Ολόκληρη η ιστορία της βιομηχανίας της Αθήνας σε μια βόλτα στην Τεχνόπολη

 

Λίγο πριν το Βιομηχανικό Μουσείο Φωταερίου υποδεχθεί την επετειακή έκθεση «160 χρόνια made in Greece-βιομηχανία, πρωτοπορία, καινοτομία», η διευθύντριά του, Μαρία Φλώρου, μας ξεναγεί εκεί «όπου το βιομηχανικό παρελθόν συναντά το πολιτιστικό παρόν».

Τι είναι αυτό που κάνει το Βιομηχανικό Μουσείο Φωταερίου τόσο ξεχωριστό; Τι θα ανακαλύψει ο επισκέπτης εκεί και με ποιον τρόπο;

Το Βιομηχανικό Μουσείο Φωταερίου εγκαινιάζεται το 2013 με στόχο να αναδείξει το φωταέριο της Αθήνας που παρείχε ενέργεια και φωτισμό στην πρωτεύουσα για 130 χρόνια. Πρόκειται για ένα σπάνιο μνημείο βιομηχανικής κληρονομιάς, το μοναδικό στην Ευρώπη που διατηρεί το σύνολο του μηχανολογικού του εξοπλισμού insitu. Το Μουσείο στεγάζεται στην Τεχνόπολη, έναν από τους πιο ζωντανούς και αγαπημένους πολυχώρους πολιτισμού στην καρδιά της πόλης, ο οποίος διοργανώνει και φιλοξενεί κάθε χρόνο περισσότερες από 900 εκδηλώσεις, από μουσικές συναυλίες, παραστάσεις, εκθέσεις μέχρι εκπαιδευτικά προγράμματα, workshops, συνέδρια, δράσεις για την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας κ.ά. Στο Μουσείο, ο επισκέπτης, μέσα από μία προτεινόμενη διαδρομή 13 στάσεων σε 6 κτίρια του εργοστασίου, μπορεί να θαυμάσει τον μηχανολογικό εξοπλισμό, να ανακαλύψει το ρόλο των εργαζόμενων και των επιχειρηματιών, να γνωρίσει τις συνθήκες εργασίας αλλά και ζωής στο εργοστάσιο και στην περιοχή του Γκαζιού γύρω απ’ αυτό.

Μία από τις ιδιαιτερότητες του Μουσείου μας είναι ότι οι επισκέπτες, μικροί και μεγάλοι, μπορούν να ζήσουν μια συνολική εμπειρία για όλες τις αισθήσεις: μπορούν να αγγίξουν με τα χέρια τους τα πάντα, όπως π.χ. να ακουμπήσουν τις μηχανές που λειτουργούσαν μέχρι πρόσφατα αλλά και μία ατμομηχανή που δουλεύει ακόμα, να έρθουν σε επαφή με τις μυρωδιές από το κωκ (προϊόν που προέκυπτε από την καύση του λιθάνθρακα, πρώτης ύλης για την παραγωγή του φωταερίου ) που πλημμυρίζουν ακόμα και σήμερα το χώρο αλλά και να ακούσουν ηχητικά ντοκουμέντα με μαρτυρίες εργατών μέσα από τα κορνούτα. Η εμπειρία ολοκληρώνεται με σύγχρονα μουσειολογικά μέσα, νέες τεχνολογίες, 3D προβολές σε συνδυασμό με ιστορικά τεκμήρια και πλούσιο οπτικοακουστικό υλικό.

Ποιες είναι οι πιο ιδιαίτερες στιγμές της ξενάγησης;

Για μας πολύ σημαντικό είναι το γεγονός ότι μέσα από τη μουσειακή διαδρομή αναδεικνύεται το ανθρώπινο στοιχείο και μία από τις στιγμές της ξενάγησης που σίγουρα ξεχωρίζουν είναι η προβολή μιας ταινίας μικρού μήκους του Δημήτρη Σταύρακα στην οποία παρουσιάζεται το τελετουργικό που ακολουθούσαν οι εργαζόμενοι στη σπάνια, λόγω των σκληρών συνθηκών εργασίας, περίπτωση που κάποιος συνάδελφός τους έβγαινε στη σύνταξη. Ακόμα κάτι πολύ ενδιαφέρον που μπορεί να κάνει ο επισκέπτης του Μουσείου είναι να ανέβει στο ψηλότερο κτίριο της Τεχνόπολης, το Νέο Υδαταέριο, και στο Παρατηρητήριο και να απολαύσει την πόλη από ψηλά με θέα 360 μοιρών: από την Ακρόπολη και το Λυκαβηττό μέχρι τα δυτικά προάστια, το Αιγάλεω, το Φάληρο και την Καστέλλα.

Πρόκειται για ένα σχετικά νέο αλλά δυναμικό μουσείο που αγκαλιάζει τις νέες τάσεις, από τις εκδηλώσεις ως το πωλητήριό του. Πώς ανταποκρίνονται οι επισκέπτες; Υπάρχουν κάποια στοιχεία για την επισκεψιμότητα; Έρχονται και ξένοι επισκέπτες;

Ήδη πριν από την ίδρυση του Μουσείου, βασικό μέλημα της ομάδας που το δημιούργησε ήταν να είναι σύγχρονο, να συμβαδίζει με τις μουσειολογικές τάσεις της εποχής αλλά και να μας αφορά όλους. Είμαστε πολύ περήφανοι γιατί μόλις σε 4 χρόνια λειτουργίας του Μουσείου, έχουμε να δείξουμε μία σειρά από δράσεις στις οποίες πιστέψαμε πρώτα εμείς αλλά και στις οποίες ανταποκρίθηκε ιδιαίτερα και το κοινό, δράσεις που δεν περιμένει κανείς να τις δει να συμβαίνουν σε ένα μουσείο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το «Θέατρο στο ΒΜΦ», ένα πρωτότυπο project βασισμένο στην τεχνική του museum theatre, στο οποίο καλλιτέχνες και θεατρικές ομάδες εμπνέονται από το παλιό εργοστάσιο και γράφουν τα δικά τους θεατρικά κείμενα, η διαδραστική ξενάγηση «Ένας ποντικός τρύπωσε στο Γκάζι» (επίσης βασισμένη στο museum theatre ), στην οποία μικροί και μεγάλοι ανακαλύπτουν το παλιό εργοστάσιο από μία διαφορετική οπτική γωνία, αλλά και το ιδιαίτερα ενδιαφέρον iNHeritage, το τριήμερο hackathon με θέμα τη βιομηχανική κληρονομιά και την καινοτομία που διοργανώσαμε το 2015.

Όσον αφορά στα στοιχεία επισκεψιμότητας, μπορούμε να πούμε ότι από την αρχή της λειτουργίας του μέχρι σήμερα το Βιομηχανικό Μουσείο Φωταερίου έχει υποδεχτεί περισσότερους από 45.000 επισκέπτες, από τους οποίους ένα μεγάλο ποσοστό –που αυξάνεται συνεχώς- προέρχεται από το εξωτερικό. Καθημερινά, επίσης, φιλοξενούμε εκατοντάδες μαθητές από σχολεία όλης της χώρας. Μέχρι σήμερα μάλιστα, 35.000 μαθητές όλων των σχολικών βαθμίδων έχουν παρακολουθήσει περισσότερα από 2.000 εκπαιδευτικά προγράμματα και ξεναγήσεις.

Πώς γιορτάζετε τα 160 χρόνια Γκάζι;

Φέτος, είναι μία πολύ σημαντική χρονιά για την Τεχνόπολη και το Μουσείο μας, μιας και γιορτάζουμε τα 160 χρόνια από την ίδρυση του παλιού εργοστασίου φωταερίου της Αθήνας, 160 χρόνια από τότε που ο χώρος αυτός γεμίζει με ενέργεια όλη την πόλη και δίνει καθημερινά «φως» στις ζωές όλων μας. Μέσα από τη νέα πνοή που έχει ο χώρος τα τελευταία χρόνια, είναι σαν να μη σταμάτησαν ποτέ να λειτουργούν οι μηχανές στο παλιό εργοστάσιο… Εκεί λοιπόν που το βιομηχανικό παρελθόν συναντά ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον πολιτιστικό παρόν, αποφασίσαμε να γιορτάσουμε τα «160 χρόνια Γκάζι» με μία σειρά συναρπαστικών επετειακών εκδηλώσεων για όλη την οικογένεια.

Το πρόγραμμα περιλαμβάνει τρεις μοναδικές θεατρικές παραστάσεις. Ξεκινάμε κάνοντας ένα μακρινό ταξίδι στην Αϊτή, στην ιστορία του νέου ελληνικού κράτους και της Αθήνας μέσα από την παράσταση «Αϊτή. Μία performance για την Ιστορία» και συνεχίζουμε γυρνώντας πίσω στο χρόνο, με δύο παραστάσεις που έχουν εμπνευστεί από το παλιό εργοστάσιο: την… άκρως ακατάλληλη «Μαρίκα στο Γκάζι» και την παράσταση «Μία πόλη στο σκοτάδι», μία περιπέτεια μυστηρίου για τους μικρούς μας φίλους. Παράλληλα, μένοντας πάντα πιστοί στο όραμά μας για ένα μουσείο ανοιχτό σε όλους, παρακολουθούμε μία ξενάγηση για κωφούς και βαρήκοους, διατηρούμαστε σε φόρμα με yoga workshops με θέα από τα 30 μέτρα στο Παρατηρητήριο, ενώ περνάμε όλοι μαζί μία συναρπαστική νύχτα στο Μουσείο, σε ένα sleepover διαφορετικό από τα άλλα. Φυσικά, από τον εορτασμό δεν θα μπορούσε να λείψει και η αγαπημένη κυριακάτικη συνήθεια μικρών και μεγάλων. Σας υποσχόμαστε, λοιπόν, μία ακόμα ξεχωριστή θεματική «Κυριακή στην Τεχνόπολη»!

Το highlight του εορτασμού «160 χρόνια Γκάζι» έρχεται τον Ιανουάριο του 2018 με την περιοδική έκθεση «160 χρόνια made in Greece. Βιομηχανία, πρωτοπορία, καινοτομία» μέσα από την οποία θα κάνουμε ένα πολύχρωμο ιστορικό ταξίδι στην ελληνική βιομηχανία, την περίοδο 1860-1970, και στην εξέλιξή της μέχρι σήμερα με όλες μας τις αισθήσεις.

Πως προέκυψε η ιδέα για μια έκθεση – αφιέρωμα στο βιομηχανικό παρελθόν της Ελλάδας;

Στους σκοπούς του Μουσείου μας βρίσκεται πάντα σε προτεραιότητα η διάσωση της βιομηχανικής μας κληρονομιάς αλλά και η ευαισθητοποίηση του κοινού για την προστασία της. Κατ’ επέκταση, οι καινοτομίες και οι πρωτοποριακές βιομηχανίες είναι θεματικές που προκύπτουν από την ίδια την ιστορία, τη λειτουργία του και το χαρακτήρα του μουσείου μας. Μετά την περσινή μεγάλη επιτυχία των «Gr80s», επανερχόμαστε με ένα ακόμη θέμα που απασχολεί μεγάλο μέρος του κοινού μας όχι μόνο αυτού που εργάζεται στο χώρο της βιομηχανίας αλλά και άλλων ομάδων κοινού που τους ενδιαφέρει η ιστορία και η παραγωγική δύναμη αυτής της χώρας. Δίνουμε έμφαση σε καινοτομίες που ξεχώρισαν από το 1860 ως το 1970, ουσιαστικά παρουσιάζουμε εκ πρώτης μια αδρή εικόνα για τη βιομηχανική ανάπτυξη. Αλλά βέβαια εξίσου σημαντικό για εμάς είναι να ανοίξουμε ένα διάλογο με το παρόν και το μέλλον. Έτσι από τη μια έχουμε το ιστορικό πλαίσιο και από την άλλη έχουμε μια σύγχρονη οπτική που παρουσιάζεται μέσα από την ιστορία αρκετών βιομηχανιών που είναι ενεργές ως σήμερα, καθώς και μια σειρά εκδηλώσεων με συζητήσεις και παρουσιάσεις, από ανθρώπους που θα δώσουν τη δική τους οπτική για θέματα όπως είναι η διοίκηση και διαχείριση βιομηχανικών μονάδων ή την αξιοποίηση του ανθρώπινού δυναμικού τους ως την πολιτιστική επανάχρηση βιομηχανικών χώρων στη Ελλάδα.

Τι θα δουν οι επισκέπτες της επετειακής έκθεσης «160 χρόνια Made in Greece»;

Ο τίτλος της έκθεσης «160 χρόνια Made in Greece, Βιομηχανία, Πρωτοπορία, Καινοτομία» δηλώνει συνοπτικά το περιεχόμενο της έκθεσης. 160 χρόνια από τη δημιουργία του εργοστασίου φωταερίου ως σήμερα και μέσα σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και παράλληλα παρουσιάζεται η βιομηχανική εξέλιξη της χώρας μας με τους τρόπους που ανέφερα, δηλαδή από το 1860 ως το 1970 ορίζεται το πλαίσιο της ιστορικής έρευνας, ενώ από το 1970 ως σήμερα μέσα από τη διοργάνωση παράλληλων εκδηλώσεων.

Το Made in Greece αναφέρεται στην παραγωγή των διαφορετικών κλάδων όπως του Μετάλλου, της Ενέργειας, των Τροφίμων, των Οικοδομικών υλικών και υλών κ.α. Ο υπότιτλος μας, με τις λέξεις καινοτομία και πρωτοπορία, ουσιαστικά δηλώνει το ενδιαφέρον μας να παρουσιάσουμε ενδεικτικά από κάθε κλάδο βιομηχανίες που διακρίθηκαν, αναγνωρίστηκαν και καινοτόμησαν στον κλάδο τους, αλλά σίγουρα συνέβαλλαν σημαντικά στην εξέλιξη της βιομηχανίας γενικότερα. Επομένως ο επισκέπτης θα ανακαλύψει καταρχήν τους διαφορετικούς κλάδους βιομηχανίας και θα γνωρίσει βιομηχανίες που υπήρξαν πρωτοπόρες στην εποχή τους και άλλες που λειτουργούν για περισσότερα από 100 χρόνια. Θα έρθει σε επαφή με πρώτες ύλες και θα περιηγηθεί σε μονοπάτια της καθημερινότητάς μας ξαναβλέποντας προϊόντα, που ποτέ δεν έχει σκεφτεί ότι παράγονται από μια ελληνική εταιρεία.

Επίσης σε ξεχωριστή εκθεσιακή ενότητα θα υπάρχει ένα χρονολόγιο για την εξέλιξη της ελληνικής βιομηχανίας ως το 1970 και τους επιμέρους σταθμούς αυτής. Όλα τα παραπάνω παρουσιάζονται μέσα από ιστορικά ντοκουμέντα, πχ. εργοστασιακό εξοπλισμό, φωτογραφίες, έγγραφα, μετοχές, διαφημίσεις και αφίσες, οπτικοακουστικό υλικό, πρώτες ύλες, κτλ. Επίσης όπου είναι δυνατό ενισχύεται η διάδραση, καθώς για εμάς είναι ο καταλληλότερος τρόπος να επικοινωνήσουμε τα μηνύματα της έκθεσης.

Πηγή : Αθηνόραμα

Comments are closed.