότερης ελληνικής πολιτιστικής ιστορίας, από την Καταστροφή της Σμύρνης το 1922 μέχρι τη στρατιωτική δικτατορία του 1967-74. Μια μικρή επιλογή από έργα της συλλογής της Εθνικής Πινακοθήκης των Τιράνων προτείνει έναν εναλλακτικό μοντερνισμό ως αντίστιξη στην ελληνοκεντρική συλλογή.

Πλατεία Αυδή

Πρελούδιο στην αθηναϊκή εκβιομηχάνιση, το μεταξουργείο του Αθανασίου Δουρούτη ήταν το ορόσημο της ομώνυμης εργατικής συνοικίας Μεταξουργείο και έδωσε στην κεντρική πλατεία το όνομα του εργοστασιάρχη (ήταν παλιότερα γνωστή ως Πλατεία Δουρούτη, ενώ σήμερα λέγεται Πλατεία Αυδή ). Η γειτονιά παρουσιάζει ακόμα και σήμερα υψηλή συγκέντρωση παραγωγικών μονάδων: μεταλλουργεία και ξυλουργεία, τυπογραφεία και συνεργεία, κάποια εν λειτουργία, άλλα εγκαταλειμμένα.

Το κτίριο όπου στεγαζόταν το μεταξουργείο, ένα από τα παλαιότερα νεοκλασικά της πόλης που τώρα στεγάζει τη Δημοτική Πινακοθήκη, κάποτε απασχολούσε περισσότερες γυναίκες απ’ ό,τι άντρες, που όμως αμείβονταν με λιγότερο από τον μισό μέσο αντρικό μισθό. Ανταποκρινόμενη σε αυτά τα ιστορικά στοιχεία και στις όχι και τόσο παλιές εργασιακές συνθήκες και ανισότητες, η Sanja Iveković φαντάζεται εκ νέου το μνημείο του Ludwig Mies van der Rohe για τη Rosa Luxemburg και τον Karl Liebknecht σαν δημόσια σκηνή στο Μεταξουργείο για τα δικαιώματα των εργατών, τα δικαιώματα των γυναικών και την ταξική πάλη.

Πλατεία Καραϊσκάκη, Πειραιάς

Η κεντρική πλατεία στο λιμάνι του Πειραιά πήρε το όνομά της από έναν από τους διασημότερους ηγέτες του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα του 1821, τον στρατηγό Γεώργιο Καραϊσκάκη. Η πλατεία έγινε ιδιαίτερα γνωστή το 1922, όταν πολλοί Έλληνες πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία βρήκαν καταφύγιο εκεί. Την ίδια περίπου εποχή ήταν το καταφύγιο και για πολλούς διάσημους ρεμπέτες, μεταξύ των οποίων και ο σπουδαίος Μάρκος Βαμβακάρης. Τον Ιανουάριο του 1929 η πλατεία καταστράφηκε από μια μεγάλη πυρκαγιά που συνέπεσε με την κρατική απόφαση περί απομάκρυνσης του προσωρινού καταυλισμού.

Ο Νέγρος του Μοριά, ο γνωστός Ελληνοαφρικανός ράπερ, θα δώσει μια συναυλία στην Πλατεία Καραϊσκάκη στο πλαίσιο του πρότζεκτ του για την documenta 14 Black Odyssey (Μαύρη Οδύσσεια ). Η περφόρμανς, βασισμένη στην παράδοση του ρεμπέτικου και στην κληρονομιά του χιπ χοπ, σκιαγραφεί παραλληλισμούς ανάμεσα στις ιστορίες των μεταναστών και στις εκφράσεις της underground μουσικής του παρελθόντος και του παρόντος.

Πλατεία Κοτζιά

Για την documenta 14 ο Rasheed Araeen παρουσιάζει μια ανοιχτή δομή που λαμβάνει υπόψη την περιβαλλοντική δυναμική της πλατείας και αναζωογονεί τις δραστηριότητές της μέσα από μια χειρονομία φιλοξενίας. Κάτω από μεγάλα αντίσκηνα που αντλούν έμπνευση από το Shamiyaana (το παραδοσιακό πακιστανικό αντίσκηνο γάμου ) αλλά περιέχουν λιγοστά χρώματα και γεωμετρικά σχέδια, ο Araeen καλεί ανθρώπους να καθίσουν όλοι μαζί και να απολαύσουν ένα γεύμα στοχαζόμενοι πιθανά σενάρια κοινωνικής αλλαγής. Το προσφερόμενο φαγητό βασίζεται σε συνταγές από όλη τη Μεσόγειο και παρασκευάζεται επιτόπου από την κουζίνα Οργάνωση Γη.

Πλατεία Συντάγματος

Επιθυμώντας να ξεσκεπάσει τις ιστορικές και πολιτικές πραγματικότητες, τους οικονομικούς δεσμούς και τις κοινωνικές σχέσεις που ενσωματώνονται σε συγκεκριμένους χώρους, ο Ibrahim Mahama διαμορφώνει μια παρέμβαση στην Πλατεία Συντάγματος παίρνοντας σακιά από γιούτα, που κάποτε χρησιμοποιούνταν για τη μεταφορά αγαθών, και αποκαλύπτοντας μέσα από τη διαφορετική τους χρήση τις στιβάδες πολιτικής δράσης που επιτελέστηκε σε αυτή την πλατεία όλα αυτά τα χρόνια. 9, 16, 30 Μαρτίου και 7 Απριλίου, 11:30-2:30 μ.μ. Κάθε συνεδρία ραψίματος διαρκεί 3 ώρες.

Πολυτεχνείο, Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (Α.Σ.Κ.Τ.) και Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (Ε.Μ.Π.), Αίθουσα Πρεβελάκη – Συγκρότημα Πατησίων

Τρεις από τους φοιτητές που πρωτοστάτησαν στην εξέγερση και στην κατάληψη του Πολυτεχνείου το 1973, ο Διονύσης Μαυρογένης, ο Γιώργος Οικονόμου και η Τιτίκα Σαράτση, επισκέφθηκαν ξανά το μέρος και μοιράστηκαν τις εμπειρίες τους κατά τη διάρκεια των πρώτων συναντήσεων εργασίας με καλλιτέχνες, επιμελητές και την ομάδα της documenta 14.

Το κύριο έργο που παρουσιάζεται εδώ είναι η μακέτα που προτείνει ο καλλιτέχνης Rainer Oldendorf, που έχει ως πηγή έμπνευσης την έκθεση του CIAM 4 Functional City (Λειτουργική πόλη ) που παρουσιάστηκε στην Αθήνα το 1933. Η έκθεση ήταν το αποκορύφωμα της τέταρτη συνάντησης του CIAM (Congrès Internationaux d’Architecture Moderne/Διεθνές Συνέδριο Μοντέρνας Αρχιτεκτονικής ), το οποίο διεξήχθη εν πλω, στο Πατρίς ΙΙ, το οποίο αναχώρησε από τη Μασσαλία με προορισμό την Αθήνα. Οι συμμετέχοντες του συνεδρίου ανήκαν στην πρωτοπορία του διεθνούς κινήματος του μοντερνισμού – μεταξύ άλλων ήταν ο Alvar Aalto, ο Cornelis van Eesteren, η Charlotte Perriand, ο Ferdinand Léger, ο Sigfried Giedion, ο Le Corbusier και ο Josep Lluís Sert. Δέκα χρόνια μετά το CIAM 4, ο Le Corbusier συγκέντρωσε τις ιδέες του Συνεδρίου στη «Χάρτα των Αθηνών», προετοιμάζοντας το έδαφος για τη μεταπολεμική ανοικοδόμηση των ευρωπαϊκών πόλεων στο πνεύμα του φονξιοναλισμού.

Η μακέτα του Oldendorf αντιγράφει την κλίμακα της έκθεσης του CIAM και έχει εκπονηθεί σε συνεργασία με τους φοιτητές και τους καθηγητές της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών της Αθήνας, του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, του Πανεπιστήμιου Θεσσαλίας, του Institut Supérieur des Beaux-Arts της Μπεζανσόν / Franche-Comté (ISBA ) και της Kunsthochschule του Κάσελ. Στις 20 Μαρτίου 2017 ο καλλιτέχνης Sokol Beqiri φύτευσε ένα δέντρο δίπλα στην Αίθουσα Πρεβελάκη του Ε.Μ.Π. ως τμήμα του έργου του Adonis (2017 ) το οποίο βασίζεται σε μια ιδέα του καλλιτέχνη Lulzim Zeqiri: ένα τοπικό είδος βελανιδιάς εμπολιασμένο με κλαδιά από μια γερμανική βελανιδιά.

Πολυτεχνείου 8

«Ένα ανοιξιάτικο πρωινό στις αρχές της δεκαετίας του 1950 μια ενθουσιώδης ομάδα νεαρών πτυχιούχων διέσχισε τη λεωφόρο Πατησίων προς το αγαπημένο τους καφενείο στην οδό Πολυτεχνείου. Οι πόλεμοι είχαν τελειώσει, ο ήλιος έλαμπε, η Αθήνα ήταν ολάνθιστη κι εκείνοι είχαν μόλις πάρει το πτυχίο τους ως πολιτικοί μηχανικοί από το Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Ήταν πλέον έτοιμοι για την ανοικοδόμηση της Αθήνας». Κατά τη διάρκεια της documenta 14 στο χώρο θα παρουσιάζεται η εγκατάσταση του Ανδρέα Αγγελιδάκη.

Πρώτο Νεκροταφείο Αθηνών

Στο Πρώτο Νεκροταφείο Αθηνών, που άνοιξε τις πύλες του το 1837, είναι ενταφιασμένοι υπό τη σκιά πεύκων και κυπαρισσιών κάποιοι από τους πλέον εξέχοντες Έλληνες πολιτικούς, συγγραφείς και καλλιτέχνες. Στα ποικίλα μαυσωλεία του συγκαταλέγονται σημαντικά δείγματα νεοκλασικής γλυπτικής, συμπεριλαμβανομένου του μνήματος του Σλίμαν, σε σχέδιο του Ερνέστου Τσίλερ, και το περίφημο γλυπτό Κοιμωμένη του Γιαννούλη Χαλεπά. Πρόκειται επίσης για έναν από τους χώρους που φιλοξενούν το Whispering Campaign (Εκστρατεία ψιθύρων ) του Pope.L.

Ρομάντσο

Το Ρομάντσο προς το παρόν δρα ως ορμητήριο για το περιπατητικό μουσικό και ηχητικό πρόγραμμα «Χώρος Ακρόασης», υπό την επιμέλεια του Συμβούλου Ήχου και Μουσικής της documenta 14 Paolo Thorsen-Nagel. Το πρόγραμμα «Χώρος Ακρόασης» παρουσιάζεται και σε άλλους χώρους, συμπεριλαμβανομένου του Μεγάρου Μουσικής, του Ωδείου Αθηνών και επιλεγμένων εξωτερικών χώρων.

Σταυροπούλου 15, Πλατεία Αμερικής

Η περιοχή της Πλατείας Αμερικής, το πάλαι ποτέ μεσοαστική, είναι σήμερα μια πολυπολιτισμική γειτονιά. Το νούμερο 15 της οδού Σταυροπούλου, ενός ήσυχου και όμορφου δρόμου, είναι ένα πέτρινο κτίσμα του 1928, χαρακτηριστικό της αθηναϊκής νεοκλασικής αναβίωσης και αξιοσημείωτο για την αρχιτεκτονική του. Το επιτόπιο έργο της Maria Eichhorn συνίσταται στη μετατροπή του κτηρίου σε ακίνητο χωρίς ιδιοκτήτη, που θα μείνει αχρησιμοποίητο και ανέπαφο από τον εξευγενισμό, τη μεσιτική κερδοσκοπία και την αξιοποίηση για εμπορικούς σκοπούς.

Στοά του Βιβλίου

Γνωστή ως Στοά Αρσακείου όταν χτίστηκε το 1900, αυτή η κεντρική αλλά κάπως κρυφή στοά πήρε το σημερινό της όνομα το 1996, όταν η Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία άρχισε να φιλοξενεί παρουσιάσεις βιβλίων και πολιτιστικές εκδηλώσεις στο αίθριο και στο αμφιθέατρο, συχνά σε συνδιοργάνωση με τους εκδοτικούς οίκους που είναι συγκεντρωμένοι στην περιοχή. Μια αχρησιμοποίητη βιτρίνα καταστήματος εντός της στοάς φιλοξενεί τώρα αποτυπώσεις σε χαρτί από μαρμάρινες στήλες με χαραγμένο το καταστατικό της Yugoexport, μιας «τυφλής, αδέσμευτης προφορικής εταιρείας», με έδρα το Βελιγράδι.

Πρόκειται για δημιούργημα της εικαστικού Irena Haiduk στις ΗΠΑ, όπου οι εταιρείες έχουν τα ίδια δικαιώματα με τους ανθρώπους. Τα έγγραφα είναι στα σερβικά και στα αγγλικά. Περιοδικά, κατά τη διάρκεια της documenta 14, θα γίνονται και αγορεύσεις στα ελληνικά, κατά το αρχαίο έθιμο.

Ταινιοθήκη της Ελλάδος

Έχοντας μακρά παράδοση παρουσίασης, εξέτασης και ανάλυσης ταινιών και άλλων σχετικών αρχείων, η Ταινιοθήκη της Ελλάδος φιλοξενεί στην Αθήνα τις πρεμιέρες και τις ειδικές προβολές έργων κινηματογραφιστών της documenta 14.

Τοσίτσα 5, Εξάρχεια

Το Κέντρο Εικαστικών Τεχνών ιδρύθηκε από μια ανεξάρτητη ομάδα καλλιτεχνών (Γιάννης Βαλαβανίδης, Κλεοπάτρα Δίγκα, Θύμιος Πανουργιάς, Γιάννης Ψυχοπαίδης ), οι οποίοι το διαχειρίζονταν, και ήταν ενεργό από το 1974 ως το 1976 στην οδό Τοσίτσα 5. Από τη δεκαετία του 1980 ο χώρος χρησιμοποιούνταν για εμπορικούς σκοπούς: αρχικά ήταν κατάστημα οπτικοακουστικού εξοπλισμού και στη συνέχεια ξύλινων πατωμάτων. Τα τελευταία τρία χρόνια ο χώρος παρέμεινε κλειστός. Η Γεωργία Σαγρή θα δημιουργήσει εκεί μια αλληλουχία από περφόρμανς και γλυπτικές φόρμες που θα ξεφεύγουν από τα στενά όρια του χώρου και θα εισέρχονται στην πόλη. Οι ίδιες δράσεις θα επιτελούνται ταυτόχρονα στο Κάσελ.

Φυλασίων 42, πλησίον Μέντη

Σε μικρή απόσταση από το Κέντρο διατήρησης παραδοσιακών τεχνικών κλωστοϋφαντουργίας «Μέντη» της οδού Πολυφήμου 6, ο Aboubakar Fofana έχει εγκαταστήσει καζάνια με λουλάκι στον χώρο μιας πρώην μικρής ζυθοποιίας στο πλαίσιο του εργαστηρίου του για την documenta 14. Στα τέλη του 2016 ο Fofana άρχισε μια συνεργασία με το Κέντρο Μέντη, τμήμα του Μουσείου Μπενάκη, που στεγάζει την υφαντουργία που δώρισε η οικογένεια Μέντη (η οποία εξακολουθεί να κατασκευάζει είδη πασμεντερί ). Ο Fofana εγκατέστησε ένα καζάνι με λουλάκι στο προαύλιο του «ζωντανού μουσείου» και έβαψε νήματα σε διάφορες αποχρώσεις του λουλακιού που κατόπιν υφάνθηκαν στα μηχανήματα του Μέντη. Έτσι δημιουργήθηκε η κορδέλα για τους σελιδοδείκτες που περιλαμβάνονται στην έκδοση The Reader της documenta 14.

Πηγή : Αθηνόραμα