Η ένταξη της περιοχής μας στην οικογένεια Γεωπάρκων της UNESCO τα τελευταία χρόνια σε καμία περίπτωση δεν θα μας προϊδέαζε για τη μεγάλη αλλαγή που θα σηματοδοτούσε στο μέλλον την περιοχή μας.
Αυτή η μεγάλη αλλαγή δημιούργησε ένα νέο τουριστικό προϊόν που ονομάζεται Γεωπάρκο Σητείας και που αποδεικνύεται στο χρόνο, δυνατός πόλος έλξης στην αγορά τουρισμού και ιδιαίτερα στις εναλλακτικές μορφές. Πλέον είναι ξεκάθαρο ότι το φυσικό περιβάλλον όχι μόνο δεν είναι εμπόδιο στην τουριστική ανάπτυξη αλλά αποτελεί πόλο έλξης επισκεπτών!
Το διαπιστώνουμε καθημερινά από τους πελάτες μας και από τα γραφεία εξωτερικού, αλλά κυρίως το διαπιστώσαμε τους τελευταίους 4 μήνες από τις συμμετοχές του Γεωπάρκου Σητείας στις διαδικτυακές εκθέσεις εναλλακτικού τουρισμού με Βέλγιο, Πολωνία, Αγγλία, Γερμανία και Γαλλία όπου πυροδοτήθηκε ένα μεγάλο ενδιαφέρων από πρακτορεία εναλλακτικού τουρισμού, δημοσιογράφους και συγγραφείς τουριστικών άρθρων για την περιοχή μας.
Και γιατί το νέο μας προϊών είναι διαφορετικό και καλύτερο από το προηγούμενο.
Πριν να χαρακτηριστεί η περιοχή μας Γεωπάρκο, το τουριστικό προϊόν της Σητείας ήταν η Κρήτη, ένα προϊόν που είδη πουλιόταν και από άλλες περιοχές. Όπως πχ, τα Χανιά πουλάνε Κρήτη , το Ρέθυμνο πουλάει Κρήτη το Ηράκλειο πουλάει Κρήτη, κλπ. Τεράστιος ανταγωνισμός!.
Το νέο μας προϊόν Γεωπάρκο Σητείας όμως μας δίνη αυτοδυναμία διαφορετικότητα, το κατέχουμε μόνο εμείς υπάρχει μόνο στην περιοχή μας και είναι απόλυτα συμβατό με τις εναλλακτικές μορφές τουρισμού. Φαίνεται λοιπόν ότι η περιοχή μας από φτωχός συγγενής και κομπάρσος, αρχίζει σιγά σιγά να παίρνει πρωταγωνιστικό ρόλο στη σκακιέρα του τουρισμού, ανταποκρινόμενο όλο και περισσότερο στις σημερινές ανάγκες του σύγχρονου τουρίστα.
Με δεδομένο ότι το κλασικό τουριστικό προϊόν του μαζικού τουρισμού με την παθητική συμμετοχή των τουριστών και το τρίπτυχο ήλιος , θάλασσα, αρχαιότητες έχοντας συμπληρώσει τον κύκλο ζωής του αρχίζει να φτάνει στον κορεσμό να παρακμάζει όπως συμβαίνει στην εξελικτική διαδικασία όλων των προϊόντων και υπηρεσιών. Έτσι η εξέλιξη της τουριστικής ζήτησης από μαζική, παθητική και ομοιόμορφη μετατρέπεται σε ειδική και επιλεκτική δηλαδή σε εναλλακτικές μορφές τουρισμού.
Τι είναι όμως ο εναλλακτικός τουρισμός. Θα παραθέσω την περιγραφή που έχω βρει ως καταλληλότερη. Είναι οι μορφές τουρισμού, όπου είναι συμβατές με τις κοινωνικές και περιβαλλοντολογικές άξιες τις περιοχής και οι οποίες επιτρέπουν τόσο στην κοινωνία υποδοχής όσο και στους επισκέπτες να απολαύσουν μια θετική και αξιόλογη αλληλεπίδραση και κοινές εμπειρίες. Δηλαδή εγώ θα έλεγα ότι Εναλλακτικές μορφές τουρισμού είναι η ανάπτυξη που ικανοποίει ταυτόχρονα και τις ανάγκες των τουριστών αλλά και τις ανάγκες των περιοχών που τους υποδέχονται.
Στην περιοχή μας και εντός, Γεωπάρκου Σητείας τα τελευταία 12 χρόνια έχουν οργανωθεί και αναπτυχθεί 3 μορφές εναλλακτικού τουρισμού οι οποίες είδη πωλούνται σε μορφή πακέτου σε γραφεία του εξωτερικού.
Η 1η εναλλακτική μορφή τουρισμού είναι ο περιπατητικός τουρισμός με πάνω από 25 σηματοδοτημένες διαδρομές με οργανωμένα και κοστολογημένα πακέτα τα οποία περιλαμβάνουν διαμονή, μεταφορές, και περιπατητικές διαδρομές με οδηγό-ξεναγό για μεμονωμένους επισκέπτες καθώς και μικρές ομάδες Κρουπ των 6-15 ατόμων.
Η 2η μορφή εναλλακτικού τουρισμού είναι το άθλημα τις Ιστιοσανίδας η κοινώς wind surfing που πραγματοποιείται όπως όλοι γνωρίζουμε στην παραλία του Κουρεμένου. Είναι το μεγαλύτερο πρόγραμμα εναλλακτικού στην περιοχή μας και πραγματοποιείται τα τελευταία 18 χρόνια. Το πακέτο περιλαμβάνει διανομή σε καταλύματα του Παλαικάστρου μεταφορές και ο εξοπλισμός (σκάφος, πανιά) που προμηθεύονται από τους 2 σταθμούς ιστιοσανίδας που βρίσκονται στην παραλία.
Η 3η μορφή εναλλακτικού τουρισμού είναι ο ποδηλατικός τουρισμός. Με πάνω από 7 σηματοδοτημένες ποδηλατικές διαδρομές εντός Γεωπάρκου, με οργανωμένα και κοστολογημένα πακέτα τα οποία περιλαμβάνουν, διαμονή στην περιοχή μας, μεταφορές και παροχή ποδήλατου πόλης η βουνού για μεμονωμένους πελάτες η μικρά Κρουπ 6-15 ατόμων.
Μια 4η πολλά υποσχόμενη μορφή εναλλακτικού τουρισμού ο καταδυτικός τουρισμός φαίνεται ότι θα προστεθεί στην περιοχή μας με την δημιουργία καταδυτικού πάρκου τα επόμενα χρόνια..
Αν τώρα τεθεί το ερώτημα, σήμερα ποιο θα ήταν το μελλοντικό συμφέρων τουριστικό μοντέλο για μια περιοχή θα έλεγα, 30% μαζικό τουρισμό και 70 % εναλλακτικές μορφές τουρισμού. Δύσκολο να επιτύχεις τις παραπάνω αναλογίες γνωρίζοντας τι έχει συμβεί στις περιοχές όπου ξέφυγε ο μαζικός τουρισμός. Χρειάζεται κρατική και δημοτική παρέμβαση για να τηρηθούν τα παραπάνω και πάντα σε σχέση με τη φέρουσα ικανότητα τις περιοχής.
Γιατί 30% μαζικός τουρισμός. Όπως όλοι γνωρίζουμε ο μαζικός τουρισμός ελέγχει τις αεροπορικές εταιρίες και διακινεί ναι μεν εκατομμύρια κόσμο αλλά δημιουργεί πολλά αρνητικά στις περιοχές υποδοχείς. (βλέπε, Μάλια, Χερσόνησο, Φαληράκι Ρόδου, κλπ). Έχει όμως 2 θετικά που χρειαζόμαστε στην περιοχή μας 1) Εξαιτίας του αεροδρομίου Σητείας θα αποκτήσουμε απευθείας πτήσεις από εξωτερικό που σημαίνει ευκολία και ταχύτητα στη πρόσβαση του προορισμού και μειωμένο κόστος πακέτου και για τους πελάτες, του εναλλακτικού τουρισμού. 2) θα δημιουργηθούν κάποιες θέσεις εργασίας στα ξενοδοχεία για τους νέους.
Και τώρα δείτε γιατί 70% εναλλακτικές μορφές τουρισμού
1) Σε ατομική δαπάνη ένας Πελάτης εναλλακτικού τουρισμού αντιστοιχεί με 10 πελάτες μαζικού τουρισμού
2) Είναι ανθεκτικότερος από το μαζικό τουρισμό σε κρίσεις και πανδημίες. Παράδειγμα πρόσφατο, λόγο covid τα μικρά καταλύματα και οι μικροί προορισμοί συνέχισαν να δουλεύουν έστω και με κάποια πτώση ενώ αντίθετα τα μεγάλα ξενοδοχεία των χιλιάδων κλινών έμειναν κλειστά το 2020 και θα μείνουν και το 2021..
3) Δεν εκβιάζεται εύκολα από μεγάλους tour operator..
4) Είναι εργαλείο κατά τις απειλής που επιφέρει ο μαζικός τουρισμός στο ντόπιο πληθυσμό και στο οικοσύστημα.
5) Βοηθά στην αποκατάσταση της σχέσης του ανθρώπου με το φυσικό περιβάλλον
6) Δημιουργεί αειφόρα τουριστική ανάπτυξη καθώς ικανοποιούνται ταυτόχρονα οι ανάγκες των τουριστών και οι ανάγκες των περιοχών – υποδοχείς στο παρόν ενώ προστατεύει και αυξάνει τις ευκαιρίες για το μέλλον
7) Το μεγαλύτερο μέρος του κέρδους διοχετεύεται στην τοπική κοινωνία και όχι σε 2-3 άτομα όπως συμβαίνει στον μαζικό τουρισμό..
8) Δημιουργεί επαναλαμβανομένους πελάτες
9) Προσελκύει τουρίστες συνειδητοποιημένους υψηλής αισθητικής και ιδιαίτερα ποιοτικών προδιαγραφών για τους οποίους ο μαζικός τουρισμός έχει τον χαρακτήρα του φαστ φουντ…
Αφιερωμένο στις νέες γενιές!
Καθώς οι σημερινές μας ενέργειες δεν θα πρέπει να περιορίσουν την ικανότητα των μελλοντικών γενιών να εκπληρώσουν και αυτοί τις δικές τους ανάγκες!
Με εκτιμηση
Μπελιμπασακης Γιωργος
Web: https://www.sitia-geopark.gr/
TourMap: https://tours.nhmc.uoc.gr/geo/sitia/
ΤΑ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΑ ΌΡΗ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ ΤΗ ΝΟΤΙΟΤΕΡΗ ΟΡΟΣΕΙΡΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ.
Σχηματίζονται ανάμεσα στην πεδιάδα της Μεσαράς και στο Λιβυκό Πέλαγος, ξεκινώντας ανατολικά από τον Τσούτσουρα και καταλήγοντας στα δυτικά στο Ακρωτήριο Λίθινο. Το υψόμετρο των Αστερουσίων δεν είναι ιδιαίτερα μεγάλο, αλλά η πρόσβαση είναι γενικά δύσκολη, καθώς το ανάγλυφο είναι πολύ άγριο, με χωματόδρομους, φαράγγια και χαράδρες. Η ψηλότερη κορυφή είναι ο Κόφινας με υψόμετρο 1231μ..
Κύριο χαρακτηριστικό των Αστερουσίων είναι οι υψηλές θερμοκρασίες, η ξηρασία και η πολύ χαμηλή βλάστηση, κυρίως από φρύγανα. Τα ελάχιστα δέντρα που πασχίζουν να φυτρώσουν γίνονται αμέσως βορά στις πεινασμένες κατσίκες που θερίζουν τα πάντα στο πέρασμά τους. Γυμνά βουνά, κοφτερά βράχια και απότομοι γκρεμοί εκατοντάδων μέτρων που καταλήγουν στην θάλασσα, δίνουν ένα μυστηριακό χαρακτήρα σε όλη την περιοχή, που όμοια της δεν υπάρχει αλλού στην Ευρώπη.
Πηγή: www.incrediblecrete.gr
Η ΆΓΡΙΑ ΟΜΟΡΦΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΣΦΕΡΕΙ ΜΟΝΑΔΙΚΕΣ ΣΥΓΚΙΝΗΣΕΙΣ ΣΕ ΌΠΟΙΟΝ ΠΡΟΣΠΑΘΗΣΕΙ ΝΑ ΤΟΝ ΓΝΩΡΙΣΕΙ ΚΑΛΥΤΕΡΑ.
Η οροσειρά της Ίδης, πιο γνωστή ως Ψηλορείτης, βρίσκεται στο κέντρο της Κρήτης και φιλοξενεί την ψηλότερη κορυφή της Κρήτης, τον Τίμιο Σταυρό με υψόμετρο 2456μ., στον οποίο υπάρχει το εκκλησάκι του Τιμίου Σταυρού. Το χιόνι στον Ψηλορείτη διατηρείται συνήθως ως τον Ιούνιο. Μοναδικά σπήλαια, καρστικοί σχηματισμοί, βαθιά φαράγγια, μικρά οροπέδια, δάση, χωριά στην άκρη του γκρεμού και γυμνές αλπικές ζώνες συνθέτουν το ανεπανάληπτο σκηνικό.
Οι αρχαίοι Μινωίτες τον θεωρούσαν ιερό βουνό και πολλοί μύθοι τον έχουν επίκεντρο, με κυριότερο την ανατροφή του Δία στο σπήλαιο του Ιδαίου Άντρου. Παλαιότερα ο Ψηλορείτης καλυπτόταν από μεγάλα δάση, δείγματα των οποίων βρίσκονται σε πολλά σημεία του, με το πρινοδάσος του Ρούβα να είναι το σημαντικότερο. Στον ορεινό Μυλοπόταμο, με πρωτεύουσα τα Ανώγεια, ο επισκέπτης θα γνωρίσει τους αυθεντικούς Κρητικούς. Αξίζει κάποιος να επισκεφτεί το Οροπέδιο της Νίδας με τα μητάτα, τα «πρωτόγονα» πέτρινα θολωτά τυροκομεία δίπλα στις μάντρες που αρμέγουν τα κοπάδια τους οι βοσκοί το καλοκαίρι και παράγουν τα μοναδικά Κρητικά τυριά. Εκεί κοντά υπάρχει το Ιδαίον Άντρον, η Αρχαία Ζώμινθος και το αστεροσκοπείο του Σκίνακα.
Ο Ψηλορείτης είναι γεμάτος με εντυπωσιακά σπήλαια, με επισκέψιμα αυτά του Σφενδόνη στα Ζωνιανά και του Γεροντόσπηλιου στο Μελιδόνι, ενώ τεράστιας αρχαιολογικής αξίας είναι το σπήλαιο των Καμαρών. Ο γιγάντιος ορεινός όγκος αποθηκεύει τεράστιες ποσότητες νερού τροφοδοτώντας πολλές πηγές και λίμνες, όπως του Ζαρού, το φράγμα της Φανερωμένης και τις πηγές του Αλμυρού ποταμού στα Ελληνοπεράματα. Το έδαφος του Ψηλορείτη σκίζεται από μεγάλα και βαθιά φαράγγια. Εντυπωσιακότερα είναι το καταπράσινο φαράγγι του Γάφαρη στο Ρούβα, το άγριο φαράγγι των Βοριζίων, των Ζωνιανών, του Αλμυρού, του Κρουσσώνα, του Βρωμονερού, των Ασιτών και των Πλατανιών Αμαρίου.
Πηγή: www.incrediblecrete.gr
Η ΟΡΟΣΕΙΡΑ ΤΗΣ ΔΙΚΤΗΣ ΕΚΤΕΙΝΕΤΑΙ ΣΤΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ, ΣΤΑ ΣΥΝΟΡΑ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΚΑΙ ΛΑΣΙΘΙΟΥ.
Η ψηλότερη κορυφή της Δίκτης ονομάζεται Σπαθί (2148μ.), ενώ υπάρχουν ακόμη δύο κορυφές πάνω από τα 2000μ.. Στο κέντρο της οροσειράς, σε υψόμετρο 850μ. σχηματίζεται το μεγαλύτερο οροπέδιο της Κρήτης, το Οροπέδιο Λασιθίου, περιτριγυρισμένο από τα οροπέδια του Καθαρού, του Λιμνάκαρου, της Μάρης, της Λαπάθου, του μικρού Ομαλού της Βιάννου, της Εργάνου, του Νήσιμου και άλλα. Στο Λιμνάκαρο υπάρχει το καταφύγιο του Ορειβατικού Συλλόγου, από το οποίο ξεκινάει η ανάβαση στο Καρφί.
Αρκετά φαράγγια διασχίζουν τον ορεινό όγκο της Δίκτης. Δύο από αυτά έχουν το όνομα Χαυγάς και βρίσκονται στο Οροπέδιο Λασιθίου και στη Καλαμαύκα. Γνωστά είναι και τα πεζοπορικά φαράγγια της Σαρακίνας, του Αδριανού, της Ρόζας και της Κριτσάς. Η Δίκτη αποτελεί σπουδαίο καταφύγιο πανίδας και χλωρίδας. Οι πλαγιές σε χαμηλά υψόμετρα είναι κατάφυτες από ελιές, χαρουπιές και πεύκα. Στις νοτιοανατολικές υπερώιες σχηματίζεται το μεγαλύτερο πευκοδάσος της Κρήτης, το Σελάκανο, ενώ κοντά στο Κράσι υπάρχει ένα σπουδαίο δάσος από μεγάλες αριές, το Αζιλακόδασος.
Τα εύφορα οροπέδια και οι ορεινές κοιλάδες της Δίκτης παράγουν ποικιλία γεωργικών προϊόντων όπως πατάτες, κηπευτικά, αχλάδια, μήλα και καρύδια. Επίσης στα ορεινά υπάρχει σημαντική παραδοσιακή κτηνοτροφία αιγοπροβάτων. Στο οροπέδιο Λασιθίου, κοντά στο χωριό Ψυχρό βρίσκεται το επισκέψιμο Δικταίο Άντρο, το σπήλαιο στο οποίο πιστεύεται ότι γεννήθηκε ο Δίας.
Πηγή: www.incrediblecrete.gr
ΤΑ ΛΕΥΚΑ ΟΡΗ ΕΙΝΑΙ Η ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΣΕ ΕΚΤΑΣΗ ΟΡΟΣΕΙΡΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΜΕ ΥΨΗΛΟΤΕΡΗ ΚΟΡΥΦΗ ΤΙΣ ΠΑΧΝΕΣ (2453Μ.).
Στην καρδιά της οροσειράς δημιουργείται η Ορεινή Έρημος, ένα σεληνιακό υψίπεδο με περισσότερες από πενήντα γυμνές κορυφές πάνω από τα 2000μ. που μοιάζουν με κώνους, οι λεγόμενοι σωροί. Στις βάσεις τους σχηματίζονται δολίνες σε μορφή ανεστραμμένου κώνου. Είναι το πιο μυστηριώδες και απόκοσμο τοπίο που μπορεί να συναντήσει κανείς στην Ελλάδα και μοναδικό σε ολόκληρο το Βόρειο Ημισφαίριο. Η ορειβασία στα Λευκά Όρη απαιτεί πολύ καλή φυσική κατάσταση, εμπειρία και πολύ καλό προσανατολισμό. Σε πολλά σημεία υπάρχουν καταφύγια, από όπου μπορεί κάποιος να συνεχίσει την ανάβασή του στις κοντινές κορυφές.
Τα χιόνια καλύπτουν τις υψηλότερες περιοχές έως τον Ιούνιο. Στα Λευκά Όρη υπάρχουν πολλά σπήλαια, σπηλαιοβάραθρα και φαράγγια. Το διασημότερο φαράγγι είναι το φαράγγι της Σαμαριάς στον Εθνικό Δρυμό των Λευκών Ορέων, ενώ άλλα γνωστά φαράγγια στα νότια είναι της Αράδαινας, της Τρυπητής, του Κλάδου, της Αγίας Ειρήνης, της Ίμβρου, του Καλλικράτη και στα βόρεια το Βρυσί, του Θερίσου, του Κυκλάμινου, των Μποριανών, το Κυδώνι και άλλα. Στα Λευκά Όρη υπάρχουν τα βαθύτερα σπηλαιοβάραθρα της Ελλάδος, όπως ο Γουργούθακας και το Λιοντάρι. Πολλά είναι και τα οροπέδια, με σημαντικότερα του Ομαλού και τα μικρότερα οροπέδια της Ανώπολης, του Ασκύφου, της Ταύρης και της Νιάτου.
Τα Λευκά Όρη φιλοξενούν πάρα πολλά είδη χλωρίδας και πανίδας, πολλά από τα οποία είναι στενοενδημικά, δηλαδή δεν απαντώνται πουθενά αλλού, ούτε σε άλλες περιοχές της Κρήτης. Οι περιοχές κοντά στις νότιες πλαγιές καλύπτονται από δάση με κυπαρίσσια, πουρνάρια και πεύκα, ενώ περιοχές με περισσότερη υγρασία καλύπτονται από δάση με καστανιές, πλατάνια και άλλα υδρόφιλα φυτά.
Πηγή: www.incrediblecrete.gr
Ο Όλυμπος δε θέλει πολλές συστάσεις: το ψηλότερο βουνό της Ελλάδας, διάσημο από την μυθολογία, στόχος για ορειβάτες από όλο τον κόσμο, αλλά και ένας φυσικός παράδεισος.
Ορθώνεται απότομα πάνω από τον Θερμαϊκό κόλπο, στα όρια Μακεδονίας-Θεσσαλίας. Ανήκει στους νομούς Πιερίας και Λαρίσης. Στα νότιά του βρίσκονται ο Κάτω Όλυμπος και τα Τέμπη, στα βορειοδυτικά του ο Τίταρος και τα Πιέρια όρη. Ο Όλυμπος είναι ο παλιότερος Εθνικός Δρυμός της χώρας, από το 1938.
Το τοπίο στον Όλυμπο είναι επιβλητικό. Οι πλαγιές του ξεκινάνε από τον κάμπο της Κατερίνης και η ψηλότερή κορφή του, ο Μύτικας, φτάνει τα 2.918μ. Η ανάβαση στον Όλυμπο είναι μια συναρπαστική εμπειρία, και το τοπίο επιφυλάσσει διαρκώς οπτικές εκπλήξεις.
Οι κλασσικές διαδρομές για τον Όλυμπο ξεκινούν από τα ανατολικά του, από το Λιτόχωρο ή από την τοποθεσία Πριόνια όπου φτάνει δασικός δρόμος. Η ανάβαση στις ψηλές κορυφές γίνεται συνήθως τους μήνες Ιούλιο-Σεπτέμβριο. Σε χαμηλότερα υψόμετρα μπορεί να πάει κανείς και άνοιξη ή φθινόπωρο. Το χειμώνα η ανάβαση γίνεται αρκετά τεχνική και επικίνδυνη.
Η φύση στον Όλυμπο
Κορυφές
Οι κορυφές του Ολύμπου παλιά ήταν κατοικία των θεών – μέχρι την κατάκτησή τους το 1913 από τους Χρ.Κάκαλο, F.Boissonnas και D.Baud-Bovy. Οι γνωστότερες κορυφές του είναι:
- Μύτικας (2.918μ.), η ψηλότερη της Ελλάδας, απόκρημνη και απαιτητική, στόχος κάθε ορειβάτη.
- Σκολιό (2.905μ.), πιο εύκολη ανάβαση, αλλά με εξαιρετική θέα.
- Στεφάνι (2.912μ.), γνωστό και ως «Θρόνος του Δία», η δυσκολότερη κορυφή του Ολύμπου, απαιτεί αναρριχητική εμπειρία.
- Σκάλα (2.866μ.), από εδώ ξεκινάει η πιο συνηθισμένη ανάβαση για τον Μύτικα.
- Προφήτης Ηλίας (2.803μ.), στο πανέμορφο οροπέδιο των Μουσών.
- Αγ. Αντώνιος (2.815μ.), στο νότιο κομμάτι του Ολύμπου, λίγοι τον πατάνε
Βλάστηση και οικότοποι
Ο Όλυμπος έχει τεράστιο υψομετρικό εύρος: από τα 100μ. του κάμπου της Κατερίνης μέχρι σχεδόν τα 3 χιλιόμετρα υψόμετρο στις κορφές του. Στα χαμηλά το βουνό έχει μεσογειακή βλάστηση, και από τα 800μ. και πάνω εκτεταμένα δάση μαυρόπευκου και οξιάς. Λίγο ψηλότερα φυτρώνουν επίσης ρόμπολα και έλατα. Το ρόμπολο (Pinus heldreichii) είναι το δέντρο της Ελλάδας που φυτρώνει ψηλότερα από οποιοδήποτε άλλο – στον Όλυμπο ανέρχεται μέχρι περ. τα 2400μ. Από εκεί και πάνω συναντάμε την αλπική ζώνη, με αλπικά λιβάδια, λιθώνες και γκρεμούς.
Χλωρίδα
Η χλωρίδα του είναι ιδιαίτερα πλούσια, με πάνω από 1700 είδη ανώτερων φυτών – περίπου των ¼ της ελληνικής χλωρίδας. Από αυτά, τα 27 είναι ενδημικά του Ολύμπου. Η γιαγκαία του Χελδράιχ (Jankaea heldreichii) που απαντάται σε χαράδρες του βουνού, και η βιόλα του Ολύμπου (Viola striis-notata) που φυτρώνει στα αλπικά, είναι δύο διάσημα ενδημικά αγριολούλουδα.
Πανίδα
Στον Όλυμπο ζουν Ζαρκάδια, Λύκοι, Αγριογούρουνα, Αλεπούδες και άλλα. Η Καφέ Αρκούδα Ursus arctos έχει κάνει πρόσφατα την εμφάνισή της. Το πιο εντυπωσιακό θηλαστικό του Ολύμπου είναι το Αγριόγιδο Rupicapra rupicapra. Απόλυτα προσαρμοσμένο στα ψηλά βουνά, περπατάει με άνεση και σιγουριά σε σάρες, ζωνάρια, γκρεμούς του Ολύμπου. Μπορούμε να το δούμε σχετικά εύκολα στο οροπέδιο των Μουσών. Ο Όλυμπος φημίζεται επίσης για τις πεταλούδες του.
Ορνιθοπανίδα
Στα ψηλά του Ολύμπου θα δούμε να πετάνε μεγάλα κοπάδια από Κιτρινοκαλλιακούδες, και διάφορα αλπικά μικροπούλια όπως η Χιονάδα και ο Χιονοψάλτης. Αν είμαστε πολύ τυχεροί, θα βρούμε στις ορθοπλαγιές τον ακριβοθώρητο Τοιχόδρομο Tichodroma muraria, ένα πουλί με εντυπωσιακά χρώματα, μαύρο, γκρι, κόκκινο. Στα πυκνά δάση του βουνού αν προσέξουμε ίσως πετύχουμε Σταυρομύτες, Λοφιοπαπαδίτσες, Πύρρουλες και άλλα δασικά είδη.
Πηγή: www.eepf.gr
διαβάστε περισσότεραΟ Παρνασσός είναι ένα από τα ομορφότερα βουνά της χώρας, γνωστός από τη μυθολογία και την ιστορία. Ορθώνεται απότομα πάνω από τους κάμπους της Βοιωτίας. Στα νοτιοανατολικά του συνδέεται με την Κίρφη και τον Ελικώνα, στα δυτικά του ακουμπάει στην Γκιώνα. Μοιράζεται διοικητικά ανάμεσα στους νομούς Βοιωτίας, Φωκίδας και Φθιώτιδας. Ο Παρνασσός μαζί με τον Όλυμπο είναι οι παλιότεροι Εθνικοί Δρυμοί της χώρας και προστατεύονται από το 1938.
Η θέση του στη μυθολογία είναι ξεχωριστή: στις κορυφές του ναυάγησε ο Δευκαλίωνας με την Πύρρα μετά τον αρχαίο καταυλισμό. Ο Παρνασσός ήταν το βουνό του Απόλλωνα και των μουσών, γι’ αυτό κι έχει υμνηθεί από ποιητές όσο κανένα άλλο. Το μαντείο των Δελφών στα νότια κράσπεδά του ήταν για αιώνες ο «ομφαλός της γης».
Το τοπίο του Παρνασσού έχει μεγάλη ποικιλία: από τους γκρεμούς στην πλευρά της Αράχωβας και των Δελφών, στα σκούρα ελατοδάση του Εθνικού Δρυμού, μέχρι την εκτεταμένη αλπική ζώνη με τις απόκρημνες κορυφές – με ψηλότερη την ονομαστή Λιάκουρα στα 2.457μ.
Η πιο συνηθισμένες προσβάσεις του βουνού είναι από τα νότια, μέσω Αράχωβας ή Δελφών. Αξίζει τον κόπο και η εξερεύνηση της βόρειας πλευράς του βουνού, που παρουσιάζει διαφορετική, πιο δασωμένη όψη, από Τιθορέα, Αμφίκλεια ή Αγόριανη. Ο Παρνασσός είναι γνωστός κυρίως σαν χειμωνιάτικος προορισμός λόγω των χιονοδρομικών κέντρων. Κι όμως, το περπάτημα πάνω από τους Δελφούς την άνοιξη, ή στις αλπικές κορυφές το φθινόπωρο, είναι εκπληκτικές εμπειρίες.
Η φύση του Παρνασσού
Βλάστηση και οικότοποι
Στα χαμηλά του ο Παρνασσός καλύπτεται από μεσογειακή βλάστηση. Η περιοχή των Δελφών είναι πολύ δημοφιλής όχι μόνο για τα αρχαία της μνημεία αλλά και για τα πανέμορφα μεσογειακά αγριολούλουδα. Από τα 600μ. μέχρι τα 1800μ. κυριαρχεί η κεφαλληνιακή ελάτη, αλλά σε ορισμένα σημεία στα βόρεια του βουνού εμφανίζεται και μαύρη πεύκη. Σε μεγαλύτερα υψόμετρα ο Παρνασσός έχει εκτεταμένα αλπικά λιβάδια που εναλλάσσονται με ορθοπλαγιές.
Χλωρίδα
Το βουνό διαθέτει αξιόλογη χλωρίδα με πάνω από 850 είδη, εκ των οποίων 6 είναι τοπικά ενδημικά του Παρνασσού, και πολλά άλλα είναι ενδημικά της Ρούμελης ή της Ελλάδας. Ενδιαφέροντα ενδημικά είδη είναι η απειλούμενη παιώνια η παρνασσική Paeonia parnassica με τα πορφυρά της άνθη που φυτρώνει μόνο στα ελατοδάση του Παρνασσού και του γειτονικού Ελικώνα, η καμπανούλα των Δελφών, η κενταύρια των μουσών, η ευφορβία του Ορφανίδη και άλλα. Γνωστά για την ομορφιά τους είναι επίσης ο κόκκινος κρίνος Lilium calchedonicum και η βιόλα των ποιητών Viola poetica.
Πανίδα
Στον Παρνασσό θα βρούμε τα συνηθισμένα είδη θηλαστικών της νότιας Ελλάδας, Αλεπού, Κουνάβι, Λαγό. Ο Λύκος, το Ζαρκάδι και το Αγριογούρουνο εμφανίζονται σποραδικά. Το Αγριόγιδο Rupicapra rupicapra έχει εξαφανιστεί εδώ και δεκαετίες. Ο Παρνασσός είναι πάντως αρκετά γνωστός για τις πεταλούδες του.
Ορνιθοπανίδα
Παλαιότερα τα κάθετα βράχια στις Φαιδριάδες Πέτρες των Δελφών και στο Ζεμενό ήταν από τα κορυφαία μέρη της Ελλάδας για παρατήρηση αρπακτικών πουλιών. Δυστυχώς οι γυπαετοί, τα όρνια και οι ασπροπάρηδες δεν φωλιάζουν πλέον εδώ. Ωστόσο, ο Παρνασσός παραμένει αξιόλογος προορισμός για παρατήρηση πουλιών του δάσους και κυρίως της αλπικής ζώνης. Ο επισκέπτης θα βρει Κιτρινοκαλλιακούδες, Χιονοψάλτες, Πυροκότσυφες, και αν είναι τυχερός, Χιονόστρουθους Montifringilla nivalis και Τοιχόδρομους Tichodroma muraria.
Πηγή: www.eepf.gr
διαβάστε περισσότεραΑπό τα ομορφότερα βουνά της Στερεάς, η Οίτη είναι ένας ορεινός όγκος που δεσπόζει πάνω από τον κάμπο της Λαμίας και την κοιλάδα του Σπερχειού. Υπάγεται στο νομό Φθιώτιδας, με μικρό τμήμα της στο νομό Φωκίδας. Στα νότια συνδέεται με την Γκιώνα και τα Βαρδούσια, στα ανατολικά με το όρος Καλλίδρομο. Έχει χαρακτηριστεί Εθνικός Δρυμός από το 1966 λόγω της πλούσιας και σπάνιας χλωρίδας της.
Οι βορινές πλαγιές της Οίτης ορθώνονται απότομα από τον κάμπο μέχρι περίπου τα 1700μ. Αυτή η όψη του βουνού είναι επιβλητική καθώς οι πλαγιές τέμνονται από απόκρημνες ρεματιές και φαράγγια, με εντυπωσιακότερο το φαράγγι του Γοργοποτάμου. Αντιθέτως στα ψηλότερα σημεία του βουνού, από περίπου τα 1700μ μέχρι τις κορφές στα 2150μ, το ανάγλυφο γίνεται ιδιαίτερα ομαλό. Εκεί βρίσκεται το οροπέδιο Λιβαδιές, με ήπια λιβάδια και μικρές αλπικές λίμνες, ένα από τα πιο γνωστά και όμορφα ορεινά τοπία της Ελλάδας.
Στη μυθολογία η Οίτη ήταν γνωστή ως ο τόπος όπου πέθανε ο Ηρακλής. Στο οροπέδιο Καταβόθρες θα δούμε ερείπια δωρικού ναού γνωστού ως «Πυρά του Ηρακλέους», αλλά και ένα βάραθρο (καταβόθρα) στο οποίο εξαφανίζονται τα νερά ενός μικρού ρέματος. Παλιότερα όλο το βουνό ονομάζονταν «Καταβόθρα» κι έτσι είναι γνωστό στη δημοτική ποίηση.
Στην Οίτη προσεγγίζει κανείς πιο εύκολα από Υπάτη και Καστανιά στα βόρεια, και από Παύλιανη στα νοτιοανατολικά. Διασχίζεται από πολλά μονοπάτια, και από δασικό δρόμο ο οποίος όμως είναι βατός μόνο λίγους μήνες το χρόνο.
Οι περισσότεροι επισκέπτες προτιμούν τους καλοκαιρινούς μήνες για επίσκεψη στην Οίτη, όταν η πρόσβαση είναι ευκολότερη.
Η φύση στην Οίτη
Λίμνες και Φαράγγια
Η Οίτη στα ψηλότερά της σημεία έχει μικρές εποχικές λίμνες που δημιουργούν ένα τοπίο υψηλής αισθητικής αλλά είναι και σημαντικές για την βιοποικιλότητα.
- Στο οροπέδιο Λιβαδιές στα 1800μ. βρίσκεται η όμορφη λίμνη των Λιβαδιών.
- Μικρότερα εποχιακά λιμνία βρίσκονται στις πλαγιές της κορφής Γρεβενό, και στις τοποθεσίες Αλύκαινα, Καταβόθρα και Λούκα.
Τα φαράγγια της Οίτης είναι πολύ απόκρημνα και τα περισσότερα είναι επισκέψιμα μόνο με τεχνικές και εξοπλισμό canyoning:
- Η τεράστια χαράδρα του Γοργοποτάμου δεσπόζει στην περιοχή. Ο Γοργοπόταμος που στην αρχαιότητα ονομάζονταν Δύρας είναι γνωστός από τη μυθολογία, αλλά κυρίως από τη νεότερη ιστορία μας όταν το 1942 οι αντιστασιακές δυνάμεις ενωμένες ανατίναξαν τη σιδηροδρομική γέφυρα που τον διασχίζει.
- Το φαράγγι του Ασωπού ποταμού χωρίζει την Οίτη από το γειτονικό Καλλίδρομο. Το ορεινό σιδηροδρομικό πέρασμα του Μπράλου, το εντυπωσιακότερο ίσως κομμάτι της γραμμής Αθήνα-Θεσσαλονίκη, είναι σκαρφαλωμένο στις πλαγιές του.
- Ο καταρράκτης στα Στενοβούνια – από τους ψηλότερους της Νότιας Ελλάδας. Βρίσκεται σε δυσπρόσιτη περιοχή.
- Τα ρέματα Γερακάρη, Κακαβόρεμα, Καμαριώτη και Ροδοκάλου.
Βλάστηση και οικότοποι
Η Οίτη έχει μεγάλο υψομετρικό εύρος: οι πλαγιές της ξεκινούν από τον κάμπο της Λάμιας στα 100μ. υψόμετρο, ενώ οι κορφές της ξεπερνάνε τα 2100μ. Ως εκ τούτου έχει ποικιλία βλάστησης.
Στα χαμηλότερα σημεία του το βουνό έχει μεσογειακή βλάστηση με πουρνάρια, αριές, και άλλους θάμνους. Οι νότιες και δυτικές πλαγιές έχουν δρυς. Από τα 800μ. και πάνω επικρατούν από εκτεταμένα και καλής ποιότητας ελατοδάση. Σε ορισμένα σημεία απαντώνται κέδρα ενώ σε μία στενή ράχη υπάρχει και μια συστάδα από μαυρόπευκα Pinus nigra. Τα ψηλότερα σημεία του βουνού καλύπτονται από όμορφα υποαλπικά λιβάδια με συστάδες ελάτων.
Χλωρίδα
Η Οίτη είναι γνωστή ως «το βουνό των λουλουδιών». Η χλωρίδα της είναι ιδιαίτερα πλούσια, με πάνω από 1150 είδη φυτών. Περιλαμβάνει είδη χαρακτηριστικά της ορεινής Στερεάς αλλά και βορειότερων βουνών.
Διαθέτει 77 ελληνικά ενδημικά φυτά, και 2 στενά ενδημικά, αποκλειστικά της Οίτης: τη βερονίκη της Οίτης Veronica oetaea και ένα είδος άγριου κρεμμυδιού, το Allium lagarophyllum. Ιδιαίτερα εντυπωσιακά αγριολούλουδα είναι επίσης ο νάρκισσος των ποιητών Narcissus poeticus που ανθίζει στα οροπέδια στις αρχές του καλοκαιριού και ο κόκκινος κρίνος Lilium calchedonicum που βρίσκεται σε ξέφωτα του δάσους.
Σε πετρώδεις πλαγιές του βουνού υπάρχουν αιωνόβια άτομα του μαλόκεδρου Juniperus foetidissima, ένα είδος κέδρου (αρκεύθου) που αγαπάει το μεγάλο υψόμετρο.
Πανίδα
Στα δάση της Οίτης βρίσκουμε μεγάλη ποικιλία θηλαστικών, αλλά με μικρούς πληθυσμούς: Ζαρκάδι, Λύκος και Αγριόγιδο, καθώς και άλλα μικρότερα είδη θηλαστικών. Η Αρκούδα Ursus arctos έχει κάνει πρόσφατα την επανεμφάνισή της, προερχόμενη από την Ευρυτανία, και η Οίτη αποτελεί ίσως το νοτιότερο όριο εξάπλωσής της.
Το Αγριόγιδο Rupicapra rupicapra είναι από τα ενδιαφέροντα είδη της Οίτης και κοσμεί τις άγριες χαράδρες της. Ο πληθυσμός του είναι μικρός και απειλείται από τη λαθροθηρία.
Από τα είδη ερπετών και αμφίβιων, ξεχωρίζουμε τον Αλπικό Τρίτωνα Mesotriton alpestris, μάλλον κοινό στις αλπικές λίμνες του βουνού, και την Κιτρινομπομπίνα Bombina variegata, ένα μικρό είδος φρύνου που επίσης απαντάται σε μεγάλα υψόμετρα.
Ορνιθοπανίδα
Η Οίτη φιλοξενεί χαρακτηριστικά πουλιά των βουνών, όπως η Πετροπέρδικα Alectoris graeca, ο Χρυσαετός Aquila chrysaetos, καθώς και άλλα αρπακτικά πουλιά, μικροπούλια, και δρυοκολάπτες, με πιο σπάνιο το Σταχτή Δρυοκολάπτη Picus canus. Στην Οίτη επίσης απαντάται ο Αιγωλιός Aegolius funereus, ένα μικρόσωμο είδος κουκουβάγιας που ενώ δεν είναι ασυνήθιστο στη Βόρεια Ευρώπη, έχει παρατηρηθεί ελάχιστες φορές στη χώρα μας.
Η Οίτη είναι ένα από τα νοτιότερα σημεία παρουσίας του Σταχτή Δρυοκολάπτη και του Αιγωλιού.
Πρόγραμμα LIFE ForOpenForests για την προστασία της Οίτης
Για τη διατήρηση της σπάνιας βιοποικιλότητας της Οίτης και του γειτονικού Καλλίδρομου, έχει ξεκινήσει ένα πενταετές πρόγραμμα LIFE, με την ονομασία ForOpenForests, και κωδικό LIFE11 NAT/GR/1014. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει διαχειριστικές πρακτικές στα δάση και τα δασικά διάκενα (ξέφωτα) των δύο βουνών.
Οι οικότοποι και τα είδη που στοχεύει το πρόγραμμα είναι:
- οι σημαντικοί οικότοποι (οικότοποι προτεραιότητας) της Οίτης: τα δάση μαύρης πεύκης και μαλόκεδρου, τα ορεινά λιβάδια και τα εποχικά λιμνία
- η κρισίμως κινδυνεύουσα βερονίκη της Οίτης Veronica oetaea
- η απειλούμενη Καφέ Αρκούδα Ursus arctos
- πέντε είδη πουλιών: ο σπάνιος Αιγωλιός Aegolius funerus, 3 είδη δρυοκολάπτη (Dryocopus martius, Dendrocopus leucotos και Picus canus) και η Πετροπέρδικα (Alectoris graeca)
Το πρόγραμμα υλοποιείται από την Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης (συντονιστής), την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, τον Ελληνικό Γεωργικό Οργανισμό “ΔΗΜΗΤΡΑ”, και τον Αρκτούρο. Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (πρόγραμμα LIFE+) κατά 75%, και συγχρηματοδοτείται από τους εταίρους και τον Δήμο Μώλου-Αγίου Κωνσταντίνου κατά 25%.
Πηγή: www.eepf.gr
διαβάστε περισσότερα