Με τις μούσες και νύμφες του Παρνασσού

parnassos8Ο Παρνασσός είναι ένα από τα ομορφότερα βουνά της χώρας, γνωστός από τη μυθολογία και την ιστορία. Ορθώνεται απότομα πάνω από τους κάμπους της Βοιωτίας. Στα νοτιοανατολικά του συνδέεται με την Κίρφη και τον Ελικώνα, στα δυτικά του ακουμπάει στην Γκιώνα. Μοιράζεται διοικητικά ανάμεσα στους νομούς Βοιωτίας, Φωκίδας και Φθιώτιδας. Ο Παρνασσός μαζί με τον Όλυμπο είναι οι παλιότεροι Εθνικοί Δρυμοί της χώρας και προστατεύονται από το 1938.

Η θέση του στη μυθολογία είναι ξεχωριστή: στις κορυφές του ναυάγησε ο Δευκαλίωνας με την Πύρρα μετά τον αρχαίο καταυλισμό. Ο Παρνασσός ήταν το βουνό του Απόλλωνα και των μουσών, γι’ αυτό κι έχει υμνηθεί από ποιητές όσο κανένα άλλο. Το μαντείο των Δελφών στα νότια κράσπεδά του ήταν για αιώνες ο «ομφαλός της γης».

Το τοπίο του Παρνασσού έχει μεγάλη ποικιλία: από τους γκρεμούς στην πλευρά της Αράχωβας και των Δελφών, στα σκούρα ελατοδάση του Εθνικού Δρυμού, μέχρι την εκτεταμένη αλπική ζώνη με τις απόκρημνες κορυφές – με ψηλότερη την ονομαστή Λιάκουρα στα 2.457μ.

Η πιο συνηθισμένες προσβάσεις του βουνού είναι από τα νότια, μέσω Αράχωβας ή Δελφών. Αξίζει τον κόπο και η εξερεύνηση της βόρειας πλευράς του βουνού, που παρουσιάζει διαφορετική, πιο δασωμένη όψη, από Τιθορέα, Αμφίκλεια ή Αγόριανη. Ο Παρνασσός είναι γνωστός κυρίως σαν χειμωνιάτικος προορισμός λόγω των χιονοδρομικών κέντρων. Κι όμως, το περπάτημα πάνω από τους Δελφούς την άνοιξη, ή στις αλπικές κορυφές το φθινόπωρο, είναι εκπληκτικές εμπειρίες.

parnassos2
parnassos3
parnassos4
parnassos5
parnassos6
parnassos7
parnassos9

Η φύση του Παρνασσού

Βλάστηση και οικότοποι
Στα χαμηλά του ο Παρνασσός καλύπτεται από μεσογειακή βλάστηση. Η περιοχή των Δελφών είναι πολύ δημοφιλής όχι μόνο για τα αρχαία της μνημεία αλλά και για τα πανέμορφα μεσογειακά αγριολούλουδα. Από τα 600μ. μέχρι τα 1800μ. κυριαρχεί η κεφαλληνιακή ελάτη, αλλά σε ορισμένα σημεία στα βόρεια του βουνού εμφανίζεται και μαύρη πεύκη. Σε μεγαλύτερα υψόμετρα ο Παρνασσός έχει εκτεταμένα αλπικά λιβάδια που εναλλάσσονται με ορθοπλαγιές.

Χλωρίδα
Το βουνό διαθέτει αξιόλογη χλωρίδα με πάνω από 850 είδη, εκ των οποίων 6 είναι τοπικά ενδημικά του Παρνασσού, και πολλά άλλα είναι ενδημικά της Ρούμελης ή της Ελλάδας. Ενδιαφέροντα ενδημικά είδη είναι η απειλούμενη παιώνια η παρνασσική Paeonia parnassica με τα πορφυρά της άνθη που φυτρώνει μόνο στα ελατοδάση του Παρνασσού και του γειτονικού Ελικώνα, η καμπανούλα των Δελφών, η κενταύρια των μουσών, η ευφορβία του Ορφανίδη και άλλα. Γνωστά για την ομορφιά τους είναι επίσης ο κόκκινος κρίνος Lilium calchedonicum και η βιόλα των ποιητών Viola poetica.

Πανίδα
Στον Παρνασσό θα βρούμε τα συνηθισμένα είδη θηλαστικών της νότιας Ελλάδας, Αλεπού, Κουνάβι, Λαγό. Ο Λύκος, το Ζαρκάδι και το Αγριογούρουνο εμφανίζονται σποραδικά. Το Αγριόγιδο Rupicapra rupicapra έχει εξαφανιστεί εδώ και δεκαετίες. Ο Παρνασσός είναι πάντως αρκετά γνωστός για τις πεταλούδες του.

Ορνιθοπανίδα
Παλαιότερα τα κάθετα βράχια στις Φαιδριάδες Πέτρες των Δελφών και στο Ζεμενό ήταν από τα κορυφαία μέρη της Ελλάδας για παρατήρηση αρπακτικών πουλιών. Δυστυχώς οι γυπαετοί, τα όρνια και οι ασπροπάρηδες δεν φωλιάζουν πλέον εδώ. Ωστόσο, ο Παρνασσός παραμένει αξιόλογος προορισμός για παρατήρηση πουλιών του δάσους και κυρίως της αλπικής ζώνης. Ο επισκέπτης θα βρει Κιτρινοκαλλιακούδες, Χιονοψάλτες, Πυροκότσυφες, και αν είναι τυχερός, Χιονόστρουθους Montifringilla nivalis και Τοιχόδρομους Tichodroma muraria.


Προστατευόμενες περιοχές
Η περιοχή λόγω της σημαντικότητάς της απολαμβάνει διάφορα καθεστώτα προστασίας.

  • Ο Εθνικός Δρυμός Παρνασσού ανακηρύχθηκε το 1938, και ο Φορέας Διαχείρισης του Εθνικού Δρυμού Παρνασσού ιδρύθηκε το 2002. Η έκταση του Δρυμού είναι 37 τ.χλμ.
  • Στην περιοχή υπάρχουν 2 περιοχές του Δικτύου NATURA 2000, η Ζώνη Ειδικής Προστασίας «Εθνικός Δρυμός Παρνασσού» και η Ειδική Ζώνη Διατήρησης «ΝΑ Παρνασσός-Εθνικός Δρυμός Παρνασσού-Δάσος Τιθορέας».
  • Υπάρχει Καταφύγιο Άγριας Ζωής στην περιοχή πάνω από την Αράχωβα, όπου απαγορεύεται αυστηρά το κυνήγι.
  • Το Αισθητικό Δάσος Τιθορέας θεσμοθετήθηκε το 1979.
Τι να επισκεφτώ
Κέντρα πληροφόρησης
Δεν υπάρχει κέντρο πληροφόρησης για τον Εθνικό Δρυμό. Ο επισκέπτης όμως έχει εξαιρετικές δυνατότητες για υπαίθρια περιήγηση στα πολυάριθμα μνημεία και μονοπάτια του.
Προτάσεις
Αρχαία, βυζαντινά και νεότερα μνημεία

  • Μαντείο Δελφών, από τους κορυφαίους αρχαιολογικούς χώρους της Ελλάδας
  • Κωρύκειο Άντρο (ή αλλιώς «Σαρανταύλι»), το ιερό σπήλαιο του Απόλλωνα στο οποίο κατοικούσαν οι νύμφες
  • Αγία Ιερουσαλήμ, σπηλαιώδης ναός του 11ου αιώνα μέσα στην χαράδρα του Κεραμιδίου στην Αμφίκλεια
  • Το σπήλαιο του αγωνιστή Οδυσσέα Ανδρούτσου πάνω από την Τιθορέα (Βελίτσα)
Διαδρομές
Ο Παρνασσός είναι μεγάλο και ψηλό βουνό, και οι ορειβατικές διαδρομές σε αυτόν πρέπει να γίνονται μόνο από άτομα υπεύθυνα και με σχετική εμπειρία, και κάτω από τις κατάλληλες καιρικές συνθήκες.
Πεζοπορικά και ορειβατικά μονοπάτια:

  • Από τους Δελφούς στο αρχαίο μονοπάτι της «Σκάλας» προς Κρόκι και Κωρύκειο Άντρο (εύκολο)
  • Από το ορειβατικό καταφύγιο στο Σαραντάρι προς τις κορυφές Γεροντόβραχο και Λιάκουρα (δύσκολο, το χειμώνα απαιτείται ορειβατική εμπειρία)
  • Από την Αμφίκλεια στη χαράδρα του Κεραμιδίου και την Αγία Ιερουσαλήμ (μέτριο)
  • Από την Τιθορέα στο σπήλαιο του Ανδρούτσου (μέτριο)
  • Με τα πόδια ή ποδήλατο:
    Περιπλάνηση στους δασικούς δρόμους του Εθνικού Δρυμού, από το Λιβάδι Αράχωβας
  • Με ορειβατικά σκι:
    Η κατάβαση της χαράδρας της Βελίτσας είναι η πιο διάσημη διαδρομή ορειβατικού σκι στην Ελλάδα (δύσκολη, απαιτείται ειδική εμπειρία ορειβατικού σκι)
  • Με αυτοκίνητο:
    Από τους Δελφούς ή την Αράχωβα προς το Λιβάδι και την Αγόριανη
    Από το Λιβάδι προς τα χιονοδρομικά κέντρα και την Αμφίκλεια
Πληροφορίες
Χρήσιμοι σύνδεσμοι
Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Παρνασσού
ΚΠΕΕ Αμφίκλειας, 35002 Φθιώτιδα
Τηλ.: 22340-23529
email: info@parnassosnp.gr
Σχετικά βιβλία
Π. Ματσούκα, Τ. Αδαμακόπουλος (2009). Γκιώνα-Βαρδούσια-Παρνασσός. Εκδόσεις Ανάβαση, Αθήνα.

Πηγή: www.eepf.gr

Comments are closed.