Τι αλλάζει στο Εμπορικό Τρίγωνο της Αθήνας;

Με αποκλειστική χρηματοδότηση από το Ίδρυμα «Σταύρος Νιάρχος» λειτουργεί εδώ και πάνω από ένα χρόνο το πιλοτικό «Πρόγραμμα Αναβάθμισης Εμπορικού Τριγώνου» του Δήμου Αθηναίων. Οι άνθρωποι του Athens Τρίγωνο έχουν αναλάβει να το υλοποιήσουν με μια σειρά από πρωτότυπες πρόδρομες παρεμβάσεις, επιχειρώντας μια bottom-up αλλαγή στην αστική μικρογραφία της περιοχής.

Ο Νίκος Βουλαλάς και ο Άγγελος Κλάδης πήγαν, είδαν, μίλησαν και καταγράφουν μία από τις πιο οργανωμένες παρεμβάσεις στην καρδιά της πόλης μας, που ξεκινά να υλοποιείται στις αρχές του νέου έτους. Τις γιορτές θα περπατήσετε σίγουρα εδώ, οπότε έχετε τις κεραίες σας ανοιχτές – μάλλον δεν έχουμε δει τίποτε ακόμη!

Το Εμπορικό Τρίγωνο είναι ταυτόχρονα cult και hip, γεμάτο από τα ίχνη της αρχιτεκτονικής κι εμπορικής εξέλιξης της πόλης αλλά και από δείγματα της μεταμόρφωσής της σε ένα μητροπολιτικό κέντρο σύγχρονου ενδιαφέροντος.

«Είναι ένας ζωντανός οργανισμός που ωριμάζει αλλάζει, δεν μπορείς να πεις ότι έχει κατασταλάξει» μας εξηγεί καταστηματάρχης της περιοχής.

Εδώ, στην καρδιά του αθηναϊκού downtown, μπορείς να αγοράσεις υφάσματα από ένα ευρώ αλλά και την exclusive συλλογή παπουτσιών που έχει σχεδιάσει η Rihanna για την Puma ή να ράψεις πουκάμισα sur mesure· να πάρεις στο χέρι ένα φαλάφελ ή ένα λιβανέζικο λαχματζούν από ethnic streetfood στέκια και να δοκιμάσεις food & cocktail pairing· να προκαλέσεις σε μια παρτίδα σκάκι τον Νίκο Λούβρο του «Booze Cooperativa» κάτω από τη νέα πινακίδα που έχει αναρτηθεί στην είσοδο και χαρακτηρίζει το χώρο «Κ.Α.Π.Η. – Κέντρο Αναζωογόνησης Περίεργων Ηλικιωμένων»· να ζήσεις τη χριστουγεννιάτικη ατμόσφαιρα πίνοντας κοκτέιλ αλλά και να δοκιμάσεις σπάνια ρούμια· να ακούσεις τους πιο επίκαιρους DJs από το εξωτερικό στο «Six D.O.G.S.» αλλά και τον ήχο από τις μηχανές των τυπογραφείων που βρίσκονται ακόμη σε λειτουργία.

Η περιοχή, η οποία περικλείεται από τις οδούς Αθηνάς, Ευριπίδου, Πραξιτέλους και την Καραγεώργη Σερβίας (που ξαναβαφτίζεται τρεις φορές σε Περικλέους, Αθηναΐδος και Αγίας Ειρήνης μέχρι να καταλήξει στην Αθηνάς ), έχει ζωή την τελευταία επταετία όλο το 24ωρο και συγκεντρώνει ένα πολυποίκιλο κοινό: από καταναλωτές που ψωνίζουν «νουβωτέ» [sic] στην Αγίου Μάρκου μέχρι hipsters, εξοδούχους του weekend και οικογένειες. Αποτελεί έτσι το θέμα των τελευταίων μηνών, όχι επειδή άνοιξαν ακόμη μερικά μπαρ, αλλά επειδή το πρόσωπό της σιγά σιγά αλλάζει. Λίγο προτού αρχίσει η πεζοδρόμηση έντεκα δρόμων τον Ιανουάριο, αυτοί έχουν αποκτήσει νέα, «πεζή» ζωή γεμίζοντας με σημαιάκια, μεγάλες χρωματιστές βούλες στο οδόστρωμα και πινακίδες που αποτρέπουν με χιουμοριστικό τρόπο τη στάθμευση και τη διέλευση των οχημάτων.

Με τελικό στόχο την αναμόρφωση του Εμπορικού Τριγώνου προς ένα ευρωπαϊκό πρότυπο, όπως την είχε παρουσιάσει ο δήμαρχος Αθηναίων Γιώργος Καμίνης τον Ιούλιο του περασμένου έτους, και προς μια γειτονιά-πρότυπο με συνολικά 22 πεζοδρομημένες οδούς –οι οποίες έχουν θεσμοθετηθεί εδώ και αρκετά χρόνια με διάφορα ΦΕΚ, αλλά δεν έχουν φτάσει ποτέ στην υλοποίηση–, το πιλοτικό «Πρόγραμμα Αναβάθμισης Εμπορικού Τριγώνου» του Δήμου Αθηναίων ξεκίνησε να λειτουργεί τον Ιανουάριο του 2016 από την ομάδα του Athens Τρίγωνο, με ενδιάμεσο διαχειριστή της δωρεάς τον μη κερδοσκοπικό οργανισμό Athens Partnership.

Από το παλιότερο… mall της πόλης στα βραβευμένα cocktail bars

Αν αναζητήσεις παλιές φωτογραφίες, θα διαπιστώσεις ότι ήδη από τα μέσα του προηγούμενου αιώνα, ακόμη και εν μέσω Κατοχής, το Εμπορικό Τρίγωνο ήταν το επίκεντρο του αθηναϊκού εμπορικού γίγνεσθαι. Ο Δημήτρης Μαρκαντώνης, ένας από τους νεότερους καταστηματάρχες στο δρόμο των «πομολάδικων», την οδό Βύσσης, θυμάται από τις βόλτες με τον παππού του τα πλήθη των νησιωτών που αποβιβάζονταν στον Πειραιά κι έρχονταν κατευθείαν στην περιοχή για να αγοράσουν φασόν ενδύματα και ό,τι άλλο θαυμαστό διέθετε η πρωτεύουσα­.

«Το Εμπορικό Τρίγωνο ήταν το πρώτο mall της Αθήνας!» μας λέει, επισημαίνοντας μάλιστα την «εξειδίκευση» κάποιων οδών στην εμπορία συγκεκριμένων προϊόντων (π.χ. μπαχαρικά στην Ευριπίδου, αργυροχρυσοχοεία στη Λέκκα, υφασματάδικα στην Αιόλου ). Συνοψίζοντας την εξέλιξη της περιοχής, αναφέρει: «Όλο το αλισβερίσι γινόταν εδώ από το ’40. Η εμπορική δραστηριότητα αναπτύχθηκε πολύ έντονα το ’60 και το ’70 και κορυφώθηκε στα μέσα της δεκαετίας του ’80. Από εκεί και πέρα, ιδίως με την απομάκρυνση των βιοτεχνιών, η περιοχή σταμάτησε να έχει αμιγώς εμπορικό χαρακτήρα».

Κομβικό σημείο στην ανακάλυψη της γειτονιάς από ένα νέο κοινό ήταν το εγχείρημα του Νίκου Λούβρου. Στα τέλη του ’80 που άνοιξε το «Booze» οι πιάτσες νυχτερινής διασκέδασης ήταν το Κολωνάκι, η Πλατεία Μαβίλη και η περιοχή γύρω από το «Hilton», αλλά έξω από το πολυώροφο νεοκλασικό της Κολοκοτρώνη οι τεράστιες ουρές μαρτυρούσαν ότι η σκοτεινή κι έρημη μετά το κλείσιμο των καταστημάτων γειτονιά θα γινόταν το επόμενο talk of the town. Το 2009 ο Θάνος Προυναρούς άνοιξε στην Κλειτίου το «Baba Au Rum». Πάνω σε αυτό το πρωτόγνωρο για τα ελληνικά δεδομένα μπαρ θα χτιζόταν μια δυναμική κουλτούρα του κοκτέιλ, δείγματα της οποίας βρίσκονται στα αυστηρά όρια της περιοχής (π.χ. το «Clumsies», 6ο καλύτερο μπαρ του κόσμου ).

«Νομίζω είναι η πρώτη φορά που ανοίγουν τόσα πολλά μαγαζιά σε μια περιοχή και στην πλειοψηφία τους είναι ποιοτικά. Αυτό δείχνει ότι η ίδια η γειτονιά ζήτησε από τους επιχειρηματίες να μην γίνει ένα δεύτερο Ψυρρή» λέει επιχειρηματίας του Τριγώνου.

Ο Προυναρούς θεωρούσε «απαράδεκτο να είναι άδειο ένα σημείο της πόλης που είχε τα φόντα να γίνει σημείο αναφοράς». Τελικά το Εμπορικό Τρίγωνο απέκτησε τα δικά του αγαπημένα στέκια, από το «School» και το «Zaf» μέχρι το «Monk» και το «Tailor Made». Ο Προυναρούς δηλώνει σίγουρος ότι η περιοχή θα κρατήσει το χαρακτήρα της: «Νομίζω είναι η πρώτη φορά που ανοίγουν τόσα πολλά μαγαζιά σε μια περιοχή και είναι στην πλειονότητά τους ποιοτικά. Αυτό δείχνει ότι η ίδια η γειτονιά “ζήτησε” από τους επιχειρηματίες και από τον κόσμο να μην τη μετατρέψουν σε Ψυρρή και Γκάζι. Οι επιχειρηματίες προσαρμόζονται και όντως ανταποκρίνονται λιγότερο ή περισσότερο σε αυτήν την “απαίτηση”».

Στρώνοντας το έδαφος για την τελική ανάπλαση

Απαντώντας στις ανησυχίες επιχειρηματιών, καταστηματαρχών αλλά και των επισκεπτών, οι πρόδρομες δράσεις του Athens Τρίγωνο επιβεβαιώνουν ότι ο μελλοντικός σχεδιασμός για το Εμπορικό Τρίγωνο προκρίνει τη μεικτή χρήση του και φιλοδοξούν να ενισχύσουν τον οικιστικό χαρακτήρα – τώρα στην περιοχή χρησιμοποιούνται μόνο τα ισόγεια, ενώ οι όροφοι, που θα μπορούσαν να γίνουν σπίτια ή γραφεία, παραμένουν άδειοι.

Η αρχιτέκτονας και project manager του Athens Τρίγωνο Ελίνα­ Δάλλα μας εξηγεί: «Προτού ξεκινήσουμε την όποια διαδικασία, ετοιμάσαμε με τη βοήθεια ειδικών επιστημόνων ένα ερωτηματολόγιο για τους καταστηματάρχες του Εμπορικού Τριγώνου και λίγο αργότερα ένα για τους περαστικούς, προκειμένου να φτιάξουμε τον κορμό των αλλαγών μας. Αμέσως καταλάβαμε ότι προτεραιότητα των πολιτών ήταν η αποκατάσταση της καθαριότητας, της φωτεινότητας και της ασφάλειας». Από τις πρώτες, λοιπόν, κινήσεις επικεντρώθηκαν σε αυτό το τρίπτυχο με την εξασφάλιση 3.000 LED λαμπτήρων, κάδων σκουπιδιών για τη γύρω περιοχή και ειδικών απορριμματοφόρων, όπως και σύγχρονων μηχανημάτων καθαρισμού για το εσωτερικό του τριγώνου.

Καθώς διαπίστωσαν, μάλιστα, ότι οι μουτζούρες στους τοίχους συνδέονται συνειρμικά στη συνείδηση των πολιτών με την παραμέληση και την εγκληματικότητα, έδωσαν έμφαση­ στην anti-tagging διαδικασία καθαρισμού, έχοντας ήδη καλύψει 5.500 τ.μ. όψεων με το ειδικό υλικό προστασίας. Αυτή η προσπάθεια για την αλλαγή της εικόνας στην περιοχή συμπληρώθηκε με πολύχρωμα ΚΑΦΑΟ [σ.σ. κουτιά του ΟΤΕ] που σχεδίασαν street artists και μερικά προσωρινά building wraps –με θέμα το σύγχρονο χορό–, για να καλυφθούν εξωτερικές επιφάνειες κεντρικών κτιρίων όσο είναι υπό κατασκευή.

«Το ζήτημα είναι να καταφέρουμε να κάνουμε τους κατοίκους και τους καταστηματάρχες να είναι οι ίδιοι εμψυχωτές του έργου και να αναπτύξουν μια κοινότητα που θα νοιάζεται για το δημόσιο χώρο», παρατηρεί η Ελίνα Δάλλα. Γι’ αυτό και τα ξύλινα παγκάκια, τα μεταλλικά καρεκλάκια και τα δενδρύλλια που τοποθετούνται το τελευταίο διάστημα στα στενά του Εμπορικού Τριγώνου, μαζί με τις πρόσφατες δράσεις στα μαγαζιά (βλ. κολάζ φωτογραφιών από καταστηματάρχες στην οδό Καρόρη ), δεν εξυπηρετούν μονάχα τον καλλωπισμό της περιοχής, αλλά ­φιλοδοξούν να καλλιεργήσουν την τοπική δημόσια σφαίρα και την προστασία του δημόσιου χώρου σαν να είναι ιδιωτική ευθύνη. Σε αυτό το πλαίσιο επαναπροσέγγι­σης του δημόσιου χώρου αντιμετωπίζεται και το μείζον (για την περιοχή ) πρόβλημα της παράνομης στάθμευσης στους (μελλοντικούς ) πεζόδρομους.

Τοποθετήθηκαν έτσι ταμπέλες ειδικής σήμανσης, ενώ οι χώροι οριοθετήθηκαν οπτικά με ένα νέο πολύχρωμο έδαφος, όσο η ομάδα του Τριγώνου ενημέρωνε ανά τακτά χρονικά διαστήματα τους οδηγούς των παρκαρισμένων αυτοκινήτων για την επικείμενη αλλαγή. Χρησιμοποιώντας μάλιστα την τέχνη σαν «δίαυλο επικοινωνίας με διαφορετικά κοινά ανθρώπων», όπως σημειώνει η project manager του προγράμματος, από τον περασμένο Απρίλιο τέθηκε σε λειτουργία το πολιτιστικό πρόγραμμα ΑthensΙntersection, υπό την επιμέλεια του Γιώργου Γεωργακόπουλου. «Μέσω της τέχνης επιχειρούμε να επαναφέρουμε στη μνήμη των πολιτών καθημερινά ζητήματα της περιοχής, που λόγω της επανάληψης και της συνήθειας έχουν ξεχαστεί», όπως λέει ο ίδιος ο επιμελητής.

Μέχρι σήμερα έχουν διοργανωθεί εκθέσεις σε εγκαταλειμμένα ιδιωτικά κτίρια (βλ. την αποθήκη χάρτου στη Χρυσοσπηλιωτίσσης 3 ), έχουν φιλοξενηθεί μικρές εγκαταστάσεις και παρουσιάσεις έργων σε βιτρίνες καταστημάτων, ενώ site specific performances έχουν δώσει ζωή στους γύρω δρόμους (πάνω από 75 καλλιτέχνες έχουν λάβει ήδη μέρος στο project ).

Με σημείο συνάντησης τα καλλιτεχνικά, μουσικά ή εορταστικά δρώμενα της περιοχής, γίνεται μια προσπάθεια δημιουργίας ενός εκτεταμένου hub, με 8.000 Αθηναίους να έχουν ήδη παρακολουθήσει κάποια από τις δράσεις και να έχουν έρθει σε επαφή με τον πολυσυλλεκτικό χαρακτήρα της γειτονιάς.

Στην πλειονότητά τους όσοι δραστηριοποιούνται ή κατοικούν στο Εμπορικό Τρίγωνο τάσσονται υπέρ της ανάπλασής του με τις πεζοδρομήσεις, ενώ τα πιθανά προβλήματα με τη στάθμευση ή την τροφοδοσία των καταστημάτων ελπίζουν ότι θα αντιμετωπιστούν με σωστό σχεδιασμό και αστυνόμευση. Όλα πάντως μέχρι τώρα δείχνουν ότι το Εμπορικό Τρίγωνο είναι ένας ζωντανός οργανισμός που διαρκώς αλλάζει και ωριμάζει. Το ζητούμενο είναι να διατηρήσει τη μεικτή χρήση του και να συνεχίσει να χτυπά υγιώς ως καρδιά της Αθήνας.

Στο εμπορικό τρίγωνο θα βρείς…

Αυθεντικό ρετρό
Ο Joe Pe δημιούργησε το μαγαζί-χρονοντούλαπο Retrosexual Vintage Shop (Αγίας Ειρήνης 3 ), που πουλά χρηστικά ντιζάιν αντικείμενα από περασμένες δεκαετίες.

Γουστόζικα καπέλα
Συνεχίζοντας την παράδοση του Γ. Πολυχρονόπουλου, τα παιδιά και τα εγγόνια του παντρεύουν κλασικό και μοντέρνο στο Giorgio Hatter (Αθηνάς & Βορέου ).

Φίνα υφάσματα
Λειτουργώντας από το ’60, τα Κασμήρια (­Αιόλου & Καρόρη ) δίνουν έμφαση στην ποιότητα με σταθερές συνεργασίες από την ιταλική αγορά.

Αρτιστίκ πόμολα
Από τα τέλη της δεκαετίας του ’90 ο Δημήτρης Μαρκαντώνης έφερε την πιο ντιζαϊνάτη κιγκαλερία στον εμπορικό δρόμο με τα πομολάδικα (Βύσσης 16 ).

Οι αλλαγές που έρχονται στό Εμπορικό Τρίγωνο

Το συνολικό πλάνο του δήμου για την ανάπλαση περιλαμβάνει 12 νέους πεζόδρομους (Βύσσης, Καΐρη, Καρόρη, Αβραμιώτου, Νικίου, Αγάθωνος, Χρυσοσπηλιωτίσσης, Βλαχάβα, Λεωχάρους, Χαβρίου και Πολυκλείτου ) καθώς και διορθωτικές ενέργειες στους ήδη υπάρχοντες πεζόδρομους (Καλαμιώτου, Κλειτίου, Λιμπόνα, Σκουζέ, Ευαγγελιστρίας, Ρόμβης, Θησέως, Αγίου Μάρκου, Μιλτιάδου και Αιόλου ).

Περιφερειακά του τριγώνου υπάρχει το δημοτικό πάρκινγκ στη Βαρβάκειο Αγορά (χωρητικότητας 400 οχημάτων ), που προς το παρόν λειτουργεί δωρεάν. Από αυτήν την εβδομάδα, μάλιστα, χωροθετούνται συγκεκριμένες θέσεις για επαγγελματικά οχήματα, που θα εξυπηρετούν με ευελιξία τους καταστηματάρχες της περιοχής. Στο μέλλον, όταν θα ξεκινήσει η χρέωση των οχημάτων, θα έχουν ειδική τιμολογιακή πολιτική.

Σύμφωνα με την πρόσφατη απόφαση του δημοτικού συμβουλίου Αθηνών, απαγορεύεται η τοποθέτηση τραπεζοκαθισμάτων και λοιπών στοιχείων στους εξής υπό κατασκευή πεζοδρόμους της περιοχής: Βύσσης, Καΐρη, Καρόρη, Αβραμιώτου, Νικίου, Αγάθωνος, Μιλτιάδου, Χρυσοσπηλιωτίσσης, Βλαχάβα και Πολυκλείτου. Στόχος του νομικού αυτού περιορισμού, ο οποίος θα διαρκέσει δύο χρόνια, είναι να αποτραπούν επιχειρηματικές κινήσεις εστίασης και να διατηρηθεί η ισορροπία στην περιοχή.

Πηγή : Αθηνόραμα

Comments are closed.