Όλυμπος, η στέγη της Ελλάδας

Ο Όλυμπος δε θέλει πολλές συστάσεις: το ψηλότερο βουνό της Ελλάδας, διάσημο από την μυθολογία, στόχος για ορειβάτες από όλο τον κόσμο, αλλά και ένας φυσικός παράδεισος.

olumpos9Ορθώνεται απότομα πάνω από τον Θερμαϊκό κόλπο, στα όρια Μακεδονίας-Θεσσαλίας. Ανήκει στους νομούς Πιερίας και Λαρίσης. Στα νότιά του βρίσκονται ο Κάτω Όλυμπος και τα Τέμπη, στα βορειοδυτικά του ο Τίταρος και τα Πιέρια όρη. Ο Όλυμπος είναι ο παλιότερος Εθνικός Δρυμός της χώρας, από το 1938.

Το τοπίο στον Όλυμπο είναι επιβλητικό. Οι πλαγιές του ξεκινάνε από τον κάμπο της Κατερίνης και η ψηλότερή κορφή του, ο Μύτικας, φτάνει τα 2.918μ. Η ανάβαση στον Όλυμπο είναι μια συναρπαστική εμπειρία, και το τοπίο επιφυλάσσει διαρκώς οπτικές εκπλήξεις.

Οι κλασσικές διαδρομές για τον Όλυμπο ξεκινούν από τα ανατολικά του, από το Λιτόχωρο ή από την τοποθεσία Πριόνια όπου φτάνει δασικός δρόμος. Η ανάβαση στις ψηλές κορυφές γίνεται συνήθως τους μήνες Ιούλιο-Σεπτέμβριο. Σε χαμηλότερα υψόμετρα μπορεί να πάει κανείς και άνοιξη ή φθινόπωρο. Το χειμώνα η ανάβαση γίνεται αρκετά τεχνική και επικίνδυνη.

olumpos1
olumpos3
olumpos4
olumpos8
olumpos10
olumpos11

Η φύση στον Όλυμπο

Κορυφές
Οι κορυφές του Ολύμπου παλιά ήταν κατοικία των θεών – μέχρι την κατάκτησή τους το 1913 από τους Χρ.Κάκαλο, F.Boissonnas και D.Baud-Bovy. Οι γνωστότερες κορυφές του είναι:

  • Μύτικας (2.918μ.), η ψηλότερη της Ελλάδας, απόκρημνη και απαιτητική, στόχος κάθε ορειβάτη.
  • Σκολιό (2.905μ.), πιο εύκολη ανάβαση, αλλά με εξαιρετική θέα.
  • Στεφάνι (2.912μ.), γνωστό και ως «Θρόνος του Δία», η δυσκολότερη κορυφή του Ολύμπου, απαιτεί αναρριχητική εμπειρία.
  • Σκάλα (2.866μ.), από εδώ ξεκινάει η πιο συνηθισμένη ανάβαση για τον Μύτικα.
  • Προφήτης Ηλίας (2.803μ.), στο πανέμορφο οροπέδιο των Μουσών.
  • Αγ. Αντώνιος (2.815μ.), στο νότιο κομμάτι του Ολύμπου, λίγοι τον πατάνε

olumpos6Βλάστηση και οικότοποι
Ο Όλυμπος έχει τεράστιο υψομετρικό εύρος: από τα 100μ. του κάμπου της Κατερίνης μέχρι σχεδόν τα 3 χιλιόμετρα υψόμετρο στις κορφές του. Στα χαμηλά το βουνό έχει μεσογειακή βλάστηση, και από τα 800μ. και πάνω εκτεταμένα δάση μαυρόπευκου και οξιάς. Λίγο ψηλότερα φυτρώνουν επίσης ρόμπολα και έλατα. Το ρόμπολο (Pinus heldreichii) είναι το δέντρο της Ελλάδας που φυτρώνει ψηλότερα από οποιοδήποτε άλλο – στον Όλυμπο ανέρχεται μέχρι περ. τα 2400μ. Από εκεί και πάνω συναντάμε την αλπική ζώνη, με αλπικά λιβάδια, λιθώνες και γκρεμούς.

Χλωρίδα
Η χλωρίδα του είναι ιδιαίτερα πλούσια, με πάνω από 1700 είδη ανώτερων φυτών – περίπου των ¼ της ελληνικής χλωρίδας. Από αυτά, τα 27 είναι ενδημικά του Ολύμπου. Η γιαγκαία του Χελδράιχ (Jankaea heldreichii) που απαντάται σε χαράδρες του βουνού, και η βιόλα του Ολύμπου (Viola striis-notata) που φυτρώνει στα αλπικά, είναι δύο διάσημα ενδημικά αγριολούλουδα.

olumpos5Πανίδα
Στον Όλυμπο ζουν Ζαρκάδια, Λύκοι, Αγριογούρουνα, Αλεπούδες και άλλα. Η Καφέ Αρκούδα Ursus arctos έχει κάνει πρόσφατα την εμφάνισή της. Το πιο εντυπωσιακό θηλαστικό του Ολύμπου είναι το Αγριόγιδο Rupicapra rupicapra. Απόλυτα προσαρμοσμένο στα ψηλά βουνά, περπατάει με άνεση και σιγουριά σε σάρες, ζωνάρια, γκρεμούς του Ολύμπου. Μπορούμε να το δούμε σχετικά εύκολα στο οροπέδιο των Μουσών. Ο Όλυμπος φημίζεται επίσης για τις πεταλούδες του.

olumpos7Ορνιθοπανίδα
Στα ψηλά του Ολύμπου θα δούμε να πετάνε μεγάλα κοπάδια από Κιτρινοκαλλιακούδες, και διάφορα αλπικά μικροπούλια όπως η Χιονάδα και ο Χιονοψάλτης. Αν είμαστε πολύ τυχεροί, θα βρούμε στις ορθοπλαγιές τον ακριβοθώρητο Τοιχόδρομο Tichodroma muraria, ένα πουλί με εντυπωσιακά χρώματα, μαύρο, γκρι, κόκκινο. Στα πυκνά δάση του βουνού αν προσέξουμε ίσως πετύχουμε Σταυρομύτες, Λοφιοπαπαδίτσες, Πύρρουλες και άλλα δασικά είδη.

Προστατευόμενες περιοχές
  • Ο Εθνικός Δρυμός Ολύμπου ανακηρύχθηκε το 1938, και ο Φορέας Διαχείρισης του Εθνικού Δρυμού Ολύμπου ιδρύθηκε το 2002. Η έκταση του Δρυμού είναι 238 τ.χλμ, εκ των οποίων περίπου 46 τ.χλμ καταλαμβάνει ο πυρήνας του.
  • Στην περιοχή περιλαμβάνονται 2 περιοχές του Δικτύου NATURA 2000 με την ονομασία «Όρος Όλυμπος» (Ζώνη Ειδικής Προστασίας και Ειδική Ζώνη Διατήρησης).
  • Υπάρχουν τέσσερα Καταφύγια Άγριας Ζωής στα οποία απαγορεύεται αυστηρά το κυνήγι.
  • Ο Όλυμπος είναι Βιοσφαιρικό Απόθεμα της UNESCO από το 1981.
Τι να επισκεφτώ
Κέντρα πληροφόρησης
Το Κέντρο Πληροφόρησης Επισκεπτών του Εθνικού Δρυμού Ολύμπου εγκαινιάστηκε τον Ιούνιο του 2016. Βρίσκεται στο Λιτόχωρο Πιερίας και διαθέτει ολοκαίνουρια, σύγχρονη έκθεση για το μυθικό βουνό και τη φύση του. Είναι ανοιχτό κάθε μέρα. Για πληροφορίες, στον Φορέα Διαχείρισης Ολύμπου, τηλ. 23520-83000.
Προτάσεις
Αρχαία και βυζαντινά μνημεία

  • Δίον, από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους της Μακεδονίας, στη σκιά του Ολύμπου
  • Παλαιά Μονή Αγίου Διονύσου του 16ου αιώνα, μέσα στην καρδιά του Ολύμπου, στη χαράδρα του ποταμού Ενιπέα
  • Μονή Κανάλων του 17ου αιώνα, στα νότια του Ολύμπου
  • Κάστρο Πλαταμώνα, κτισμένο στην εποχή της Φραγκοκρατίας από Λομβαρδούς ιππότες
Διαδρομές
Ο Όλυμπος είναι το ψηλότερο βουνό της Ελλάδας, με απότομες κλίσεις, ευμετάβλητο καιρό, απόκρημνες κορφές. Οι ορειβατικές διαδρομές δεν προτείνονται για όλους, και πρέπει να γίνονται μόνο από άτομα υπεύθυνα και με σχετική εμπειρία, και με τις κατάλληλες καιρικές συνθήκες.
Ορειβατικά μονοπάτια:

  • Από το Λιτόχωρο στα Πριόνια, μέσα από την χαράδρα του Ενιπέα (δύσκολο)
  • Από τα Πριόνια στο Καταφύγιο Α’ (εύκολο το καλοκαίρι)
  • Από τον Σταυρό στα καταφύγια στο οροπέδιο των Μουσών (δύσκολο)
  • Από το Καταφύγιο Α’ στον Μύτικα (δύσκολο, χρειάζεται εμπειρία αναρρίχησης)
  • Από το οροπέδιο των Μουσών στον Μύτικα (δύσκολο, χρειάζεται εμπειρία αναρρίχησης)

Με αυτοκίνητο:

  • Από το Λιτόχωρο στα Πριόνια και τους καταρράκτες του Ενιπέα
  • Από τον ίδιο δρόμο, για την Παλαιά Μονή Αγίου Διονυσίου
  • Στον αρχαιολογικό χώρο του Δίου
Πληροφορίες
Χρήσιμοι σύνδεσμοι
Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Ολύμπου
Φαράγγι Ενιπέα, Τ.Θ 37, 60200 Λιτόχωρο.
Τηλ./Φαξ: 23520-83000
Σχετικά βιβλία
Η μονογραφία του Νίκου Νέζη για τον Όλυμπο περιέχει όλη την πληροφορία που χρειάζεστε:
– Ν. Νέζης (2003). Όλυμπος. Ελληνική Ομοσπονδία Ορειβασίας Αναρρίχησης, Εκδόσεις Ανάβαση, Αθήνα.

Η επετειακή έκδοση για τα 100 χρόνια από την κατάκτηση του Ολύμπου έχει πλούσιο υλικό και εκπληκτικές αεροφωτογραφίες:

– Π. Ματσούκα (2013). Όλυμπος 100 χρόνια. Εκδόσεις Ανάβαση, Αθήνα.
Διατίθεται και στα γραφεία της Ελληνικής Εταιρίας Προστασίας της Φύσης στην Αθήνα, οδ. Νίκης 20, 10557 Αθήνα, τηλ. 210-3224944, email: info@eepf.gr

Πηγή: www.eepf.gr

Comments are closed.