Η εκκλησία του Παλιού Ταξιάρχη, μέσα στο Μεσαιωνικό φρουριακό οικισμό των Μεστών, είναι μία μονόκλιτη καμαροσκέπαστη βασιλική, η οποία το 1714 έγινε δίκλιτη. Στο παλιό τμήμα του ναού υπάρχουν τυφλά αψιδώματα με διακοσμητικά φιαλοστόμια και η κυκλική κόγχη του ιερού, ενώ το βόρειο κλίτος στεγάζεται με σταυροθόλια.
Αξίζει να προσέξει κανείς τις αξιόλογες τοιχογραφίες που έχουν αποκαλυφθεί, καθώς και το ξυλόγλυπτο τέμπλο του ναού, με πολλές παραστάσεις από την παλαιά και την καινή Διαθήκη, έργο του 1833, το οποίο αποτελεί αντιπροσωπευτικό δείγμα της υψηλής τοπικής ξυλογλυπτικής Τέχνης.
Πηγή: Chios Travel Guide
Η παλαιοχριστιανική βασιλική του Αγίου Ισιδώρου, στη συνοικία Λέτσαινα, βόρεια της πόλης της Χίου, κτίστηκε στα μέσα του 5ου αι. μ.Χ., επί προγενεστέρου ρωμαϊκού κτίσματος.
Σύμφωνα με ανασκαφές της 3ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, έχουν διαπιστωθεί 5 επάλληλες οικοδομικές φάσεις στο χρόνο της: στην α΄ φάση ο ναός κατασκευάσθηκε ως τρίκλιτη βασιλική με πεταλόσχημη κόγχη, ενώ στην β΄ φάση ήταν επίσης τρίκλιτη βασιλική, μα ημικυκλική κόγχη.
Στην γ΄ φάση που χρονολογείται στα μέσα του 6ου αι. η βασιλική διευρύνθηκε και απέκτησε μεγάλες διαστάσεις. Στην δ΄ φάση ο ναός έγινε σταυροειδής εγγεγραμμένος με τρούλο, ο οποίος καταστράφηκε από σεισμό το 1389. Στην τελευταία φάση προστέθηκε στο μέσον του βορείου τοίχου μιναρές. Τέλος, ο καταστρεπτικός σεισμός του 1881 μετέβαλε το ναό σε ερείπια.
Τμήμα των λειψάνων της παλαιοχριστιανικής βασιλικής καλύπτεται σήμερα από μεταγενέστερο, σχετικά μικρό ναό, ο οποίος φέρει χαμηλή οριζόντια τσιμεντένια οροφή. Διασώζονται ψηφιδωτά δάπεδα τριών οικοδομικών φάσεων (από τα μέσα του 5ου αι. έως τα μέσα του 6ου αι.) με γεωμετρικά μοτίβα, καθώς και πολλά γλυπτά αρχιτεκτονικά μέλη.
Στο εσωτερικό του ναού υπάρχει υπόγεια θολωτή κρύπτη όπου άλλοτε φυλάσσονταν τα λείψανα του Αγ. Ισιδώρου και της Αγ. Μυρόπης που μαρτύρησαν στην Χίο κατά την πρώτη χριστιανική περίοδο. Η πρώτη ανασκαφική έρευνα στο χώρο ξεκίνησε από τον Γ. Σωτηρίου το 1918 και συνεχίστηκε από τον Α. Ορλάνδο το 1928. Το καλοκαίρι του 1981 και 1982 πραγματοποιήθηκε νέα ανασκαφική έρευνα από την 3η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων.
Πηγή: Chios Travel Guide
Ο Ναός των Αγίων Αποστόλων, στο Πυργί, ανήκει στον αρχιτεκτονικό τύπο των «νησιώτικων» οκταγωνικών ναών. Αποτελεί μικρό αντίγραφο του καθολικού της Νέας Μονής και είναι ένα άριστα διατηρούμενο βυζαντινό μνημείο.
Εξωτερικά φέρει πλούσιο κεραμικό διάκοσμο (οδοντωτές ταινίες, φιαλοστόμια, πλίνθινα τόξα). Εσωτερικά ο ναός είναι κατάγραφος με τοιχογραφίες του Αντωνίου Δομεστίχου Κυνηγού του Κρητός, του έτους 1665.
Μια επιγραφή πάνω από την κεντρική είσοδο του ναού αναφέρει ότι ο ιερομόναχος Συμεών, μετέπειτα Μητροπολίτης Χίου, ανήγειρε «εκ βάθρου» τον ναό στα 1564. Πιθανότατα πρόκειται για μια ανακαίνιση του ναού.
Τα αρχιτεκτονικά και μορφολογικά στοιχεία του ναού, μας οδηγούν σε μια χρονολόγηση ανέγερσής του στα μέσα του 14ου αι.
Το μνημείο είναι ανοικτό για όσους επιθυμούν να το επισκεφθούν από Τρίτη έως Σάββατο από τις 08:00 έως τις 15:00, ενώ λειτουργείται μία μόνο φορά το χρόνο, στις 29 Ιουνίου, ημέρα μνήμης των Αγίων Πέτρου και Παύλου.
Πηγή: Chios Travel Guide
Ο ναός της Παναγίας Κρήνας, στους Βαβύλους, κατασκευάστηκε στα τέλη του 12ου αι. Κτήτορες του αρχικού ναού ήταν ο Ευστάθιος Κοδράτος και η σύζυγός του Ειρήνη Δούκαινα Πεπαγωμένη που ανήκαν στον κύκλο της αυλής της Κωνσταντινούπολης και διακόσμησαν τον ναό με τοιχογραφίες.
Διασώζεται ακόμα εντός του ναού τοιχογραφικός διάκοσμος άλλων πέντε διαφορετικών εποχών (αρχές 14ου αι., 15ου αι., 16ου αι.,18ου αι., και 19ου αι.).
Με τον καταστροφικό σεισμό του 1881 κατέρρευσε το ημισφαιρικό τμήμα του τρούλου του κυρίως ναού καθώς και ο τρουλίσκος του νάρθηκα, οι οποίοι ανακατασκευάσθηκαν στην συνέχεια.
Ο ναός της Παναγίας Κρήνας ανήκει στον αρχιτεκτονικό τύπο των «νησιώτικων» οκταγωνικών ναών και μιμείται σε περιορισμένο μέγεθος το καθολικό της Νέας Μονής.
Αποτελείται από τον κυρίως ναό, εσωνάρθηκα και τον ερειπωμένο σήμερα εξωνάρθηκα. Ο κυρίως ναός και ο εσωνάρθηκας είναι σύγχρονοι και κατασκευάστηκαν στα τέλη του 12ου αι., ενώ ο εξωνάρθηκας προστέθηκε πολύ αργότερα κατά τον 18ο αι. Στο μεγαλύτερο μέρος του, το εσωτερικό καλύπτεται από τοιχογραφίες του 12ου αι.
Κατά το 1968 στερεώθηκε και επισκευάστηκε η στέγη, ενώ το 1983 έγιναν στερεωτικές εργασίες στον δυτικό τοίχο του εξωνάρθηκα και επί μέρους εργασίες στην στέγη του ναού. Τα έτη 1988 και 1995 πραγματοποιήθηκαν διερευνητικές τομές στα θεμέλια του ανατολικού τμήματος του ναού. Από το 1981 έως το 1984 αποτοιχίσθηκαν οι μεταγενέστερες φάσεις τοιχογραφιών που κάλυπταν όλο το εσωτερικό και αποκαλύφθηκε η αρχική φάση του 12ου αι. Τμήμα των αποτοιχισμένων τοιχογραφιών έχει συντηρηθεί (μερικές εκτίθενται), ενώ στις υπόλοιπες συνεχίζεται η συντήρηση.
Αποτοιχισμένες τοιχογραφίες δώδεκα προφητών που ανήκουν στην δεύτερη φάση διακόσμησης βυζαντινής εποχής του ναού (14ου αι.) εκτίθενται στο Βυζαντινό Μουσείο Χίου (Μετζητιέ Τζαμί). Ακόμη, στο Βυζαντινό Μουσείο Χίου εκτίθενται αποτοιχισμένες τοιχογραφίες, οι οποίες προέρχονται από την τοιχογράφηση του ναού που έγινε το έτος 1734 από το ζωγράφο Μιχαήλ Χωματζά.
Ο ναός παραμένει κλειστός για το κοινό και ανοίγει μόνο κατά τη θερινή περίοδο από Τρίτη έως Σάββατο από τις 08:00 έως τις 14:00 ή κατόπιν συνεννόησης στο τηλ. 22710 44238 και 22710 44738.
Πηγή: Chios Travel Guide
Το Μουσείο στεγάζεται στο Παλιό Δημοτικό Σχολείο (1913) του χωριού, το οποίο επισκευάστηκε γι ‘ αυτό το λόγο. Χωρίζεται σε τέσσερις ενότητες:
Στην πρώτη ενότητα παρουσιάζονται τα έργα του μεγάλου βυζαντινού αγιογράφου Γεωργίου Παναγιωτάκη, που έζησε στη Χίο στις αρχές του περασμένου αιώνα. Οι συγκεκριμένες αγιογραφίες κοσμούσαν πριν μερικά χρόνια την εκκλησία του χωριού.
Την συντήρηση των έργων έκανε ο συντηρητής Τάκης Ματζούκης. Στο μουσείο εκτίθενται επίσης και έργα του Κουρουνιώτη αγιογράφου Γεωργίου Κεφάλα.
Η δεύτερη ενότητα περιλαμβάνει φωτογραφικό υλικό, από τα θρησκευτικά ήθη και έθιμα των Κουρουνίων.
Δύο ακόμη ενότητες, αυτές που αφορούν εκκλησιαστικά σκεύη και βιβλία γίνεται προσπάθεια να ολοκληρωθούν, ενώ κάποια από αυτά εκτίθενται ήδη στο εκκλησιαστικό μουσείο.
Η ανάγκη φύλαξης, αλλά και διδαχής των νεοτέρων, καθώς επίσης και των επισκεπτών, οδήγησαν τους Κουρουνιώτες και ειδικότερα την εκκλησιαστική επιτροπή, στην ίδρυση του Εκκλησιαστικού Μουσείου Κουρουνίων. Πρόκειται για το πρώτο καθαρά Εκκλησιαστικό Μουσείο που υπάρχει στο νησί της Χίου.
Πηγή πληροφοριών: www.kourounianet.gr
Η Νέα Μονή βρίσκεται στην κεντρική Χίο και ιδρύθηκε στις αρχές του 11ου αιώνα. Το μοναστηριακό συγκρότημα έχει τραπεζοειδές σχήμα, στο μέσον του οποίου δεσπόζει το Καθολικό, μνημείο εξαίρετης αρχιτεκτονικής και τέχνης. Το μνημείο της Νέας Μονής έχει εγγραφεί στον κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO με αριθμό εγγραφής 537/13.12.1990.
Τράπεζα
Στο νότιο τμήμα της μονής και στα νοτιοδυτικά του Καθολικού βρίσκεται η Τράπεζα, ο χώρος που εξυπηρετούσε την κοινή εστίαση των μοναχών. Το κτίριο αποκαταστάθηκε στα πλαίσια του Β΄ Κ.Π.Σ και οργανώθηκε σε μουσειακό χώρο, στο πλαίσιο του έργου «Μουσειακός Χώρος Τράπεζας Νέας Μονής Χίου» του Γ΄ Κ.Π.Σ – ΠΕΠ Βορείου Αιγαίου. Ο ίδιος ο χώρος της Τράπεζας αποτελεί το βασικό έκθεμα, μέσα στο οποίο κυριαρχεί το επίμηκες κτιστό τραπέζι με το μαρμαροθέτημα που δεσπόζει στο μέσον της αίθουσας. Εκτός αυτού, στον ίδιο χώρο έχουν εκτεθεί βυζαντινά γλυπτά του 11ου αι. που προέρχονται από το Καθολικό της μονής, αγγεία που προέρχονται από το δώμα της βυζαντινής κινστέρνας του μοναστηριού και τμήματα αποτοιχισμένων τοιχογραφιών, που προέρχονται από τον εξωνάρθηκα του Καθολικού και από την ίδια την Τράπεζα. Η έκθεση υποστηρίζεται από εποπτικό υλικό, όπως επεξηγηματικά κείμενα, σχέδια και φωτογραφίες.
Μουσείο
Εξ΄ αιτίας των λεηλασιών και των καταστροφών που υπέστη η μονή μέσα στους εννέα αιώνες της ιστορίας της δεν έχει σωθεί τίποτα από τον αρχικό της πλούτο.
Όλα τα αντικείμενα που εκτίθενται στο μικρό μουσείο – σκευοφυλάκιιο της μονής είναι νεώτερων χρόνων και προέρχονται από δωρεές. Στο μουσείο, το οποίο στεγάζεται σε κελί της μονής που ήταν ερειπωμένο και αναστηλώθηκε το 1980, εκτίθενται αρκετά ενδιαφέροντα δείγματα εκκλησιαστικής και κοσμικής αργυροτεχνίας του 18ου και 19ου αιώνα, εκκλησιαστικής χρυσοκεντητικής, καθώς επίσης και εικόνες της ίδιας εποχής. Ανάμεσα στα εκθέματα ξεχωρίζει τόσο για τη σπανιότητα όσο και για την καλλιτεχνική του αξία το περίφημο «πευκί» της Νέας Μονής, ένα μεγάλο αργυροχρυσοΰφαντο ύφασμα.
Επιμέλεια: 3η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων
Ώρες λειτουργίας: Τρίτη -Κυριακή 08:00-13:00, τη Δευτέρα κλειστά.
Διεύθυνση: Καρυές, 82100 – Χίου
Τηλέφωνο: 22710 79370
Πηγή: Chios Travel Guide
Η γυναικεία μονή Παλιανής βρίσκεται σε υψόμετρο 280m δίπλα στο χωριό Βενεράτο, 20km νότια του Ηρακλείου, κοντά στο φαράγγι του Βενεράτου. Το καθολικό της είναι αφιερωμένο στη κοίμηση της Θεοτόκου, που εορτάζει το Δεκαπενταύγουστο.
Η μονή Παλιανής θεωρείται μια από τις αρχαιότερες μονές της Κρήτης, χωρίς να είναι γνωστή η ακριβής χρονολογία της ίδρυσης της. Το όνομά της συνδέεται με την ονομασία Παλιά Μονή, που με το πέρασμα των αιώνων έγινε μονή. Ωστόσο, υπάρχει μια δεύτερη εκδοχή, σύμφωνα με την οποία το όνομα Παλιανή συνδέεται με την Απολωνία, μια αρχαία πόλη που βρισκόταν πολύ κοντά.
Η μονή υπήρξε πατριαρχική και ανά περιόδους είχε τεράστια περιουσία και πολλά μετόχια. Ειδικά κατά τη Τουρκοκρατία, η Παλιανή πλήρωσε πολύ βαρύ τίμημα, καθώς καταστράφηκε από τους Τούρκους και οι μοναχές της σφαγιάστηκαν. Ανασυγκροτήθηκε πολύ γρήγορα και έκτοτε ανήκει στα πλουσιότερα μοναστήρια της Κρήτης.
Ο κεντρικός ναός είναι τρίκλιτη βασιλική, με τα τρία κλίτη αφιερωμένα στη Κοίμηση της Θεοτόκου (15 Αυγούστου), στους Τρεις Ιεράρχες (30 Ιανουαρίου) και στον Άγιο Παντελεήμονα (27 Ιουλίου). Επίσης υπάρχει κι ένα μικρό παρεκκλήσι των Αγίων Αποστόλων (30 Ιουνίου). Ο ναός υποστηριζόταν από κίονες Βυζαντινού Ρυθμού με φύλλα άκανθας, μέρη από τους οποίους υπάρχουν διάσπαρτα στο μοναστήρι. Γενικά, παντού υπάρχουν μαρμάρινα τμήματα της Βυζαντινής εποχής ενώ η μορφή του μοναστηριού έχει αλλοιωθεί αρκετά.
Γύρω από τον ναό υπάρχουν τα κελιά των μοναζουσών και οι βοηθητικοί χώροι, ενώ ο επισκέπτης μπορεί ακόμη να διακρίνει ίχνη του φρουριακού τείχους που προστάτευε παλαιότερα τη Παλιανή. Στη Παλιανή ανήκει και ο βυζαντινός ναός του Αγίου Ιωάννου με τις τοιχογραφίες του 14ου αιώνα. Στο μοναστήρι λειτουργεί και μουσείο με εικόνες, ιερά κειμήλια και διάφορα βιβλία μεγάλης ιστορικής και αρχαιολογικής αξίας. Το μοναστήρι είναι ανοικτό από την ανατολή έως τη δύση του ήλιου και όποιος θέλει μπορεί να το επισκεφτεί.
Πηγή: www.incrediblecrete.gr
Ἡ Ἱερά Πατριαρχική καί Σταυροπηγιακή Μονή Χρυσοπηγῆς βρίσκεται σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τήν πόλη τῶν Χανίων, στή διαδρομή πρός τό λιμάνι τῆς Σούδας. Ἱδρύθηκε στά μέσα τοῦ 16ου αἰώνα, τήν τελευταία περίοδο τῆς Βενετοκρατίας στήν Κρήτη. Εἶναι ἀφιερωμένη στήν Παναγία τήν Ζωοδόχο Πηγή, ἡ ὁποία ἔχει τήν ἐπωνυμία «Χρυσοπηγή», διότι ὡς χρυσή πηγή προσφέρει πλούσιες δωρεές καί χαρίσματα σέ ἐκείνους πού τήν ἐπικαλοῦνται μέ πίστη.
Κτήτορας της Μονής ὑπῆρξε ὁ ιατρός και φιλόσοφος Ιωάννης Χαρτοφύλακας, επιφανής Χανιώτης πού έζησε στα μέσα του 16ου αιώνα και ίδρυσε την Μονή ως ανδρική. Την περίοδο της Ενετοκρατίας, ἡ Μονή Χρυσοπηγής αναδείχτηκε σε σημαντικό πνευματικό κέντρο για τα Χανιά με πολλούς μοναχούς και πλούσια βιβλιοθήκη. Κατά την Τουρκοκρατία, το ἔτος 1654, ἡ Μονή ἔγινε Πατριαρχικό Σταυροπήγιο καί ἐξακολούθησε νά εἶναι πηγή πνευματικοῦ ἀνεφοδιασμοῦ καί ἐθνικῆς αὐτογνωσίας σέ καιρούς δίσεκτους. Ὑπέφερε πολλά δεινά ἀπό τούς Ὀθωμανούς, συμμεριζόμενη τίς ἱστορικές συνθῆκες τῆς Κρήτης, ἐνῶ τό ἔτος 1821, στήν ἔναρξη τῆς ἑλληνικῆς ἐπανάστασης, καταστράφηκε καί ἐρημώθηκε. Ἀπό τό ἔτος 1848 καί ἑξῆς, τό μοναστήρι ἀνακαινίσθηκε καί ἐπανδρώθηκε ἐκ νέου.
Τήν περίοδο τῆς γερμανικῆς κατοχῆς τῆς Κρήτης, κατά τόν Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ἡ Μονή χρησιμοποιήθηκε ὡς διοικητήριο τῶν στρατευμάτων κατοχῆς. Οἱ μοναχοί ὑποχρεώθηκαν νά ἀπομακρυνθοῦν καί προκλήθηκαν μεγάλες φθορές καί ἀλλοιώσεις στήν ἀρχιτεκτονική δομή τῶν κτηρίων. Ἀκολούθησε περίοδος παρακμῆς καί μαρασμοῦ τῆς Μονῆς. Τό ἔτος 1976, ἡ Μονή Χρυσοπηγῆς μετατράπηκε σέ γυναικεῖο κοινόβιο. Ἡ νέα ἀδελφότητα ἀναστήλωσε τή Μονή ἐκ θεμελίων, πραγματοποιώντας παράλληλα ἀνακαινιστικό ἔργο σέ πνευματικό καί κοινωνικό ἐπίπεδο. Μέ σεβασμό στή μακραίωνη ἱστορία τῆς Μονῆς ἀναστηλώθηκε τό κτηριακό συγκρότημα, μέ τρόπο ὥστε νά ἀναδειχθεῖ ὡς ἀρχαιολογικό μνημεῖο πού ἀποτυπώνει στά ἀρχιτεκτονικά του χαρακτηριστικά τήν ἱστορική πορεία τοῦ νησιοῦ. Παράλληλα, μέ τή λειτουργία Ἐκκλησιαστικοῦ καί Λαογραφικοῦ Μουσείου, συντηροῦνται καί διαφυλάττονται τά κειμήλια πού διασώθηκαν στή Μονή.
Στήν Μονή Χρυσοπηγῆς ἐντός τοῦ Καθολικοῦ, τό ὁποῖο εἶναι ἀφιερωμένο στήν Παναγία τήν Ζωοδόχο Πηγή, ὑπάρχουν τά παρεκκλήσια τοῦ Ἁγίου Ἰωάννη τοῦ Θεολόγου καί τῆς Ἁγίας Αἰκατερίνης. Στή βόρεια πλευρά τοῦ περιβόλου βρίσκεται τό παρεκκλήσι τοῦ Ἁγίου Χαραλάμπους καί στήν ἀνατολική τῶν Ἁγίων Ἰωάννη τοῦ Καλυβίτη καί Ἀρσενίου τοῦ Καππαδόκη. Οἱ ἀδελφές τῆς Μονῆς ἐργάζονται ἐξασκώντας τίς παραδοσιακές μοναστηριακές τέχνες, ὅπως εἶναι ἡ ἁγιογράφηση φορητῶν εἰκόνων καί ἡ τοιχογράφηση ναῶν, ἡ χρυσοκεντητική, ἡ λιθογλυπτική, ἡ ἔκδοση βιβλίων, ἡ φιλοτέχνηση καί ἐκτύπωση ἱερῶν ἀντιμηνσίων, ἡ βιβλιοδεσία, ἡ μελισσοκομία, ἡ κηροπλαστική, ἡ παρασκευή λιβανιοῦ καί χειροποίητου σαπουνιοῦ, καθώς ἐπίσης καί ἡ βιολογική καλλιέργεια τῶν μοναστικῶν κτημάτων. Οἱ τέχνες αὐτές, ἐμπλουτισμένες μέσα στή ζωή τῆς ἀδελφότητας μέ τήν προσευχή καί τήν ἄσκηση, κάνουν φανερή τήν ἱερότητα τοῦ κόσμου καί τῆς ἀνθρώπινης ζωῆς, ὅπως κατανοεῖται καί βιώνεται στήν ὀρθόδοξη παράδοση.
Ἡ βιολογική γεωργία ἐντάσσεται στή γενικότερη προσπάθεια τῆς Μονῆς γιά τήν προστασία τοῦ περιβάλλοντος καί ἔχει ὡς ἀφετηρία τό σεβασμό τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας πρός τόν Δημιουργό τοῦ κόσμου καί πρός τόν ἄνθρωπο. Ἡ δράση γιά τήν προστασία τοῦ περιβάλλοντος, ὅταν ἐμπνέεται ἀπό τόν τρόπο ζωῆς τῆς ὀρθόδοξης παράδοσης, δέν ἀποσκοπεῖ ἁπλῶς στή διαφύλαξη τῆς ὑγείας ἤ τῆς εὐημερίας στοχεύει στή διάσωση τῆς ἀκεραιότητας τοῦ ἀνθρώπου ὡς ψυχοσωματικῆς ὕπαρξης καί ὁδηγεῖ ἀπό τή φθορά τῆς ὑπερκαταναλωτικότητας στή συνειδητοποίηση τοῦ νοήματος τῆς ζωῆς καί στήν ἀξιολόγηση τῆς προσωπικῆς εὐθύνης γιά τή σωτηρία καί τόν ἁγιασμό τοῦ κόσμου. Ἡ σχετική δράση τῆς Μονῆς συνδυάζεται μέ τίς πρωτοβουλίες τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου γιά τήν προστασία τοῦ περιβάλλοντος, ὅπως ἐκφράσθηκαν ἐπίσημα γιά πρώτη φορά τό ἔτος 1989, μέ τήν ἀνακήρυξη τῆς 1ης Σεπτεμβρίου ὡς ἡμέρας προσευχῆς ὑπέρ τοῦ φυσικοῦ περιβάλλοντος, καί συνεχίζεται μέχρι σήμερα μέ τήν εὐλογία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου.
Σέ καθεστώς βιολογικῆς γεωργίας βρίσκεται ὅλη ἡ ἔκταση πού ἀνήκει στό μοναστήρι, περίπου 300 στρέμματα, ἡ ὁποία περιλαμβάνει ἐλαιόδεντρα, μανταρινιές, πορτοκαλιές, ἀβοκάντο, συκιές, λαχανόκηπους κ.ἄ. Σέ ὅλα τά στάδια τῆς καλλιέργειας τῶν δέντρων, τῶν κήπων καί τῶν λουλουδιῶν ἡ λίπανση γίνεται μέ ὀργανικό ὑλικό (κομπόστ), ἡ καταπολέμηση τῶν ἀσθενειῶν μέ βιολογικά ἀντίδοτα καί μέ ὠφέλιμα ἔντομα, ἐνῶ ἡ ἐξουδετέρωση τῶν ζιζανίων στό ἔδαφος μέ μηχανικά μέσα. Ἡ συστηματική καλλιέργεια τῶν κτημάτων τῆς Μονῆς ἔχει ὡς ἀποτέλεσμα τήν παραγωγή βιολογικῶν προϊόντων, τά ὁποῖα προσφέρονται γιά τή διατροφή τῆς ἀδελφότητας καί τῶν ἐπισκεπτῶν. Τό ἐλαιόλαδο, τό ὁποῖο παράγεται σέ μεγαλύτερες ποσότητες, διατίθεται μέ κατάλληλη συσκευασία στό ἐμπόριο. Ταυτόχρονα, στή Μονή γίνεται οἰκολογική διαχείριση τῶν ἀπορριμμάτων.
Ἡ ἀδελφότητα τῆς Μονῆς στοχεύει στήν οἰκολογική εὐαισθητοποίηση καί μέ ἐνέργειες κοινωνικῆς παρέμβασης, ὅπως τά προγράμματα περιβαλλοντικῆς ἐκπαίδευσης πού ἀπευθύνονται σέ μαθητές ὅλων τῶν βαθμίδων, σέ φοιτητές, στελέχη κατασκηνώσεων καί σέ ἄλλες ὁμάδες νέων ἀνθρώπων. Τά προγράμματα αὐτά, ἐκτός ἀπό ἐνημέρωση, προσφέρουν στούς νέους τή δυνατότητα συμμετοχῆς σέ βιωματικές δραστηριότητες, ὅπως ἐξόδους γνωριμίας καί ἐξοικείωσης μέ τή φύση, ἀπελευθερώσεις πουλιῶν, δενδροφυτεύσεις κ.ἄ. Ἡ ἀδελφότητα τῆς Χρυσοπηγῆς, ἔχει πραγματοποιήσει καί τήν ἀναστήλωση τοῦ παλαιοῦ μετοχιοῦ τῆς Ἁγίας Κυριακῆς, σέ ἀπόσταση 12 χλμ. ἀπό τά Χανιά. Ἡ περιοχή τοῦ μετοχιοῦ εἶναι προστατευόμενος βιότοπος μέ πυκνή βλάστηση, βαθιά ρεματιά, πού τό χειμώνα διασχίζεται ἀπό χείμαρρο, καί πολλά σπηλαιώδη παρεκκλήσια, στά ὁποῖα ὁδηγοῦν κατάλληλα διαμορφωμένα μονοπάτια. Παράλληλα μέ τήν ἀναστήλωση τῶν παλαιῶν μοναστικῶν κτισμάτων, ἔχουν οἰκοδομηθεῖ καί νέα, λιθόκτιστα, πάνω σέ βραχῶδες ὕψωμα τῆς περιοχῆς, στά ὁποῖα ἐφαρμόζονται ἀνανεώσιμες πηγές ἐνέργειας. Στήν εὐρύτερη περιοχή τῆς Ἁγίας Κυριακῆς ἔχει δημιουργηθεῖ ἕνα μοναστηριακό σύνολο, ὅπου δομημένος καί ἀδόμητος χῶρος βρίσκονται σέ ἰσορροπία, μέ ἀποτέλεσμα τήν ἀνάδειξη καί τήν προστασία τοῦ φυσικοῦ περιβάλλοντος.
Ἀκολουθώντας τή μακραίωνη μοναστική ἱστορία καί παράδοση τοῦ τόπου, στό μοναστήρι τῆς Χρυσοπηγῆς βιώνεται καί στίς ἡμέρες μας τό μυστήριο τῆς μοναχικῆς ζωῆς μέσα ἀπό τή λατρεία καί τήν ἄσκηση. Μέ ἐπίκεντρο πάντοτε τή λειτουργική ζωή, στήν ὁποία συμμετέχουν πολλοί ἄνθρωποι καί κυρίως νέοι, συνεχίζεται ἡ μοναστική παράδοση, καλλιεργοῦνται οἱ παραδοσιακές τέχνες καί συγχρόνως γίνεται ἕνα πνευματικό ἄνοιγμα στήν κοινωνία. Ἡ σημερινή πολυμελής ἀδελφότητα τῆς Χρυσοπηγῆς δέχεται καί περιχωρεῖ μέ ἀγάπη ὅλους τούς ἀνθρώπους, προσπαθώντας νά κατανοεῖ τίς βαθύτερες ψυχικές ἀνάγκες τους καί τίς σύγχρονες ὑπαρξιακές ἀγωνίες.
Ἡ Μονή εἶναι ἀνοικτή κάθε μέρα ἀπό 8.00 π.μ.-12.00 μ. καί 3.30-6.00 μ.μ. Τό Σάββατο, τήν Κυριακή καί σέ ὅλες τίς μεγάλες γιορτές τελεῖται Θεία Λειτουργία καί ἡ κεντρική πύλη τῆς Μονῆς εἶναι ἀνοικτή γιά τούς προσκυνητές.
Περιοχή: Νεροκούρου
Email: imx@otenet.gr
Website: www.imx.gr
Fax: +3028210 97600
Τηλέφωνο: +3028210 91125, +3028210 29840
Πηγή: www.incrediblecrete.gr
Κτισμένος στην αρχή της χερσονήσου Σπάθα, κοντά στο δρόμο προς το αρχαίο Δικτύναιο, ο οικισμός φαίνεται ότι ακμάζει από την πρώιμη Βενετοκρατία. Σε απομονωμένες θέσεις της δυσπρόσιτης ενδοχώρας είναι κτισμένοι μικροί ναοί, που μετασχηματίστηκαν σε μονές κατά τους 15ο και 16ο αιώνες.
Το ανακατασκευασμένο πολλές φορές καθολικό της Μονής του Αγίου Γεωργίου, κοντά στις Μένιες, κτίστηκε αρχικά στα μέσα του 14ου αιώνα, οπότε χρονολογείται παράσταση ιεράρχη, που αποκαλύφθηκε και είναι έργο ενός άριστου τεχνίτη. Καλής ποιότητας έργο λαϊκού τεχνίτη, που επηρεάζεται από τις τάσεις της Μακεδονικής Σχολής, είναι και ο διάκοσμος του ανατολικού μέρους του μονόχωρου καθολικού της Μονής του Αγίου Παύλου, σε ορμίσκο της Σπάθας, που χρονολογείται στα τέλη του 14ου αιώνα.
Στην επέκταση του ναού προς τα δυτικά ένας καλός τεχνίτης των μέσων του 15ου αιώνα ζωγραφίζει ολόσωμους αγίους και σκηνές από τον ευαγγελικό κύκλο. Λόγω της απομονωμένης θέσης του ναού ένας μεγάλος αριθμός από επιγραφές έχουν χαραχτεί πάνω στις τοιχογραφίες με ενδιαφέρον περιεχόμενο. Η μικρή μονή του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου στη γραφική κοιλάδα του Γκιώνα, χρονολογείται στο 16ο αιώνα και είναι ένα από τα μεγαλύτερα προσκυνήματα στην Κρήτη. Αναφέρεται στις βενετσιάνικες πηγές ως San Zuanne sto Chiona (στο Χιονά). Ο ναός κτίστηκε αρχικά μονόκλιτος κατά τον 16ο αιώνα και επεκτάθηκε σταδιακά σε δίκλιτο, καθώς ένας μεγάλος αριθμός από προσκυνητές φτάνουν κάθε χρόνο στη μνήμη του αγίου, ημέρα κατά την οποία γίνονται και πολλές βαπτίσεις.
Σε μικρή στέρνα ομβρίων, μέσα στο ναό, βρέθηκαν αγγεία και νομίσματα από το 12ο αιώνα. Δυτικά του ναού είναι κτισμένο δίδυμο, θολωτό κτίσμα της Μονής και δυτικά μια σειρά από μεταγενέστερα κελιά για την εξυπηρέτηση των προσκυνητών.
Πηγή: www.incrediblecrete.gr
Πρόκειται για μοναστηριακό συγκρότημα χτισμένο κατά την περίοδο της Ενετοκρατίας (16ος αιώνας). Η αρχιτεκτονική του διαμόρφωση ακολουθεί τα δυτικά πρότυπα, με τον Ναό τοποθετημένο έκκεντρα του συγκροτήματος.
Παλαιότερα είχαν πραγματοποιηθεί εργασίες από την υπηρεσία μας στη βόρεια πλευρά: στο ναό, το ηγουμενείο και ελαιουργείο. Σήμερα το ενδιαφέρον της υπηρεσίας μας επικεντρώνεται στην περίκλειστη στοά με τα κελιά των μοναχών (chiostro).
Ειδικότερα στα νότια του συγκροτήματος υπάρχει μεγάλο αίθριο με δύο πηγάδια, στα οποία οδηγούνταν τα όμβρια των δωμάτων. Το αίθριο είναι υπερυψωμένο σε σχέση με τη στοά που το περιβάλλει. Η στοά της βόρειας, δυτικής και νότιας πλευράς του αιθρίου, καλύπτεται με θόλους που στηρίζονται στα κελιά και σε μικρές τοξοστοιχίες προς την πλευρά του αιθρίου. Περιμετρικά της στοάς διατάσσονται τα κελιά, το μαγειρείο και η τράπεζα.
Μεγάλο μέρος των λίθινων στοιχείων της στοάς και των κελιών έχουν αποσαθρωθεί. Τα δάπεδα είναι όλα χωμάτινα. Τα επιχρίσματα είναι αποσαθρωμένα, ενώ δεν υπάρχουν ηλεκτρικές εγκαταστάσεις. Τέλος τα κουφώματα των ανοιγμάτων των κελιών, όπου αυτά υπάρχουν, έχουν φθαρεί ανεπανόρθωτα.
Πηγή: www.incrediblecrete.gr