Τα πανηγύρια και οι χοροί της Κρήτης
Στην Κρήτη, από την περίοδο των πρώτων Βυζαντινών Χρόνων, τις εκκλησιαστικές γιορτές στη μνήμη των μαρτύρων ή των αγίων μετά τον εκκλησιασμό τις ακολουθούσαν πανηγύρια. Γύρω στο 1546 ένας Γάλλος περιηγητής γράφει: «Ήσαν φορτωμένοι όπλα και δεν έπαυαν να χορεύουν έως τη νύχτα. Έτσι παράξενα ντυμένοι και φορτωμένοι με φαρέτρα με 150 περίπου βέλη, που την είχαν πίσω στη ράχη, και μ’ ένα τόξο καλά τεντωμένο κρεμασμένο στο μπράτσο τους και με μια σπάθα στο πλάι, χόρευαν, προσπαθώντας να κάμουν τα ωραιότερα και ψηλότερα πηδήματα».
Στα πανηγύρια εκτός του καθαρά θρησκευτικού μέρους, οι πιστοί τρώνε όλοι μαζί, τραγουδούν, χορεύουν και γλεντούν και επιβεβαιώνουν έτσι την συνοχή της κοινότητάς τους.
Στο κρητικό τραγούδι, η μαντινάδα είναι ένα είδος της αυτοσχέδιας λαϊκής ποίησης σ’ ένα δεκαπεντασύλλαβο ομοιοκατάληκτο δημώδες δίστιχο με αυτοτελές νόημα.
Το πανηγύρι του Αγίου Χαραλάμπους
Το πανηγύρι του Αγίου Χαραλάμπους γίνεται στις 10 Φεβρουαρίου στα Σφακιά και είναι από τα πιο αυθεντικά της Κρήτης.
Μια ευρύχωρη σπηλιά, σε μια βραχώδη ακτή του Λυβικού πελάγους, στεγάζει ένα μικροσκοπικό εκκλησάκι. Ούτε ιερό, ούτε τέμπλο ούτε άμβωνας. Το αρχέτυπο σκηνικό της απόλυτης λιτότητας.
Μετά την λειτουργιά ο κόσμος θα φάει το γαμοπίλαφο.
Στη γωνιά που είχε πρόχειρα στηθεί το καζάνι, ο μάγειρας ανακάτευε ήδη το πιλάφι: «Παίρνουμε το κρέας και, αφού το βράσουμε, περνάμε το ζουμί από το σουρωτήρι, για να μην ξεφύγουν τυχόν κοκαλάκια, και τα ρίχνουμε στο ρύζι. Το καζάνι πρέπει ν’ ανακατεύεται συνεχώς, μαλακά -για να μην κολλήσει στον πάτο- μέχρι να τελειώσει η βράση. Στο τέλος ρίχνουμε ένα ποτήρι του κρασιού στημένο λεμόνι για ν’ ασπρίσει το ρύζι. Το καλύτερο μέρος του πιλαφιού πάντως είναι το κατακάθι, και όσοι το γευτούν θα συγχωράνε τα πεθαμένα τους καθώς θα γλείφουν τα χείλια τους από την ευχαρίστηση».
Περισσότερα στο Greek Gastronomy Guide…
Πηγή: www.greekgastronomyguide.gr
Το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου στην Κρήτη είναι από τα πιο μεγάλα και αξιόλογα μουσεία στην Ελλάδα και ένα από τα σημαντικότερα στην Ευρώπη. Τα εκθέματά του περιλαμβάνουν αντιπροσωπευτικά δείγματα από όλες τις περιόδους της κρητικής προϊστορίας και ιστορίας, που καλύπτουν περίπου 5.500 χρόνια, από τη νεολιθική εποχή μέχρι τους ρωμαϊκούς χρόνους. Κυρίαρχη θέση, όμως, στις συλλογές του κατέχουν τα μοναδικά αριστουργήματα της μινωικής τέχνης, την οποία μπορεί κανείς να θαυμάσει σε όλη της την εξέλιξη. Η συλλογή με τις μινωικές αρχαιότητες είναι η σημαντικότερη στον κόσμο και το μουσείο δίκαια θεωρείται το κατ’ εξοχήν μουσείο του μινωικού πολιτισμού.
Το κτίριο όπου στεγάζεται το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου βρίσκεται στο κέντρο της πόλης και κατασκευάστηκε μεταξύ των ετών 1937 και 1940, σε σχέδια του αρχιτέκτονα Πάτροκλου Καραντινού, αποτελεί δε σημαντικό δείγμα του μοντέρνου αρχιτεκτονικού κινήματος στην Ελλάδα, βραβευμένο με έπαινο Bauhaus. Οι χρωματισμοί και τα υλικά κατασκευής, όπως και τα πολύχρωμα φλεβωτά μάρμαρα, παραπέμπουν στις τοιχογραφικές μιμήσεις ορθομαρμαρώσεων των μινωικών κτιρίων. Το κτίριο είναι διώροφο και διαθέτει εκτεταμένους εκθεσιακούς χώρους, αίθουσα οπτικοακουστικών μέσων και εργαστήρια.
Πηγή: www.greekgastronomyguide.gr
Μαγγίρι
Το μαγγίρι (μαγκίρι) είναι ένα παραδοσιακό έδεσμα -φρέσκο ζυμαρικό- που καταναλωνόταν από τις φτωχές κυρίως οικογένειες και ήταν ένα φαγητό που παρέπεμπε στις εποχές της φτώχειας και της ανέχειας.
Τα υλικά της παρασκευής του -το αλεύρι και το νερό- υπήρχαν σε κάθε σπίτι και ήταν η εύκολη λύση για να χορτάσουν τα πεινασμένα στόματα. Αρκούσε να ανοίξεις φύλλο και να το βράσεις. Τρωγόταν με τριμμένο αθότυρο και σκέτο τις περιόδους νηστείας.
Ρακομεσέδες
Οι μεζέδες είναι τα μικρά πιάτα με ορεκτικά που σερβίρονται στα καφενεία για να συνοδεύσουν την κατανάλωση ποτού. Η λέξη προέρχεται από την Ανατολή, στα τούρκικα meze. Οι μεζέδες είναι συνηθισμένοι, εκτός από την Ελλάδα και σε άλλες χώρες της ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής. Στην Ελλάδα συνοδεύουν συνήθως το ούζο, το τσίπουρο αλλά ενίοτε και το κρασί, τη ρετσίνα και την μπύρα. Προνομιακός τόπος για το σερβίρισμα των μεζέδων ήταν ανέκαθεν τα καφενεία όπου το σερβίρισμά τους γίνεται σε πιατάκι, γιατί ο μεζές δεν είναι για “χόρταση”, αλλά για τη συνοδεία του ποτού, ώστε να μην το πιεί κανείς “ξεροσφύρι”.
Στην Κρήτη οι μεζέδες, οι περίφημοι ρακομεζέδες, συνοδεύουν την ρακή.
Σφακιανή πίτα
Η Κρήτη έχει τις πίτες της, που δεν έχουν να ζηλέψουν τίποτα από τις πίτες άλλων περιοχών της Ελλάδας. Με βάση το ζυμάρι, τα τυροκομικά -κυρίως τα μαλακά λευκά (μυζήθρες, ξινομυζήθρες, ανθότυρα, πηχτόγαλο)-, τα χόρτα της κρητικής γης (μάραθα κλπ) και τα μυρωδικά όπως ο δυόσμος, η μαστίχα, το κύμινο, η δάφνη, η κανέλα δημιουργούνται πίτες και πιτάκια διαφορετικών σχημάτων (τετράγωνοι κλειστοί φάκελοι, ανοικτοί φάκελοι, σχήμα λουλουδιού όπως τα τσιμπητά των Κυκλάδων, κλειστά μισοφέγγαρα). Η πιο δημοφιλής πίτα πάντως – μαζί με τα καλτσούνια – είναι η σφακιανή πίτα.
Η σφακιανή πίτα είναι γέννημα της Χώρας των Σφακίων και η φήμη της και η χρήση της έχει εξαπλωθεί σ’ όλη τη Κρήτη. Παραλλαγές της, η νεράτη μυζηθρόπιτα της νοτιο-ανατολικής Κρήτης και η αγνόπιτα στον Ψηλορείτη και στη Σητεία.
Περισσότερα στο Greek Gastronomy Guide…
Πηγή: www.greekgastronomyguide.gr
Στην Κρήτη το απάκι το παρασκευάζουν πολλοί χασάπηδες και αρκετοί σημαντικοί αλλαντοποιοί, όπως ο Λαμπάκης, ο Μαρκάκης, ο Αντωνάκης. Απ’ όλους αυτούς διάλεξα να γνωρίσουμε τον Μιχάλη Βαβουράκη, τον μηχανολόγο-μηχανικό από το Ρέθυμνο, έναν φιλοσοφημένο άνθρωπο, που η αγάπη του για τη φύση και η πίστη του στις αρχές της βιολογικής γεωργίας και κτηνοτροφίας τον έστρεψαν στη βιολογική εκτροφή χοίρων στο ομώνυμο Κτήμα Βαβουράκη.
Στο Κοξαρέ του Ρεθύμνου, σ’ ένα κορφοβούνι, σ’ ένα ανέγγιχτο περιβάλλον, σε 170 στρέμματα γης, ένας πληθυσμός 20 χοιρομητέρων και 200 χοίρων εκτρέφεται και αναπαράγεται φυσιολογικά στο Κτήμα Βαβουράκη, χωρίς ορμόνες ή φάρμακα, τρώγοντας τις καλλιέργειες του κτήματος, καρπούς και ρίζες, άγρια χόρτα και πιστοποιημένα δημητριακά. Εγώ πάντως θαύμασα, τη γαμήλια σουίτα των ζευγαριών – του κάπρου και της γουρούνας – όπου κοιμούνται μαζί πριν γίνει η γενετήσια πράξη!
Περισσότερα στο Greek Gastronomy Guide…
Πηγή: www.greekgastronomyguide.gr
Το πλοίο έφτασε χαράματα στο λιμάνι της Σούδας. Το ξεκίνημα της περιήγησης μου στην Κρήτη θα ξεκινούσε από τα Χανιά, και από πού αλλού για να γλυκαθεί η καρδιά; Από το μπουγατσάδικο του Ιορδάνη. Παρ’ όλο που μόλις είχε φέξει, ο κόσμος, (άνθρωποι της πόλης, πρωινές αφίξεις από τα χωριά) τρώγαν καθιστοί στα τσίγκινα πιατάκια τους μπουγάτσα Ιορδάνης.
Οι ταμπέλες στους τοίχους με εμπνευσμένα στιχάκια (ως μαντινάδες) περιγράφαν γλαφυρά την αγάπη του κόσμου:
«Κάθε που έρχομαι Χανιά, λιγούρα σαν με πιάνει, πάω και τρώω ένα ταψί, μπουγάτσα Ιορδάνη, (μα δυστυχώς δε φτάνει)»
«Αν έρχονταν και στα Χανιά, αντί για παντεσπάνι κ΄ η Αντουανέττα θα ‘τρωγε, μπουγάτσα Ιορδάνη»
«Τα πράγματα δυσκόλεψαν, η σύνταξη δεν φτάνει, μιά μου ΄μεινε παρηγοριά, η μπουγάτσα του Ιορδάνη»
«Καμιά φίρμα δε ζήλεψα, κι ας ήταν κι Αρμάνι μα στη μπουγάτσα αναζητώ, να είναι Ιορδάνη»
Περισσότερα στο Greek Gastronomy Guide…
Πηγή: www.greekgastronomyguide.gr
Στις Καρίνες, ένα ορεινό χωριό στα 35 χιλιόμετρα από το Ρέθυμνο, από το 1977 βρίσκεται το τυροκομείο Τζουρμπάκη. Οι τεχνολογικές γνώσεις του Μανώλη Τζουρμπάκη (είχε σπουδάσει μηχανικός αεροσκαφών στο Λονδίνο) δεν πήγαν στράφι καθώς χρόνο με το χρόνο άρχισε να εξοπλίζει το τυροκομείο του με σύγχρονα μηχανήματα, καθώς μάλιστα ήταν από τους πρώτους που εντάχθηκαν στα επιδοτούμενα ευρωπαϊκά προγράμματα (1991, 1997). Συνεργάστηκε δημιουργικά με τον καθηγητή γαλακτοκομικής Μανώλη Ανυφαντάκη, πάνω στη διαμόρφωση του τύπου της κρητικής γραβιέρας και άλλων κρητικών γαλακτοκομικών προϊόντων, αλλά και στην παρασκευή του κρητικού ξινόχοντρου.
Το τυροκομείο Τζουρμπάκη παραλαμβάνει κάθε σεζόν γύρω στους 1500 τόνους πρόβειου γάλακτος και 140 τόνους γίδινου, από 70 κτηνοτρόφους της περιοχής, και παράγει 300 τόνους τυροκομικών – το 70% σκληρά τυριά (γραβιέρα από πρόβειο γάλα, κεφαλοτύρι από πρόβειο και κατσικίσιο, γιδοτύρι) και το 30% μαλακά (λευκό τυρί άλμης, αθότυρος ξηρός, μυζήθρα νωπή, τυροζούλι).
Περισσότερα στο Greek Gastronomy Guide…
Πηγή: www.greekgastronomyguide.gr
Τυροκομικά προϊόντα «Δίκτη»
Το Τυροκομείο του Αγροτικού Συνεταιρισμού Οροπεδίου Λασιθίου βρίσκεται στο Τζερμιάδο, ένα από τα πανέμορφα χωριουδάκια του οροπεδίου Λασιθίου, και παράγει κεφαλοτύρι, γραβιέρα, γιαούρτι πρόβειο, γλυκιά και ξινή μυζήθρα. Κάθε χρόνο από τα 25.000 πρόβατα των 70 κτηνοτρόφων παραλαμβάνει 1.500 τόνους γάλακτος και φτιάχνει 200-250 τόνους τυρί που βγαίνει στην αγορά της Κρήτης με την ονομασία «Δίκτη».
Η Ένωση Αγροτικού Συνεταιρισμού Οροπεδίου Λασιθίου περιλαμβάνει εννέα συνεταιρισμούς με 300 εγγεγραμμένα μέλη, κτηνοτρόφους και αγρότες, δεν έχει κανένα χρέος στις τράπεζες και εδώ και χρόνια έχει κερδοφόρα αποτελέσματα.
Περισσότερα στο Greek Gastronomy Guide…
Πηγή: www.greekgastronomyguide.gr
Στο οροπέδιο Ασκύφου, σε υψόμετρο 730 μέτρων, 50 χιλιόμετρα από τα Χανιά στο δρόμο προς τη Χώρα Σφακίων, σ’ ένα γαλήνιο τοπίο στα Λευκά Όρη, βρίσκεται το τυροκομείο Τσιτσιρίδη.
Έχοντας αποφοιτήσει από τη Γαλακτοκομική Σχολή Ιωαννίνων το 1994, ο Μανούσος Τσιτσιρίδης, νέο παλικάρι, επιστρέφει στο χωριό του και αναλαμβάνει το οικογενειακό τυροκομείο.
Συνδέοντας την οικογενειακή παράδοση με τις γνώσεις που αποκόμισε από τη σχολή, αλλά και με πολλή δουλειά, κατόρθωσε να παραγάγει τέτοιας ποιότητας γραβιέρες (ειδικά οι παλαιωμένες) που να θεωρούνται από τις καλύτερες της Κρήτης. Εξαιρετική θεωρείται και η γαλομυζήθρα του, που ομοιάζει με το ΠΟΠ πηχτόγαλο Χανίων.
Περισσότερα στο Greek Gastronomy Guide…
Πηγή: www.greekgastronomyguide.gr
Στο χωριό Σοκαρά Γόρτυνας του νομού Ηρακλείου ο Μιχάλης Αεράκης έχει φτιάξει ένα από τα πιο πρότυπα τυροκομεία της Κρήτης.
Τα τυροκομικά προϊόντα Αεράκη παράγονται αποκλειστικά από αιγοπρόβειο γάλα που συλλέγεται από κτηνοτρόφους της περιοχής των Αστερουσίων στα νότια του Νομού Ηρακλείου. Καθημερινά γίνεται ιδιαίτερα προσεχτικός έλεγχος στην ποιότητα του γάλακτος, τηρούνται όλοι οι κανόνες παραγωγής και έχουν πιστοποίηση ποιότητας ISO 22000 2005.
Περισσότερα στο Greek Gastronomy Guide…
Πηγή: www.greekgastronomyguide.gr
Το οινοποιείο Μπουτάρη στην Κρήτη είναι κτισμένο έξω από το χωριό Σκαλάνι, στο κτήμα Φανταξομέτοχο σε απόσταση μόλις 8 χλμ. από το κέντρο της πόλης του Ηρακλείου και αποτελεί το στολίδι της αμπελουργικής ζώνης Αρχάνες.
Το κτήμα Φανταξομέτοχο ή αλλιώς «μετόχι των φαντασμάτων», χρωστάει το όνομα του στις προσπάθειες του πρώην ιδιοκτήτη του να το διασώσει από τις πειρατικές επιδρομές, διαδίδοντας ότι στο κτήμα κατοικούν φαντάσματα.
Από το κτήμα του Σκαλανίου, όπου παράγονται ετησίως 100.000 φιάλες κρασιού, βγαίνουν 4 κρασιά και την μερίδα του λέοντος κατέχει το Σκαλάνι, ένα κρασί Π.Γ.Ε. από τις ποικιλίες 50% Κοτσιφάλι, 50% Syrah.
Περισσότερα στο Greek Gastronomy Guide…
Πηγή: www.greekgastronomyguide.gr