Η μουσική, ο χορός με τις παραδοσιακές φορεσιές, τα τραγούδια, οι τέχνες, οι γιορτές και τα πανηγύρια είναι κομμάτι της καθημερινής ζωής των Ναξιωτών. Το νησί είναι πασίγνωστο σε όλη την Ελλάδα για την πλούσια μουσική του παράδοση και σημαντικοί τραγουδοποιοί-οργανοπαίκτες προέρχονται από εδω μεταξύ των οποίων οι Κονιτοπουλέοι, οι Φυρογένηδες, οι Σταματονανώληδες, οι Βροντογιώργηδες, οι Κουκουλάρηδες, οι Χατζόπουλοι. Τα «κοτσάκια» (δίστιχα ή οκτάστιχα λαϊκά στιχάκια, που δημιουργούνται αυθόρμητα σε ώρες χαράς ή λύπης και μπορούν να τραγουδηθούν άμεσα) είναι γνωστά σε ολόκληρη την Ελλάδα. Στις πολλές γιορτές και τα πανηγύρια που διοργανώνονται στο νησί, απαραίτητη είναι η συνοδεία τοπικών μουσικών οργάνων, όπως η τζαμπούνα και το ντουμπάκι. Από τους πρωταγωνιστές στη μουσική παράδοση του νησιού είναι τα χωριά της ορεινής Νάξου (Απείρανθος, Κινίδαρος, Κωμιακή, Κόρωνος, Φιλότι).
ΠΑΝΗΓΥΡΙΑ
– της Θεοσκέπαστης, στην Κωμιακή και στην Ποταμιά (8 Σεπτεμβρίου)
– της Παναγίας Δροσιανής, στη Μονή (8 Σεπτεμβρίου)
– του Τιμίου Σταυρού στους Τρίποδες και στη Μονή (14 Σεπτεμβρίου)
– του Αγίου Νικολάου στον Κυνίδαρο (6 Δεκεμβρίου)
– του Αγίου Θαλαλαίου στο ομώνυμο χωριό (20 Μαΐου)
– της Παναγίας Αργοκοιλιώτισσας στην Κόρωνο (Μεγάλη Παρασκευή)
– των Αγίων Αποστόλων στις Μέλανες (30 Ιουνίου)
– της Αγίας Κυριακής στην Ποταμιά (7 Ιουλίου)
– του Αγίου Προκοπίου στο ομώνυμο χωριό (8 Ιουλίου),
– του Αγίου Νικόδημου στη Χώρα και στο Γλινάδο (14 Ιουλίου)
– της Αγίας Παρασκευής στον Κυνίδαρο (26 Ιουλίου),
– του Σωτήρος στο Γλινάδο, στον Δαμαριώνα και στο Κουρουνοχώρι (6 Αυγούστου)
– της Παναγίας σε όλο το νησί και ιδιαίτερα στο Φιλότι (15 Αυγούστου)
– τα Εννιάμερα της Παναγίας στους Τρίποδες (23 Αυγούστου)
– του Αγίου Ιωάννη στην Απείρανθο, στον Απόλλωνα και στο Αγερσανί (29 Αυγούστου)
Γιορτές
Απόκριες: Το γλέντι κορυφώνεται τις τελευταίες ημέρες πριν από την Καθαρά Δευτέρα και πολλοί κάτοικοι μεταμφιέζονται σε ανάμνηση των διονυσιακών γιορτών. Χαρακτηριστικές φιγούρες είναι οι κουδουνάτοι στην Απείρανθο και οι φουστανελλάτοι.
Αϊ Γιάννης: Τα άλματα πάνω από τη φωτιά -για να φύγουν μακριά τα κακά πνεύματα και οι αρρώστιες- είναι το χαρακτηριστικό της γιορτής του Αϊ Γιάννη (23 Ιουνίου) στον Κλήδονα. Οι νοικοκυρές ετοιμάζουν αλμυρές πίτες, οι οποίες θεωρείται πως έχουν «μαγικές δυνάμεις».
Του Σταυρού: Η καλή σοδειά είναι σημαντική για τους κατοίκους στο Γαλανάδο, οι οποίοι την ημέρα της γιορτής του Τιμίου Σταυρού (14 Σεπτεμβρίου), αφήνουν έξω από την εκκλησία λίγους σπόρους, τυλιγμένους σε ένα πανί, για να τους ευλογήσει ο παπάς.
Τρύγος: Αποτελεί ιδιαίτερη γιορτή για τους κατοίκους του νησιού, το φθινόπωρο. Τα βαρέλια πλένονται και ο μούστος συγκεντρώνεται για να πάει στα πατητήρια. Τα πατημένα σταφύλια (τσάμπουρα) που μένουν στο βαρέλι χρησιμοποιούνται για τη ρακή: Τα ρακιτζιά είναι αφορμή για συγκεντρώσεις φίλων και γνωστών οι οποίοι τραγουδούν, τρώνε και διασκεδάζουν.
Πηγή: aegeanislands.gr
Η Δήλος σήμερα -η καλύτερα σωζόμενη αρχαία πόλη στην Ελλάδα- έχει χαρακτηριστεί ολόκληρη αρχαιολογικός χώρος και η επίσκεψή της διέπεται από τους σχετικούς κανονισμούς. Κανείς δεν μπορεί να παραμείνει στο νησί απόγευμα και να χαρεί το ηλιοβασίλεμα, πόσο μάλλον το βράδυ, πλην μιας ημέρας το χρόνο: την παραμονή της 7ης Ιουλίου που γιορτάζει η Αγία Κυριακή.
Η Αγία Κυριακή είναι ένα μικρό εκκλησάκι, που χτίστηκε τον 19ο αιώνα για τις θρησκευτικές ανάγκες των εργαζομένων στους αρχαιολογικούς χώρους. Βρίσκεται στην ανατολική ακτή, ακριβώς απέναντι από τη Μύκονο. Την ημέρα που γιορτάζει η Αγία Κυριακή, οι φύλακες του νησιού, με τους φίλους τους από τη Μύκονο, τιμούν τη μνήμη της με εκκλησιασμό, αλλά και μ’ ένα πανηγύρι, ένα τρικούβερτο γλέντι.
Στο φρεσκοασβεστωμένο εκκλησάκι της Αγίας Κυριακής, όλο κι όλο μια σπιθαμή, ζήτημα είναι να χωρούν δέκα άνθρωποι και οι πιστοί μαζεύονται στο σημαιοστολισμένο προαύλιο.
Περισσότερα στο Greek Gastronomy Guide…
Πηγή: www.greekgastronomyguide.gr
Μυκονιάτικα πανηγύρια
Μένουν άναυδοι όσοι φίλοι μου μ’ ακούν να υποστηρίζω ότι τα πανηγύρια της Μυκόνου είναι από τα πιο ζωντανά πανηγύρια του Αιγαίου και δεν μπορούν να διανοηθούν ότι πίσω από τη βιτρίνα του lifestyle κρύβεται μια ζωή αυθεντική των και ότι οι Μυκονιάτες τιμούν τα πανηγύρια τους.
Τα μυκονιάτικα πανηγύρια ως προς τον θρησκευτικό τους χαρακτήρα δεν διαφέρουν πολύ από των άλλων νησιών του Αιγαίου. Μέρες πριν από τη γιορτή οι εκκλησιές ασβεστώνονται και σημαιοστολίζονται, και τα μπρούντζινα μανουάλια γυαλίζονται και ντύνονται με τις ποδιές τους. Την παραμονή ανάβουν όλα τα καντήλια, ενώ οι πιστοί που θα περάσουν για ν’ ανάψουν το κεράκι τους τυλίγονται στις μυρωδιές από τους βασιλικούς και τα λουλούδια.
Περισσότερα στο Greek Gastronomy Guide…
Πηγή: www.greekgastronomyguide.gr
Μέσα σε δέκα στίχους ο Μιχάλης Κουνενής από τη Μύκονο, ο γνωστός Μπαμπέλης, κορυφαίος τσαμπουνιέρης των Κυκλάδων, περιγράφει παραστατικότατα το πανηγυράκι του Τραγονησιού.
H εκκλησιά της Παναγιάς γιορτάζει των αγίων Βαρνάβα και Βαρθολομαίου, 11 του Ιούνη. Η αναχώρηση γίνεται από τον Καλαφάτη και σε μισή ώρα φθάνεις σ’ έναν μικρό κόλπο, προστατευμένο κάπως από τον βοριά. Τριγύρω, ψηλά γκρεμνά, δυσπρόσιτες ακτές, μώλος πουθενά.
Μετά το δέσιμο των πλεούμενων, το ένα πλάι στ’ άλλο, κι όλα μαζί στα βράχια, αρχίζει το σκαρφάλωμα και τα πρώτα εκατό μέτρα δεν είναι ό,τι πιο εύκολο. Απότομες πλαγιές, κοφτερές πέτρες, γλιστερά χαλίκια, βάδισμα στα τυφλά. Μετά από ένα μισάωρο περπάτημα φαίνεται η Παναγιά, ένα μικροσκοπικό κάτασπρο εκκλησάκι, κολλημένο σ’ έναν κόκκινο βράχο ανάμεσα σε δυο αιωρούμενες καππαριές, το μοναδικό πράσινο στο νησί. Ο παπάς και οι ψάλτες ίσα που χωρούν στο ναό, ενώ όλοι οι πιστοί στέκονται απέξω. Οι ψαλμωδίες αντηχούν στη ρεματιά: «Πλούσιοι επτώχευσαν και πείνασαν […]».
Περισσότερα στο Greek Gastronomy Guide…
Πηγή: www.greekgastronomyguide.gr
Η Κωμιακή Νάξου είναι ένα χωριό χτισμένο αμφιθεατρικά σε υψόμετρο 550 μέτρων με ανοιχτό ορίζοντα προς το Ικάριο Πέλαγος. Χωμένο μέσα στα καταπράσινα πλατάνια, με πολλές πηγές και περικυκλωμένο από μικρά περιβολάκια και αμπελάκια σε πεζούλες. Παλιά είχε δύο χιλιάδες κατοίκους, ενώ τώρα περίπου πεντακόσιους.
Το πανηγυράκι γίνεται σε δυο εκκλησάκια μονόκλιτα θολωτά, το ένα πλάι στο άλλο, το βορινό αφιερωμένο στη Ζωοδόχο Πηγή και το νότιο στους αγίους Κωνσταντίνο και Ελένη χτισμένα πλάι στη δημοσιά, δύο χιλιόμετρα από το χωριό, πάνω σε ένα πλάτωμα σαν πλατεία χωριού, που σκεπάζεται από τις φυλλωσιές τεσσάρων τεράστιων πλάτανων.
Περισσότερα στο Greek Gastronomy Guide…
Πηγή: www.greekgastronomyguide.gr
Τα πανηγύρια και οι χοροί της Κρήτης
Στην Κρήτη, από την περίοδο των πρώτων Βυζαντινών Χρόνων, τις εκκλησιαστικές γιορτές στη μνήμη των μαρτύρων ή των αγίων μετά τον εκκλησιασμό τις ακολουθούσαν πανηγύρια. Γύρω στο 1546 ένας Γάλλος περιηγητής γράφει: «Ήσαν φορτωμένοι όπλα και δεν έπαυαν να χορεύουν έως τη νύχτα. Έτσι παράξενα ντυμένοι και φορτωμένοι με φαρέτρα με 150 περίπου βέλη, που την είχαν πίσω στη ράχη, και μ’ ένα τόξο καλά τεντωμένο κρεμασμένο στο μπράτσο τους και με μια σπάθα στο πλάι, χόρευαν, προσπαθώντας να κάμουν τα ωραιότερα και ψηλότερα πηδήματα».
Στα πανηγύρια εκτός του καθαρά θρησκευτικού μέρους, οι πιστοί τρώνε όλοι μαζί, τραγουδούν, χορεύουν και γλεντούν και επιβεβαιώνουν έτσι την συνοχή της κοινότητάς τους.
Στο κρητικό τραγούδι, η μαντινάδα είναι ένα είδος της αυτοσχέδιας λαϊκής ποίησης σ’ ένα δεκαπεντασύλλαβο ομοιοκατάληκτο δημώδες δίστιχο με αυτοτελές νόημα.
Το πανηγύρι του Αγίου Χαραλάμπους
Το πανηγύρι του Αγίου Χαραλάμπους γίνεται στις 10 Φεβρουαρίου στα Σφακιά και είναι από τα πιο αυθεντικά της Κρήτης.
Μια ευρύχωρη σπηλιά, σε μια βραχώδη ακτή του Λυβικού πελάγους, στεγάζει ένα μικροσκοπικό εκκλησάκι. Ούτε ιερό, ούτε τέμπλο ούτε άμβωνας. Το αρχέτυπο σκηνικό της απόλυτης λιτότητας.
Μετά την λειτουργιά ο κόσμος θα φάει το γαμοπίλαφο.
Στη γωνιά που είχε πρόχειρα στηθεί το καζάνι, ο μάγειρας ανακάτευε ήδη το πιλάφι: «Παίρνουμε το κρέας και, αφού το βράσουμε, περνάμε το ζουμί από το σουρωτήρι, για να μην ξεφύγουν τυχόν κοκαλάκια, και τα ρίχνουμε στο ρύζι. Το καζάνι πρέπει ν’ ανακατεύεται συνεχώς, μαλακά -για να μην κολλήσει στον πάτο- μέχρι να τελειώσει η βράση. Στο τέλος ρίχνουμε ένα ποτήρι του κρασιού στημένο λεμόνι για ν’ ασπρίσει το ρύζι. Το καλύτερο μέρος του πιλαφιού πάντως είναι το κατακάθι, και όσοι το γευτούν θα συγχωράνε τα πεθαμένα τους καθώς θα γλείφουν τα χείλια τους από την ευχαρίστηση».
Περισσότερα στο Greek Gastronomy Guide…
Πηγή: www.greekgastronomyguide.gr
Η εκκλησιά της Αγίας Ματρώνας, με τον χαρακτηριστικό της φοίνικα, βρίσκεται ανατολικά του κεντρικού δρόμου της Φοινικιάς στη Σαντορίνη και χτίστηκε το 1859 από τον Φραγκίσκο Πλατή, καραβοκύρη της Οίας. Η Φοινικιά ήταν τα παλιά χρόνια η γειτονιά των αγροτών της Οίας. Εδώ βρίσκονταν όμως και οι κάναβες των κατοίκων της Οίας και των αρχόντων, οι οποίοι μέσα στα δικά τους εντυπωσιακά μεγάλα υπόσκαφα φύλαγαν τα βαρέλια με το κρασί, τα γεννήματα, τα γεωργικά εργαλεία και πολλές φορές στέγαζαν τα ζώα τους. Στις αρχές του 20ού αιώνα υπήρχαν πάνω από 150 κάναβες, που ερήμωσαν μετά τον πόλεμο. (Σήμερα οι περισσότερες έχουν μετατραπεί σε ξενώνες, άλλες είναι εγκαταλειμμένες και ελάχιστες έχουν την παλιά τους χρήση).
Το πανηγύρι της Αγιάς Ματρώνας στη Φοινικιά γίνεται στις 20 του Οκτώβρη, όταν η Σαντορίνη έχει αδειάσει από τις ορδές των τουριστών κι έτσι, οι ντόπιοι έχουν την ευκαιρία ν’ ασχοληθούν με τα δικά τους και να διασκεδάσουν αναμεταξύ τους. Tην παραμονή, στις επτά το απόγευμα, το διπλοκάμπανο της εκκλησίας σημαίνει τον πανηγυρικό εσπερινό και οι πιστοί συγκεντρώνονται για τη λειτουργία.
Περισσότερα στο Greek Gastronomy Guide…
Πηγή: Greek Gastronomy Guide