Η Φύση των Τζουμέρκων

Η περιοχή σκεπάζονταν κατά το παρελθόν από πυκνά δάση. Τα τελευταία χρόνια όμως αυτά έχουν μειωθεί σημαντικά εξαιτίας της υπερβόσκησης, της υλοτομίας και της μεγάλης υποχώρησης της εδάφους.
Στα μεγάλα υψόμετρα συναντώνται στεπόμορφα λιβάδια, ενώ τα δάση που απλώνονται στα μικρότερα υψόμετρα αποτελούνται έλατα. Συναντώνται επίσης, δάση κουμαριάς, δάφνης, φράξου, κουτσουμπιάς, πλατύφυλλες δρύες και ίταμοι, μεμονωμένοι ή συστάδες. Επιπλέον υπάρχουν μεγάλες εκτάσεις με ποώδη και θαμνώδη βλάστηση όπως κέδρα.
Στα υδάτινα ρέματα και ποτάμια αναπτύσσονται δάση από πλατάνια, ιτιές και άλλα υδροχαρή φυτά.

Χλωρίδα

Στοιχεία από το δικτυακό τότο του Δικτύου Ερευνητών Περιβάλλοντος για τις περιοχές της Ελλάδας που ανήκουν στο δίκτυο NATURA 2000 – ΟΡΗ ΑΘΑΜΑΝΩΝ (ΤΖΟΥΜΕΡΚΑ) – GR GR2110002.
Στην περιοχή των Τζουμέρκων αναπτύσσονται εκατοντάδες διαφορετικά είδη φυτών μερικά εκ των οποίων είναι τυπικά είδη της αλπικής ζώνης βλάστησης. Μερικά από τα πιο σημαντικά είδη είναι: Achilleia absinthoides, Corydalis parnassica, Erysimum cepbalonicum, Hieracioum trikalense, Trifolium parnassi, τα οποία είναι ελληνικά ενδημικά φυτά. Βαλκανικά ενδημικά ή άλλα σπάνια φυτά που βρίσκονται στην περιοχή είναι: Aster alpines, Campanula bawkinsiana, Centaurea epirota, Gentiana cruciata, Egigeon epiroticus, Polyagala major, Senecio scopolii, Viola pyrenaica και Thymuw striatus.
Το είδος albanicus Solenanthus που εμφανίζεται στην περιοχή αναφέρεται στο παράρτημα ΙΙ της tzoumerka_fusi1οδηγίας 92/43/EOK «για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας» και στη Σύμβαση της Βέρνης Σύμβαση Βέρνης «για τη διατήρηση της άγριας ζωής και του φυσικού περιβάλλοντος της Ευρώπης». Είναι πολύ σπάνιο στην Ελλάδα και αναπτύσσεται κυρίως στις περιοχές έντονης βόσκησης.
Τα είδη Corydalis parnassica, Achillea absinthoides, parnassicum Seseli και τα vaginalis Sesleria παρατίθενται στο ελληνικό Προεδρικό Διάταγμα 67/1981 ως προστατευμένα είδη. Το Achillea absinthoides χαρακτηρίζεται ως «σπάνιο» στη βάση δεδομένων του World Conservation Monitoring Centre (WCMC) του Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον (United Nations Environment Programme – UNEP). Το parnassicum Seseli συμπεριλαμβάνεται επίσης στη βάση δεδομένων WCMC ως «σπάνιο» και το triamularia Centaurea παρατίθεται ως «σπάνιο» στον ευρωπαϊκό κόκκινο κατάλογο (European Red List) για απειλούμενα προς εξαφάνιση ζώα και φυτά.

Πανίδα

Στοιχεία από το δικτυακό τόπο του Δικτύου Ερευνητών Περιβάλλοντος για τις περιοχές της Ελλάδας που ανήκουν στο δίκτυο NATURA 2000 – ΟΡΗ ΑΘΑΜΑΝΩΝ (ΤΖΟΥΜΕΡΚΑ) – GR GR2110002. Πρόσβαση στις 02/05/2009
tzoumerka_fusi2Στην περιοχή ζουν λύκοι και εμφανίζονται συχνά αρκούδες. Συχνότερα παρουσιάζονται αλεπούδες σκαντζόχοιροι, λαγοί, ζαρκάδια και κουνάβια.
Στα ποτάμια της περιοχής όπου ζουν πέστροφες (salmo trutta) ζουν μόνιμα και βίδρες (lutra lutra).
Η τεχνητή λίμνη Πουρναρίου φιλοξενεί κυπρίνους, στρωσίδι (barbus albanicus), πινδοβίνο, σκυλόψαρο, μπριάνα, λιάρα, μουστακάτο, άγρια πέστροφα, χέλι, νυχτοκόρακες, πρασινοκεφαλοπάπιες, αλκυόνες, φαλαρίδες, σαρδέλες, καστανοκεφαλογλάροι και ποταμοσφυριχτές.
Όσον αφορά τα πουλιά συναντώνται σπάνια αρπακτικά όπως ο ασπροπάρης (Neopbron percnopterus) και γύπες (Gyps fulvus ), ο Gypaetus barbatus, Caprimulgus europaeus, Lullula arborea και Lanius collurio. Υπάρχουν και πιο κοινά είδη όπως ο νεροκότσυφας (cinclus cinclus), η κοκκινοκαλιακούδα (pyrrbocorax pyrrbocorax) και η μεσοτσικλιτάρα (dendrocopos medius).
Επίσης υπάρχουν αμφίβια όπως ο κιτρινογάστορας φρύνος ή αλλιώς κιτρινοβομβίνα (bombina variegate), ερπετά όπως η προστατευόμενη οχιά των βουνών (vipera ursinii) και πολλά έντομα.
Ένα αμφίβιο και ένα ερπετό (vipera ursinii) αναφέρονται στο παράρτημα ΙΙ της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ (τμήμα 3.2). Καταγράφονται ως σπάνια στον Ελληνικό Κόκκινο Κατάλογος καθώς και στη σύμβαση της Βέρνης.
Ο λύκος (canis lupus) και ο τυφλοπόντικας (Dryomys nitedula wingei) που συναντώνται στην περιοχή καταγράφονται στον ελληνικό κατάλογο ως «ευάλωτα» και «σπάνια
αντίστοιχα. Ο λύκος (canis lupus) βρίσκεται καταγεγραμμένος στο παράρτημα ΙΙ της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ όμως αυτό δεν ισχύει για την περιοχή καθώς ο αριθμός τους είναι ικανοποιητικός και η εμφάνισή τους συνεχής στην περιοχή.

Τα σημαντικότερα ποτάμια της περιοχής
Ο ποταμός Άραχθοςarahthos
Σχηματίζεται από τη συμβολή του Μετσοβίτικου ποταμού, που πηγάζει από τις βορειοδυτικές πλαγιές του όρους Λάκμος, και του Ζαγορίτικου, που πηγάζει από το Ανατολικό Ζαγόρι. Ξεκινά από τον νομό Ιωαννίνων και εισέρχεται στο νομό Άρτας από τα βορειοδυτικά. Ρέει νότια, διέρχεται από τον δήμο Αγνάντων για να συνεχίσει μέσα από την πόλη της Άρτας και χύνεται στον Αμβρακικό Κόλπο.

Ο Καλαρύτικος ή Καλαρυτινός και ο Σαραντάπορος
kalarutikosΕίναι παραπόταμοι του Αράχθου. Ο Καλαρυτινός συλλέγει νερά από το όρος Λάκμος και τα Τζουμέρκα και χύνεται στον Άραχθο. Ο Σαραντάπορος πηγάζει από τα Τζουμέρκα, ενώνεται με τον Καλεντίνη, έναν άλλο μικρότερο ποταμό, και συμβάλλει στον Άραχθο.

Ο Αχελώοςaheloos
Διέρχεται από τα ανατολικά σε ένα τμήμα των συνόρων του νομού Άρτας με τους Τρικάλων και Καρδίτσας. Η μορφολογία της κοιλάδας του Αχελώο είναι ιδιαίτερα βαθιά, στενή και με απότομες κλίσεις. Εξαίρεση αποτελούν τα τμήματα ανάμεσα στα Τζουμέρκα και την Κοκκινόλακα και τα τμήματα ανάμεσα στην τελευταία και τα όρη του Βάλτου, όπου η μορφολογία είναι ηπιότερη και η κοιλάδα διευρύνεται.

Τεχνητή λίμνη Πουρναρίου
pournarioyΗ λίμνη Πουρναρίου είναι τεχνητή λίμνη που βρίσκεται στο νομό Άρτας και καταλαμβάνει το νότιο τμήμα του δήμου Αθαμανίας . Δημιουργήθηκε με την κατασκευή υδροηλεκτρικών φραγμάτων. Εκτείνεται βόρεια μέχρι το ύψος του οικισμού Ροδαυγή, νότια μέχρι τον οικισμό Κάτω Καλεντίνη. Στο νότιο άκρο του οικισμού βρίσκεται μέρος του χωριού που καλύφθηκε από τα νερά της λίμνης μετά τη δημιουργία του φράγματος.

Περιβαλλοντικές ζώνες
1. Σύμφωνα με την Κοινοτική Οδηγία 79/409/ΕΟΚ «Για τη διατήρηση των άγριων πτηνών», δύο Ζώνες Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ – SPA) για την ορνιθοπανίδα, στο Όρος Λάκμος (Περιστέρι) και στην Κοιλάδα του Αχελώου.
2. Σύμφωνα με την Κοινοτική Οδηγία 92/43/ΕΟΚ «Για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας», τρεις προτεινόμενους Τόπους Κοινοτικής Σημασίας (ΤΚΣ-SCI), Όρος Λάκμος (GR 2130007), στα Όρη Αθαμάνων (GR 2110002) και στην κοιλάδα του Αχελώου (GR2110005).
Οι παραπάνω περιοχές περιλαμβάνονται στο Ευρωπαϊκό Οικολογικό Δίκτυο «Natura 2000».
Επιπλέον υπάρχουν α) τρεις «Σημαντικές Περιοχές για τα Πουλιά της Ελλάδας (ΣΠΠΕ9)»: τα Αθαμανικά Όρη (GR079), το όρος Λάκμος και η κοιλάδα του Αχελώου (GR080) και β) πέντε καταφύγια άγριας ζωής.
Μελισσουργών (Κ242), καθορισμένο με ΦΕΚ 925/Β/89 και έκταση 1572 ha
Θεοδωριάνων – Αθαμάνιο (Κ246), καθορισμένο με Απ. Περ. Δ. 5862/95 2485 ha
Μεσούντα (Κ254), καθορισμένο με Απ. Περ. Δ. 5449/9-8-95 2375 ha
Καλαρρύτων (Κ224), ΦΕΚ 673/18-11-85 και έκταση 1550 ha
Πραμάντων (Κ240), 494/24-7-84, και έκταση 1440 ha
Το Σπήλαιο των Πραμάντων
pramanta2Η ιστορία του σπηλαίου ξεκινάει κάπου στο έτος 1960.
Δύο νέοι της εποχής, ο Αποστόλης Λάμπρης και Γεώργιος Κ. Καρακώστας, πήραν εντολή από τον τότε πρόεδρο της Κοινότητας να διανοίξουν σχισμή, η οποία εξέπεμπε δροσερό αέρα, για να εξερευνηθεί το εσωτερικό της, με την ευκαιρία της άφιξης της αείμνηστης σπηλαιολόγου Άννας Πετροχείλου. Έρποντας με μεγάλη δυσκολία μετά από 10 μέτρα διαπίστωσαν ευρύ κοίλωμα. Η έλλειψη φωτιστικών μέσων δεν τους επέτρεψε τη συνέχιση της έρευνας. Κατόπιν αυτών μελετήθηκε και εξερευνήθηκε τμήμα του σπηλαίου μήκους 270 μέτρων περίπου, το οποίο αξιοποιήθηκε και είναι προσβάσιμο στους επισκέπτες.
Το σπήλαιο έχει τρία επίπεδα.
Το υψηλότερο και παλαιότερο, έχει καταρρεύσει στο παρελθόν και σώζονται κάποια τμήματά του. Το μεσαίο επίπεδο, έχει αξιοποιηθεί τουριστικά. Το τρίτο επίπεδο είναι η κοίτη υπόγειου ποταμού. Ο ποταμός φαίνεται στο τέλος του τουριστικού μονοπατιού, λίγο πριν δημιουργήσει ένα καταρράκτη 2 μέτρων, 10 μέτρα χαμηλότερα από το μονοπάτι. Το νερό του ποταμού εμφανίζεται ξανά σε πηγή που βρίσκεται στην χαράδρα, 25 μέτρα κάτω από την είσοδο της σπηλιάς.pramanta3
Το τουριστικώς αξιοποιημένο τμήμα έχει μήκος 250 μ. Είσοδος και έξοδος ταυτίζονται. Κάτω από πανέμορφα χρωματισμένους σταλαγμίτες έχουν σχηματιστεί τρεις λιμνούλες σε αποχρώσεις του γκρι, ροζ και άσπρου. Στο σπήλαιο κατοικούν διάφορα έντομα όπως τα Λεπιδόπτερα.
Η διαδρομή: Αμέσως μετά την είσοδο του σπηλαίου ο διάδρομος οδηγεί στον Πρώτο Θάλαμο μήκους 17 μ. διακοσμημένος με όμορφους παραπετασματοειδείς σταλακτίτες που φτάνουν ως το δάπεδο. Αριστερά διανοίγεται ο Θάλαμος του Ποταμού.
Η σκάλα οδηγεί από τον καταστόλιστο στενό διάδρομο στην Μιγάλη Σάλα με ύφος 6 μ. και διάκοσμο από σχηματισμούς λαμπάδων, τον Καταρράχτη και την Γκρίζα Λιμνούλα.
Η διπλή σκάλα στη συνέχεια οδηγεί στο Θάλαμο της Λευκής Λιμνούλας, πίσω από σειρά σταλαγμιτών. Ακολουθούν τα 52 μ. του Διαδρόμου του Πλούτου με τον πιο εντυπωσιακό πολύχρωμο στολισμό.
Ο διάδρομος οδηγεί στο Θάλαμο της Κόκκινης Λίμνης. Κλιμακωτές λιθωματικές λεκάνες δέχονται τα τρεχούμενα νερά της λίμνης που μαζί με λεπτότατα σε σύνθεση σταλακτι-τικά στολίδια, δημιουργούν ένα μοναδικό θέαμα. Στη συνέχεια διανοίγεται κατηφορικός διάδρομος, που χωρίζεται στα δυο από τεράστιο ογκόλιθο. Αριστερά του μια ακόμη θαυμάσια λιμνούλα.
Δεξιά το δάπεδο καλύπτεται από ροόμορφα λιθώματα, που πάνω τους κυλούν τα λίγα νερά της Κόκκινης Λίμνης. Καταλήγουν στο τελευταίο, πολύ κατηφορικό, προσιτό τμήμα του σπηλαίου.

Comments are closed.