Η Πάτρα, η πρωτεύουσα του νομού Αχαΐας, είναι αναμφίβολα μία πόλη με μεγάλη ιστορία και αρκετά ενδιαφέροντα σημεία για να ανακαλύψει κανείς κατά την επίσκεψή του. Αυτό όμως που την έχει εδραιώσει στη συνείδηση των περισσοτέρων είναι το ετήσιο Καρναβάλι της, που κατά γενική ομολογία είναι το μεγαλύτερο και εντυπωσιακότερο καρναβάλι από τα δεκάδες που διοργανώνονται σε διάφορα μέρη της Ελλάδας.
Το Πατρινό Καρναβάλι ξεκίνησε τον 19ο αιώνα και έχει δυτικές επιρροές, οι οποίες πέρασαν στην ενδοχώρα μέσω των Επτανήσων. Παρόλα αυτά, δεν μπορεί κανείς να αμφισβητήσει τις αρχαίες καταβολές τις Αποκριάς και του Καρναβαλιού, που συνδέονται με παγανιστικά έθιμα και ιεροτελεστίες, ιδιαίτερα με τις εκστατικές εορτές που γίνονταν προς τιμήν του θεού Διονύσου, ο οποίος συνδέεται με την έκσταση, τη μέθη, αλλά και την αναγέννηση της φύσης.
Η έναρξη του Καρναβαλιού δίδεται κάθε χρόνο στις 17 Ιανουαρίου, η κορύφωσή του όμως είναι κατά το τελευταίο σαββατοκύριακο της Αποκριάς, πριν από την Καθαρά Δευτέρα, που λαμβάνει χώρα και η μεγάλη παρέλαση. Οι μέρες αυτές χαρακτηρίζονται από ξέφρενο γλέντι, ζωηρά χρώματα, μουσική, χορό και φαγοπότι μέχρι πρωίας, με τη συμμετοχή μικρών και μεγάλων από όλη τη χώρα.
Το Πατρινό Καρναβάλι είναι η μεγαλύτερη αποκριάτικη εκδήλωση στην Ελλάδα και μετρά ήδη 181 χρόνια ιστορίας. Αφετηρία του υπήρξε ο πρώτος αποκριάτικος χορός μετά την απελευθέρωση, που δόθηκε το 1829 στην οικία του εμπόρου Μωρέττη. Ρόλο στη δημιουργία του Πατρινού Καρναβαλιού φαίνεται πως έπαιξαν και οι γαλλικές δυνάμεις του στρατηγού Μαιζών, οι οποίες στάθμευσαν στην πόλη μετά την απελευθέρωση από τους Τούρκους και θεωρείται ότι μετέδωσαν τα αποκριάτικα έθιμα της πατρίδας τους στους ντόπιους. Οι Επτανήσιοι, επίσης, λέγεται ότι συνέβαλαν καθοριστικά στην εξέλιξη του καρναβαλικού θεσμού: Μετά την ένωση των Ιονίων Νήσων με την Ελλάδα το 1864, πολλοί από αυτούς κατέφτασαν στην Πάτρα, όπου θεωρείται ότι επηρέασαν τις καρναβαλικές διασκεδάσεις, δίνοντάς τους κάτι από το ιδιαίτερο χρώμα της πατρίδας τους. Ας μην ξεχνάμε, βέβαια, και τη στρατηγική θέση της Πάτρας, με το ολοένα αναπτυσσόμενο λιμάνι της, που της επέτρεπε να έχει συχνές επαφές με τη Δύση, και ιδιαίτερα με την Ιταλία, στην οποία διοργανώνονταν σπουδαία Καρναβάλια (π.χ. το πασίγνωστο Καρναβάλι της Βενετίας): λόγω της θέσης της η πόλη έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του θεσμού του Καρναβαλιού. Τα πρώτα καρναβαλικά άρματα εμφανίστηκαν τη δεκαετία του 1870, με κατασκευές τις οποίες αρχικά αναλάμβαναν εξολοκλήρου ιδιώτες. Το 1966 το Καρναβάλι παίρνει νέα μορφή, με την ένταξη του εθίμου του Κρυμμένου Θησαυρού, ενώ οι καρναβαλικές εκδηλώσεις πλέον αναμεταδίδονται από την ΕΡΤ. Το 1974 ξεκινάει και η παρέλαση των καρναβαλιστών στους δρόμους. Η Πάτρα είναι μία ζωντανή πόλη καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, με αποκορύφωμα τις ημέρες του Καρναβαλιού, που δίνει την εντύπωση ότι όλη η Ελλάδα σχεδόν έχει συγκεντρωθεί εκεί. Κάθε χρόνο, με τη λήξη του Καρναβαλιού και το κάψιμο του βασιλιά Καρνάβαλου, αρχίζει στην ουσία η προετοιμασία για το επόμενο. Επίσημα βέβαια το Καρναβάλι ξεκινάει στις 17 Ιανουαρίου και διαρκεί μέχρι την Καθαρά Δευτέρα. Ανήμερα του Αγίου Αντωνίου ο τελάλης παίρνει τους δρόμους καλώντας τους πάντες το βράδι στην κεντρική πλατεία της πόλης, την Πλατεία Γεωργίου, όπου κατά τη διάρκεια μιας φαντασμαγορικής γιορτής κηρύσσεται η έναρξη του Καρναβαλιού από τον Δήμαρχο της Πάτρας. Μέχρι να φτάσει ο καιρός για τη μεγάλη παρέλαση, η πόλη ντύνεται σιγά-σιγά με την επίσημη πολύχρωμη στολή της, φοράει σερπαντίνες και κομφετί, κάνει πρόβα τα τραγούδια της, μετράει τα βήματά της στο χορό, αφήνει τις καραμούζες και τις σφυρίχτρες να τη σιγοντάρουν και κερνάει άφθονη μαυροδάφνη.
Οι εκδηλώσεις
Η Τσικνοπέμπτη
Η ημέρα αυτή είναι η χαρά του καλοφαγά, μιας και εκατοντάδες Πατρινοί στήνουν αυτοσχέδιες ψησταριές σε κάθε σημείο της πόλης. Επίκεντρο όμως των εκδηλώσεων αποτελεί η Άνω Πόλη και κυρίως η οδός Γερμανού και οι δρόμοι γύρω από αυτήν, όπου αναβιώνουν τα λαϊκά έθιμα. Παραδοσιακά και καρναβαλικά δρώμενα, μουσικές κομπανίες, ξέφρενο κέφι και αυθεντική σατιρική διάθεση συμπληρώνουν τη βραδιά της άφθονης κατανάλωσης ψητού κρέατος και οινοποσίας.
Το Καρναβάλι των Παιδιών
Το Καρναβάλι των Παιδιών αποτελεί μια ξεχωριστή και σημαντική ενότητα του Πατρινού Καρναβαλιού. Για 17 συνεχόμενα χρόνια, έχοντας επισφραγίσει μια αμοιβαία σχέση εμπιστοσύνης με τους μικρούς φίλους του, συνεχίζει να τους δίνει την ευκαιρία να γνωρίσουν καινούργια πράγματα και να εθιστούν δημιουργικά στα πολιτιστικά δρώμενα, μέσα από τη διασκέδαση και το παιχνίδι, αλλά και να αναπτύξουν τις αισθήσεις, τη φαντασία τους και την ελευθερία έκφρασης μέσα από εναλλακτικές μορφές τέχνης. Βασικές του δράσεις είναι το Καρναβαλικό Εργαστήρι, οι Καρναβαλουπόλεις, θεατρικές παραστάσεις και μουσικά δρώμενα, εκθέσεις και φυσικά η Μεγάλη Παρέλαση των Παιδιών.
Το παιχνίδι του Κρυμμένου Θησαυρού
Ο Κρυμμένος Θησαυρός διεξάγεται επί 47 χρόνια και αποτελεί βασικό συστατικό επιτυχίας του Πατρινού Καρναβαλιού. Οι ομάδες του Κρυμμένου Θησαυρού συγκροτούνται είτε από τα πληρώματα που συμμετέχουν στη Μεγάλη Παρέλαση του Πατρινού Καρναβαλιού, είτε από παρέες στα Γυμνάσια και τα Λύκεια της πόλης, συνάδελφους στη δουλειά ή γνωστούς στη γειτονιά. Το παιχνίδι του Κρυμμένου Θησαυρού περιλαμβάνει γρίφους, καθώς και ασκήσεις πλοήγησης μέσα από κρυμμένα ενδεικτικά στοιχεία, διασκορπισμένα σε ολόκληρη την πόλη.
Τα Μπουρμπούλια
Τα Μπουρμπούλια είναι ένα έθιμο αποκλειστικά πατρινό, που δεν απαντάται πουθενά αλλού στην Ελλάδα. Θεωρείται μάλιστα από τα παλαιότερα καρναβαλικά έθιμα, με τις απαρχές του να τοποθετούνται στον 19ο αιώνα, πιθανότατα την περίοδο όπου κατασκευάστηκε το Θέατρο Απόλλων στην Πάτρα, το 1872 από τον αρχιτέκτονα Ernst Ziller. Πρόκειται για απογευματινούς χορούς, στους οποίους οι άνδρες πηγαίνουν αμεταμφίεστοι, ενώ οι γυναίκες φορούν ντόμινο και κρύβουν την ταυτότητά τους πίσω από μία μάσκα. Έτσι, αγνώριστες, επιλέγουν τους καβαλιέρους τους στο χορό. Τα Μπουρμπούλια εισήχθησαν σε μία εποχή όπου τα πράγματα ήταν πιο αυστηρά όσον αφορά τις σχέσεις μεταξύ των δύο φύλων· οι χοροί αυτοί έδιναν μια προσωρινή ανάπαυλα στην αυστηρότητα αυτή, δίνοντας την ευκαιρία για συναναστροφές δίχως το φόβο του σκανδάλου.
Άλλα παιχνίδια
Εκτός από τα προαναφερθέντα, πολλά άλλα δρώμενα λαμβάνουν χώρα στην πόλη, όπως καλλιτεχνικοί διαγωνισμοί ζωγραφικής, παντομίμας, θεατρικών στιγμιότυπων κι ό,τι άλλο βάλουν στο μυαλό τους οι διοργανωτές του Καρναβαλιού. Παράλληλα, μερικές ομάδες μετέχουν στην παρέλαση έχοντας κατασκευάσει και καρναβαλικό άρμα σχετικό με το θέμα της μεταμφίεσής τους. Οι συμμετέχοντες νιώθουν τη συναρπαστική μαγεία και τις δυνατές συγκινήσεις ενός παιχνιδιού χαράς, κεφιού και αναζήτησης με πολλές εκπλήξεις, απρόοπτα και ανατροπές.
Πηγή: www.mythicalpeloponnese.gr