Ο Αμβρακικός Κόλπος είναι ένας πολύ μεγάλος κλειστός κόλπος στη Δυτική Ελλάδα, που ενώνεται με τη θάλασσα – το Ιόνιο Πέλαγος – μέσω ενός στενού διαύλου. Έχει έκταση πάνω από 400 τ.χλμ και εκτείνεται σε τρεις νομούς (περιφερειακές ενότητες), Άρτας, Πρέβεζας και Αιτωλοακαρνανίας.
Στο βόρειο μέρος του κόλπου εκβάλλουν ο Λούρος και ο Άραχθος, μεγάλα ποτάμια που με τις προσχώσεις τους δημιουργούν ένα σύνθετο σύστημα υγροτόπων με τεράστιο ενδιαφέρον για την ορνιθοπανίδα. Το τοπίο έχει συνεχείς εναλλαγές: ποτάμια, υπολείμματα παραποτάμιων δασών, βάλτοι, λιμνοθάλασσες, «λουρονησίδες» (δηλαδή λωρίδες άμμου που χωρίζουν τις λιμνοθάλασσες από την ανοιχτή θάλασσα), αλλά και πετρώδεις λόφοι και καλλιέργειες.
Στον Αμβρακικό προσεγγίζουμε από Πάτρα μέσω Αμφιλοχίας και από Ήπειρο μέσω Άρτας ή Πρέβεζας.
Ο Αμβρακικός με την εκπληκτική ορνιθοπανίδα είναι πολύ καλός για επίσκεψη και παρατήρηση πουλιών όλες τις εποχές τους έτους. Προτιμότερες εποχές όμως είναι μάλλον ο χειμώνας όταν υπάρχει τεράστιος αριθμός από διαχειμάζοντα πουλιά, αλλά και η άνοιξη (Απρίλιος-αρχές Ιουνίου) για φωλιάζοντα και μεταναστευτικά είδη.
Η φύση στον Αμβρακικό
Υγρότοποι
Εκτός από τα δύο μεγάλα ποτάμια της περιοχής, Λούρο και Άραχθο, συναντούμε τουλάχιστον 20 λιμνοθάλασσες και άλλους υγρότοπους, με συνολική έκταση 7.000 εκτάρια. Σημαντικότεροι είναι:
- Ο βάλτος της Ροδιάς, που τροφοδοτείται με γλυκό νερό από το Λούρο και καλύπτεται από εκτεταμένο καλαμιώνα.
- Οι λιμνοθάλασσες Τσουκαλιό και Λογαρού, οι δύο μεγαλύτερες λιμνοθάλασσες της περιοχής που διαχωρίζονται από τη θάλασσα με λουρονησίδες.
- Η υγροτοπική περιοχή στο βόρειο τμήμα του Αμβρακικού, γύρω από τις εκβολές του Λούρου και του Αράχθου, με τις λιμνοθάλασσες Τσοπέλι, Κόφτρα, Παλιομπούκα, και Αγρίλος.
- Στο νότιο τμήμα του Αμβρακικού κόλπου, οι λιμνοθάλασσες Κατάφουρκο, Μυρτάρι, Σαλτίνη, Μάζωμα, Βαθύ και η λίμνη Βουλκαριά.
Χλωρίδα
Η χλωρίδα της περιοχής περιλαμβάνει τα συνηθισμένα φυτά των παράκτιων υγροτόπων: χαρακτηριστικά είδη των αλμυρόβαλτων και αλίπεδων είναι η αρμύρα Salicornia και το βούρλο Juncus, ενώ προχωρώντας προς τα γλυκά νερά βλέπουμε καλαμιές, αρμυρίκια, νούφαρα και άλλα υδρόβια φυτά. Τα παραποτάμια δάση αποτελούνται από νερόφραξους, ιτιές, κλήθρα, λεύκες, φτελιές και πλάτανους. Σε υγρά λιβάδια μπορούμε να βρούμε ίριδες Iris pseudacorus και νάρκισσους Narcissus tazetta.
Πανίδα
Στον Αμβρακικό συναντούμε τα χαρακτηριστικά είδη θηλαστικών της μεσογειακής Ελλάδας, όπως η Αλεπού, το Κουνάβι, ο Σκαντζόχοιρος, αλλά και σπανιότερα και πιο ενδιαφέροντα όπως το Τσακάλι Canis aureus και η Βίδρα Lutra lutra. Υπάρχει πλήθος αμφίβιων (6 είδη βάτραχων και φρύνων καθώς και ο Κοινός Τρίτωνας) και ερπετών (4 είδη χελώνας, 7 είδη φιδιών και 11 είδη σαυρών) χάρη στη μεγάλη ποικιλία χερσαίων οικοσυστημάτων.
Στη θάλασσα θα συναντήσουμε Ρινοδέλφινα Tursiops truncatus – τα γνωστά δελφίνια του Αμβρακικού, ενώ υπάρχουν εμφανίσεις της μεσογειακής φώκιας Monachus monachus. Απαντάται επίσης η θαλάσσια χελώνα Caretta caretta. Η ιχθυοπανίδα της περιοχής είναι ιδιαίτερα πλούσια σε είδη γλυκού νερού αλλά και θαλάσσια. Οι υγρότοποι της περιοχής άλλωστε είναι ονομαστοί «χελότοποι», ενώ στα θαλάσσια αλιεύματα εκτός από ψάρια περιλαμβάνεται και η διάσημη γαρίδα (γάμπαρη) του Αμβρακικού.
Ορνιθοπανίδα
Ο Αμβρακικός έχει τεράστια σημασία για την ορνιθοπανίδα, και λόγω των βιοτόπων που φιλοξενεί, αλλά κι επειδή βρίσκεται πάνω σε μεταναστευτική διαδρομή. Τα τελευταία χρόνια έχουν καταγραφεί στην περιοχή περίπου 290 είδη πουλιών, εκ των οποίων τα 230 απαντώνται τακτικά. Θεωρείται ότι ο Αμβρακικός συγκεντρώνει τους μεγαλύτερους αριθμούς υδρόβιων πουλιών σε όλη την Ελλάδα, και είναι ένας από τους σημαντικότερους υγρότοπους της Νότιας Ευρώπης.
Ένα από τα εμβληματικά είδη που συναντάμε στον Αμβρακικό είναι ο Αργυροπελεκάνος Pelecanus crispus, ο οποίος και αναπαράγεται εδώ με πάνω από 80 αναπαραγωγικά ζευγάρια. Για πολλά χρόνια η αποικία του Αμβρακικού ήταν μαζί με αυτήν της Μικρής Πρέσπας η μόνη αποικία αναπαραγωγής του είδους στην Ελλάδα – αν και τα τελευταία έτη ο Αργυροπελεκάνος ξεκίνησε να αναπαράγεται και σε άλλους υγροτόπους της χώρας μας.
Στην περιοχή φωλιάζουν 6 είδη ερωδιών. Από αυτά, ο Ήταυρος Botaurus stellaris είναι το πιο ιδιαίτερο: ένα σχετικά σπάνιο για την Ελλάδα πουλί που αναπαράγεται στους απέραντους καλαμιώνες του Αμβρακικού – δύσκολα το βλέπουμε, αν όμως είμαστε τυχεροί ίσως ακούσουμε την παράξενη φωνή του αρσενικού Ήταυρου που θυμίζει μουγκάνισμα ταύρου. Άλλα ενδιαφέροντα είδη που αναπαράγονται στους βάλτους είναι η Χαλκόκοτα, η Χουλιαρομύτα και η σπάνια και προστατευόμενη Βαλτόπαπια Aythya nyroca.
Στην Φιλιππιάδα, μια κωμόπολη κοντά στους υγροτόπους, φωλιάζει πολύ μεγάλος αριθμός πελαργών – δίκαια κάποιοι ονομάζουν την Φιλιππιάδα «πρωτεύουσα των πελαργών».
Κατά μήκος των αμμοθινών και λουρονησίδων μπορούμε να δούμε πολύ μεγάλους αριθμούς από χαραδριόμορφα – σφυριχτές, γλαρόνια, Αβοκέτες, Καλαμοκανάδες, γλάρους και άλλα υδρόβια, ανάλογα με την εποχή του έτους.
Ο Αμβρακικός φιλοξενεί τεράστιους αριθμούς από διαχειμάζοντα είδη πουλιών – με περίπου 100.000 πουλιά κατά τους χειμερινούς μήνες είναι ένας από τους σημαντικότερους υγροτόπους της Ελλάδας. Βουτηχτάρια, πάπιες, πρίστες, χήνες, παρυδάτια, αλλά και αρπακτικά πουλιά όπως ο μεγαλόπρεπος Στικταετός (Aquila clanga), είναι μεταξύ των χειμερινών επισκεπτών.
Ακόμα, οι λόφοι με τα θαμνοτόπια, και οι καλλιέργειες, χαρακτηρίζονται από διαφορετική οριθοπανίδα: φιλοξενούν μεγάλη ποικιλία στρουθιόμορφων, αρπακτικών και νυκτόβιων πουλιών. Οι παρατηρητές πουλιών σίγουρα δεν θα βαρεθούν.
Πηγή: www.eepf.gr
