Το Φαράγγι του Μέσονα έχει μήκος 4 χιλιόμετρα και καταλήγει στο χωριό Κερατόκαμπος του Δήμου Βιάννου. Απαιτεί καλή φυσική κατάσταση αλλά η διαδρομή είναι φανταστική αφού θα διασχίσετε το πιο εντυπωσιακό σημείο των Σητειακών βουνών.
Στην ανατολική άκρη του Καβουσίου παίρνουμε το δρόμο που οδηγεί προς τις αρχαιολογικές ανασκαφές. Και πιο συγκεκριμένα ξεκινάει λίγο πιο κάτω από το ξωκλήσι της Αγ. Κυριακής και στην τοποθεσία αυτή βρίσκεται και μια αρκετά μεγάλη πεδιάδα που συλλέγει νερό από τους πρόποδες του όρους Δίκτη. Περνάμε μία μικρή εκκλησία και σε μερικά λεπτά φτάνουμε σε ένα μικρό διάσελο και εκεί ακριβώς που ο δρόμος αρχίζει να κατηφορίζει, στα δεξιά σας θα δείτε ένα μικρό τσιμεντένιο δρόμο να ανηφορίζει προς τη βουνοπλαγιά.
Παίρνουμε το δρόμο αυτό και συνεχίζουμε για περίπου 200 μέτρα . Αμέσως θα δούμε στα αριστερά μας ένα ανοιχτό τσιμεντένιο αγωγό νερού. Αφήνουμε τον δρόμο και πλησιάζουμε προς τον αγωγό και αρχίζουμε να περπατάμε προς τα ανατολικά, δίπλα στον αγωγό. Στην αρχή το μονοπάτι δεν είναι ευδιάκριτο, απλά προσπαθούμε να περπατάμε δίπλα στον αγωγό. 100 μέτρα παρακάτω το μονοπάτι αρχίζει πλέον να φαίνεται καθαρά, πάντα δίπλα στον αγωγό. Αμέσως μετά αρχίζουμε να μπαίνουμε στο καταπληκτικό φαράγγι του Καβουσίου, όπου το μονοπάτι θα ανηφορίσει μέχρι την κορυφή του.
Το φαράγγι ξεκινάει πολύ ομαλά με σχοινιά και περισσότερο περπάτημα. Όλο το φαράγγι διασχίζεται ομαλά εκτός από το τελευταίο κομμάτι του όπου αλλάζει η μορφή του και μπαίνουμε σε ένα πολύ στενό πέρασμα με ψηλά τοιχώματα. Πρόκειται για ένα φαράγγι το οποίο δεν κατεβάζει πολύ νερό και μάλιστα η ροή του σταματάει στα μέσα ή τέλη της άνοιξης. Το φαράγγι αυτό είναι ιδανικό αν θέλετε να κάνετε canyoning, που σημαίνει διέλευση πολύ στενού φαραγγιού, ακολουθώντας την κοίτη του, καταρρίχηση με σχοινιά αλλά και κολύμπι στα νερά του φαραγγιού.
Αν το περάσετε την άνοιξη, τρεχούμενο νερό υπάρχει μέσα στον αγωγό και μπορείτε να δροσιστείτε με το κρύο νερό του. Το μονοπάτι σκαρφαλώνει στις απότομες πλαγιές των ψηλών βράχων και σας δίνει υπέροχη θέα προς το φαράγγι, προς τα γύρω βουνά, αλλά και επίσης προς τον κόλπο του Αγίου Νικολάου. Η διάβαση μέσα από το φαράγγι θα πάρει περίπου μία ώρα.
Πηγή: www.incrediblecrete.gr
Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του ανάγλυφου της περιοχής είναι το φαράγγι του Χα. Θεωρείται ένα από τα αγριότερα φαράγγια της Ελλάδας, ένα σπάνιο μορφολογικό φαινόμενο της φύσης, που μόνο ένας ενδογενής παράγοντας, όπως ο τεκτονισμός θα μπορούσε να δημιουργήσει.
Η ονομασία του πιθανόν προέρχεται ετυμολογικά από το ρήμα «χάσκω», που σημαίνει σχηματίζω χάσμα, άνοιγμα. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι ένας παρθένος βιότοπος ανέγγιχτος από τον άνθρωπο μιας και η διαμόρφωσή του απαγορεύει στον οποιοδήποτε να το γνωρίσει καλά, να το διασχίσει ή να το εκμεταλλευτεί.
Οι πρώτοι και μοναδικοί που το διέσχισαν ως σήμερα, είναι τρεις Θεσσαλονικείς ορειβάτες, έμπειροι και ριψοκίνδυνοι, ο Σταύρος Λαζαρίδης, ο Βλάσης Χατζηπαναγιώτου και ο Χρόνης Αματζίδης. Για να το διασχίσουν χρειάστηκαν προσπάθεια επτά ημερών, από τις 17 ως τις 23 Ιουνίου το 1987. Ανάλογη προσπάθεια από κάποιον που δεν είναι έμπειρος ορειβάτης θα ήταν πάρα πολύ επικίνδυνη. Άλλωστε δεν είναι λίγοι αυτοί που προσπάθησαν να προχωρήσουν στο εσωτερικό και κινδύνευσαν ή και έχασαν τη ζωή του.
Η είσοδος είναι πολύ στενή, περίπου τρία μέτρα, ενώ προς τα πάνω το άνοιγμα φαρδαίνει. Το πλάτος του σε πολλά σημεία είναι μόνο τριάντα εκατοστά και σε άλλα δεν ξεπερνά τα τρία μέτρα. Δεξιά και αριστερά ορθώνονται οι τεράστιοι τοίχοι του σε ύψος από 200 ως και 400 μέτρα. Το μήκος του είναι περίπου ένα χιλιόμετρο.
Πριν από την είσοδο, υπάρχει μια μικρή λίμνη, που σχηματίζεται από ένα μικρό καταρράκτη, που κι αυτός δημιουργείται από μια άλλη λίμνη ψηλότερα, όχι ορατή από τη βάση του φαραγγιού. Μπορεί κανείς να τη θαυμάσει αν σκαρφαλώσει προσεκτικά στα βράχια, αριστερά από το άνοιγμα. Ιδιαίτερα εντυπωσιακά είναι τα πετρώματα με τους παράλληλους έντονους χρωματισμούς τους. Στο εσωτερικό υπάρχουν αρκετές τέτοιες λίμνες, που σχηματίζουν καταρράκτες, κατά τη χειμερινή περίοδο. Τότε είναι και η καταλληλότερη εποχή για να επισκεφτεί κανείς το φαράγγι. Πλησιάζοντας τη χαράδρα ο επισκέπτης κυριεύεται από δέος. Οι γκρίζοι βράχοι, κομμένοι σε τετράγωνα ή ορθογώνια σχήματα, υψώνονται μεγαλόπρεπα σκιάζοντας τη μικρή πεδιάδα που απλώνεται μπροστά τους.
Η περιοχή μέσα και γύρω από το φαράγγι είναι σημαντικός βιότοπος με πλούσια χλωρίδα και πανίδα. Οι μικρές λίμνες αποτελούν σημαντικούς υδροβιότοπους για πολλά μεταναστευτικά πουλιά, αλλά και για μόνιμα πουλιά και θηλαστικά. Πριν από μερικά χρόνια, ο ορεινός όγκος της Θρυπτής ήταν κατάφυτος από ψηλά δάση τραχείας πεύκης και αποτελούσε στολίδι για όλη την Κρήτη. Όμως, το μεγαλύτερο μέρος αυτού του δάσους καταστράφηκε με τις μεγάλες πυρκαγιές του 1984 και 1987. Η δυνατότητα της τραχείας πεύκης να αναγεννάται εύκολα μετά από πυρκαγιά θα είχε εξασφαλίσει μέχρι τώρα την μερική τουλάχιστον αποκατάσταση της ζημιάς στο δάσος, εάν δεν υπήρχε το φαινόμενο της παράνομης βοσκής.
Εκτός από την τραχεία πεύκη συναντάται πλήθος άλλων ειδών δέντρων και θάμνων, αρωματικών φυτών και λουλουδιών.Πολλά σπάνια και απειλούμενα φυτικά είδη έχουν βρει ιδανικό καταφύγιο μέσα στη Χαράδρα. Στην περιοχή υπάρχει μεγάληποικιλία πτηνών, θηλαστικών, εντόμων και ερπετών. Ενώ, όμως, ο αριθμός των ειδών είναι σημαντικός, ο αριθμός των ατόμων του κάθε είδους είναι περιορισμένος εξαιτίας της καταστροφής των βιοτόπων από ανθρωπογενείς κυρίως παράγοντες, όπως από το κυνήγι και ιδιαίτερα το νυχτερινό με τη χρήση προβολέων του αυτοκινήτου ή φορητούς, όπως οι παγίδες και τα φυτοφάρμακα που χρησιμοποιούνται στις καλλιέργειες.
Από τα θηλαστικά το είδος που κυριαρχεί είναι ο κρητικός λαγός , ενώ συναντάται και η κρητική νυφίτσα (καλογυναικάρι) και ο κρητικός ασβός (άρκαλος). Έχει, επίσης, παρατηρηθεί ο ακανθωτός ποντικός, τρωκτικό που δεν υπάρχει αλλού στην Ευρώπη και είναι στοιχείο της αφρικανικής πανίδας. Μοιάζει με κοινό ποντίκι, είναι καστανωπό, με λευκή κοιλιά, αλλά ανάμεσα στις τρίχες της ράχης και των πλευρών έχει αγκάθια, όπως ο σκαντζόχοιρος. Και οι σκαντζόχοιροι, συναντώνται συχνά στην περιοχή και προστατεύονται από το Προεδρικό Διάταγμα 67/1981 καθώς οι πληθυσμοί κινδυνεύουν από τα φυτοφάρμακα και τα διερχόμενα αυτοκίνητα. Στη χαράδρα του Χα ζουν ακόμα πολλά είδη νυχτερίδας.
Η περιοχή της Θρυπτής φιλοξενεί είδη απειλούμενα είδη αρπακτικών πτηνών, όπως ο Γυπαετός ή Κοκκαλάς, το όρνιο ή Καναβός, ο Χρυσαετος ή Βιτσίλα. Οι πληθυσμοί τους μικραίνουν συνεχώς όχι μόνο εξαιτίας του κυνηγιού και των δηλητηριασμένων δολωμάτων, αλλά και γιατί αντιμετωπίζουν πρόβλημα ανεύρεσης τροφής. Έχουν καταγραφεί και μικρότερα πουλιά, όπως η βραχοκιρκινέζα, κοκκινοκαλιακούδες, κάργιες, κουρούνες, κόκκινα αηδόνια, πέρδικες, ορτύκια, μπεκάτσες και έχει παρατηρηθεί η επίσκεψη πολλών μεταναστευτικών πτηνών.
Πηγή: www.incrediblecrete.gr
Το μεγαλύτερο, επιβλητικότερο και ομορφότερο φαράγγι, όχι μόνο στα Χανιά αλλά σε ολόκληρη την Ευρώπη, είναι αυτό της Σαμαριάς. Γι’ αυτό άλλωστε είναι και το πλέον γνωστό διεθνώς και το πλέον επισκέψιμο, αφού έχουν την τύχη να το διαβαίνουν πάνω από τριακόσιες χιλιάδες φυσιολάτρες κάθε χρόνο.
Είναι ένα θαυμαστό τοπίο, με σπάνιους γεωμορφικούς σχηματισμούς. Μοναδικός βιότοπος με ξεχωριστή σε πλούτο χλωρίδα και πανίδα και μια πλούσια μυθολογία που φθάνει ως τα προϊστορικά χρόνια και ιστορία πολυτάραχη στα δύσκολα για την Κρήτη χρόνια. Ανακηρύχθηκε ως Εθνικός Δρυμός Λευκών Ορέων Κρήτης το έτος 1962 και μέχρι τότε στο χωριό της Σαμαρίας, στο κέντρο του φαραγγιού, κατοικούσαν ακόμη δύο-τρεις οικογένειες Σφακιανών, ασχολουμένων κυρίως με την κτηνοτροφία και την υλοτομία. Καλύφθηκε τότε έκταση 48.500 στρεμμάτων ενώ σήμερα προωθείται η επέκταση του Δρυμού σε 250.000 στρέμματα που θα συμπεριλάβουν και το πλέον αξιόλογο τμήμα των Λευκών Ορέων.
Έχει βραβευθεί: το 1971 με το Εθνικό δίπλωμα προστασία της φύσης, το 1973 ανακηρύχθηκε ως τόπος ιδιαιτέρου φυσικού κάλους, το 1979 του απονεμήθηκε από το Συμβούλιο της Ευρώπης το Ευρωπαϊκό Δίπλωμα, Α’ κατηγορίας, προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος, που μέχρι τώρα ανανεώνεται κάθε πέντε χρόνια. Έγινε δηλαδή απονομή και τα έτη 1984, 1989, 1994 και 1999. Το μήκος της διαδρομής του, στα όρια του Δρυμού είναι 12.800 χιλιόμετρα και στη συνέχεια η απόσταση ως την παραλιακή Αγία Ρουμέλη, είναι ακόμα 3.200 χιλιόμετρα.
Η διάβαση του, με ταχύ βάδισμα μπορεί να πραγματοποιηθεί σε πέντε ή ολιγότερες ώρες αλλά, προτιμότερο είναι αυτή να μην γίνει σε ολιγότερες από 6 με 8 ώρες για να υπάρχει η δυνατότητα της άνετης απόλαυσης της ασύγκριτης ομορφιάς του. Είναι επισκέψιμο συνήθως από την 1η Μαϊου μέχρι τέλος Οκτωβρίου, εκτός αν υπάρξουν δύσκολες καιρικές συνθήκες. Υπάρχουν φυλάκια της Κρατικής Υπηρεσίας (Δασικής), στην είσοδο του Φαραγγιού, στον οικισμό Σαμαριάς και στη έξοδο του Δρυμού. Επίσης το φαράγγι παρέχει υπηρεσίες γιατρού. Στην Αγία Ρουμέλη υπάρχει και ελικοδρόμιο.
Το κυριότερο είδος της πανίδας του είναι το παγκόσμια γνωστό Κρητικό Αγρίμι (CAPRA AEGAGRUS CRETICA), ένα ζώο αφάνταστα όμορφο και λεβέντικο, που τώρα έχει πλέον διασωθεί και ζει ελεύθερο μόνο σ’ αυτό το φαράγγι και τα τρία παράλληλα της Σαμαριάς. Από την χλωρίδα, ονομαστά είναι τα αιωνόβια τεράστια Κυπαρίσσια, που από τα αρχαία χρόνια χρησιμοποιούνταν για την ναυπήγηση πλοίων, από δε τους Μινωϊτες για τους κίονες των ανακτόρων της Κνωσού κλπ. Συνολικά υπάρχουν στο φαράγγι 450 είδη της Κρητικής χλωρίδας, από τα οποία 70 είναι ενδημικά, φύονται δηλαδή μόνο σε αυτό.
Έχει πολλά στενώματα που έχουν ονομασθεί «πόρτες» αλλά το στενότερο, η «Σιδερόπορτα» έχει πλάτος μόνο τρία μέτρα ενώ το κατακόρυφο ύψος στις εκατέρωθεν πλευρές φθάνει από 300 μέχρι τα 700 μέτρα. Σε πολλά σημεία περνάτε πάνω από το ποτάμι του φαραγγιού με μικρά ξύλινα γεφυράκια. Στο φαράγγι υπήρχαν κατά τα αρχαία χρόνια ονομαστά Ιερά και Μαντεία, στη θέση δε της Αγίας Ρουμέλης η αρχαία πόλη Τάρρα στην οποία σώζεται μέχρι σήμερα τμήμα του ναού του Απόλλωνα.
Για να το απολαύσετε, μπορείτε να συμμετάσχετε σε μια από τις εκδρομές που διοργανώνουν τα τουριστικά γραφεία της Κρήτης ή να φθάσετε ως την είσοδο του, στο ξακουστό οροπέδιο του Ομαλού (υψομ. 1.250 μ. και απόσταση από Χανιά 43 χλμ), με λεωφορείο της γραμμής του ΚΤΕΛ. Στον Ομαλό υπάρχουν ταβέρνες, μικρά ξενοδοχεία και ένα κέντρο πληροφόρησης, είδος μικρού μουσείου, για την Σαμαριά και τα Λευκά Όρη. Από την Αγία Ρουμέλη μπορείτε πάλι να αναχωρήσετε με ένα από τα σύγχρονα πλοιάρια που σας μεταφέρουν ως τη Χώρα Σφακίων σε μια ώρα και από εκεί πάλι με το ΚΤΕΛ για Χανιά, Ρέθυμνο κλπ. Επίσης υπάρχει πλοιάριο και προς τα δυτικά παραλιακά κέντρα Σούγια και Παλαιόχωρα.
Στην πεντακάθαρη και ειδυλλιακή παραλία της Αγίας Ρουμέλης, κάτω από τα πανύψηλα βουνά, μπορείτε να ξεκουρασθείτε απολαμβάνοντας το κολύμπι στα νερά του Λιβυκού πελάγους και να γευματίσετε στις εκεί πολυάριθμες ταβέρνες ακόμη και να διανυκτερεύσετε στα μικρά ξενοδοχεία της. Αυτό μπορεί να γίνει επίσης και στη Χώρα Σφακίων. Κατάβαση 4-7 ώρες
Περιοχή: Λευκά Όρη
Απόσταση Διαδρομής: 18 km
Περίοδος επισκεψιμότητας: Μάιος-Οκτώβριος
Πηγή: www.incrediblecrete.gr
Το φαράγγι του Χαυγά είναι ένας πολύ ιδιαίτερος τόπος με εξωτική ομορφιά και σπάνια γεωλογικά χαρακτηριστικά. Βρίσκεται κοντά στο χωριό Καλαμαύκα σε απόσταση 12 χιλιομέτρων από την Ιεράπετρα και σε υψόμετρο 480 μέτρων.
Είναι εύκολα προσβάσιμο και η διάσχισή του ευχάριστη και ξεκούραστη. Αν και οι τελευταίες πυρκαγιές έχουν αφανίσει το μεγαλύτερο μέρος από το όμορφο πευκοδάσος που υπήρχε στο φαράγγι, τα εναπομείναντα πεύκα μπονσάι που επιβίωσαν στις μικρές σχισμές των βράχων αποζημειώνουν τον επισκέπτη. Σε πολλά σημεία οι βράχοι φιλοξενούν «εικαστικές» δημιουργίες της φύσης που σμίλεψαν στο πέρασμα του χρόνου ο άνεμος και το νερό. Απόσταση Διαδρομής 3-4km
Το βάθος του φαραγγιού φτάνει τα 300 μ. Δύο σχιστοί βράχοι σχηματίζουν είσοδο αλλεπάλληλων σπηλαίων, που χρησιμοποιήθηκαν στη γερμανική κατοχή από τους Κρητικούς αντάρτες και τους συμμάχους. Η διαδρομή μέσα στο φαράγγι είναι μαγευτική! Η θέα και τα τοπία που ξεδιπλώνονται μπροστά σας θα σας μείνουν αξέχαστα!
Πηγή: www.incrediblecrete.gr
Στο Ακρωτήρι με τα 115 σπήλαια και τα πέντε μικρά φαράγγια, ξεχωρίζει το μικρό, κατάφυτο, άγριας ομορφιάς φαράγγι του Καθολικού ή Αυλάκι Αγίου. Φτάνοντας στην ονομαστή Μονή Γουβερνέτου, σε υψόμετρο 260 μ. και απόσταση 16 χλμ. από τα Χανιά, αρχίζουμε την πεζοπορία στο καλό μονοπάτι βόρεια και σε δέκα λεπτά συναντούμε το σπήλαιο της Παναγίας της Αρκουδιώτισσας με το εκκλησάκι της Θεομήτορος και το αρχαίο Ιερό της Αρτέμιδας.
Δέκα λεπτά πιο κάτω αντικρύζουμε το Μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Ερημίτη, που έζησε τον 14ο αιώνα και διέμενε μέσα στο ωραίο σπήλαιο μήκους 151 μ. που βρίσκεται δίπλα στην Εκκλησία. Λίγο πιο κάτω, περνώντας από μία αξιοπερίεργα μεγάλη γέφυρα, εισερχόμαστε στο φαράγγι και βαδίζοντας στην κοίτη του χειμάρρου φθάνουμε στην ακτή σε μισή περίπου ώρα. Εκεί η θάλασσα είναι καθαρή για κολύμπι. Βλέπουμε ένα βενετσιάνικο πηγάδι, ένα κτίσμα όπου οι καλόγεροι του Καθολικού φύλαγαν το πλοιάριο τους και το μέρος απ’ όπου έχουν κοπεί οι πέτρες για το κτίσιμο της Μονής.
Διάρκεια Διαδρομής: 0.5 Ώρες
Πηγή: www.incrediblecrete.gr
Από τα αξιολογότερα Σφακιανά φαράγγια και στο οποίο ζουν ακόμη μερικά ζευγάρια από το σπάνιο “Αγρίμι” της Κρήτης. Η πεζοπορία γι’ αυτό ξεκινά από το χωριό Αγ. Ιωάννης Σφακίων (Υψόμετρο 780 και 92 χλμ. από Χανιά), με διάρκεια μιας ώρας ως την τοποθεσία Κορμοκόπος, όπου υπάρχει σπήλαιο με νερό και η αρχή της καθόδου (μέχρι εκεί χρειάζεται οδηγός) για την διάβαση του φαραγγιού.
Τερματίζει στην πανέμορφη πευκόφυτη αμμουδιά του Λιβυκού πελάγους μετά από άλλες δυόμισι ώρες πεζοπορίας. Από την παραλία μέχρι την Αγία Ρουμέλη δυτικά χρειάζεται άλλης μιας ώρας πορεία. Η παραπάνω διαδρομή καλύπτει το ήμισυ του φαραγγιού.
Αν επιθυμείτε διάβαση όλου του Ελυγιά χρειάζεστε έμπειρο οδηγό και δύο ημέρες στη διάθεσή σας. Ξεκινάτε από το οροπέδιο Ομαλού και μέσω του ορειβατικού καταφυγίου Καλλέργη και της κορυφής Μελιντάου (υψ. 2.133 μ.) θα φθάσετε στην τοποθεσία των Λευκών Ορέων «Ποταμός» και μετά από ένα κατακόρυφο κατέβασμα δέκα μέτρων φθάνετε στον πυθμένα του φαραγγιού και συνεχίζετε ως την ακτή του Λιβυκού πελάγους. Η πεζοπορία Ομαλός-Ποταμοί είναι έξι ώρες και άλλες έξι ώρες από εκεί μέχρι την ακτή.
Πηγή: www.incrediblecrete.gr
Το φαράγγι της Ρόζας αποτελεί παρακλάδι του φαραγγιού της Αμπέλου. Ξεκινά από σημείο δίπλα στον αγροτικό δρόμο που διασχίζει το φαράγγι της Αμπέλου και με κατεύθυνση ανατολική-νοτιοανατολική, οδηγεί στην Κερά.
Η κλίση της κοίτης του φαραγγιού είναι πολύ μεγάλη, αλλά μπορεί να αποτελέσει μονοπάτι για ορειβασία. Επίσης εντυπωσιακά υψώνονται τα πρανή του, με εμφανείς τους γεωλογικούς σχηματισμούς, που προσελκύουν το βλέμμα του επισκέπτη με την ιδιαίτερη ομορφιά που παρουσιάζουν. Στα μισά περίπου της διαδρομής και όπως ανεβαίνουμε προς την Κερά στη δεξιά μεριά του φαραγγιού υπάρχει σπήλαιο το οποίο όμως δεν είναι ορατό από την κοίτη του φαραγγιού και για να μπει κανείς μέσα πρέπει να ανεβεί στην κορυφή του πρανούς και να χρησιμοποιήσει σχοινιά.
Το φαράγγι τούτο έχει επιφανειακό νερό, γεγονός που φαίνεται από τις πικροδάφνες που φύονται στην κοίτη του. Το όνομα φαίνεται να προέρχεται από τα ροζ τοιχώματα του φαραγγιού. Κατά μια άλλη ενδιαφέρουσα εκδοχή, στο φαράγγι έριχναν τα στείρα ζώα. Έτσι, με τον καιρό, τα “στείρα ζα” έγινε “στη Ρόζα”.
Κείμενο: Πολιτιστικός Σύλλογος Γωνιών Πεδιάδος
Απόσταση διαδρομής: 2.750m.Δύσκολη πρόσβαση
Περιοχή: Γωνιές Πεδιάδος
Δυσκολία Διαδρομής: Δύσκολη
Περίοδος επισκεψιμότητας: Μάιος-Οκτώβριος
Πηγή: www.incrediblecrete.gr
Πρόκειται για το πλέον εντυπωσιακό σε βλάστηση και σε γεωμορφολογικούς του σχηματισμούς φαράγγι της Κεντρικής Κρήτης.Διασχίζει με κατεύθυνση Βορρά-Νότου το επιβλητικό Νότιο ορεινό συγκρότημα του Ψηλορείτη και ενώνει το δάσος του Ρούβα στα βόρεια με την κοιλάδα του Κουτσουλίδη ποταμού στα νότια, στην περιοχή του Ζαρού, ενός από τα πιο όμορφα κεφαλοχώρια της Κρήτης, γνωστό για τά πηγαία του νερά από την αρχαιότητα.
Στη βόρεια είσοδο του φαραγγιού βρίσκεται το εξωκλήσι του Αγίου Γιάννη όπου η δασική υπηρεσία έχει διαμορφώσει χώρο δασικής αναψυχής. Το συνολικό μήκος του φαραγγιού από το ξωκλήσι του Αη Γιάννη μέχρι το μοναστήρι του Αγίου Νικολάου από όπου πήρε και το όνομά του είναι 4 km και η διάσχισή του διαρκεί περίπου 1,5 ώρα. Το μεγαλύτερο τμήμα της διαδρομής είναι διαμορφωμένο μονοπάτι το οποίο καταλήγει στα νότια στην μικρή λίμνη Βότομος του Ζαρού, έναν από τους σημαντικότερους χώρους δασικής αναψυχής της Κεντρικής Κρήτης. Το φαράγγι είναι ένα από τα πλουσιότερα οικοσυστήματα της Ελλάδας και μέχρι τις αρχές του αιώνα φιλοξενούσε αίγαγρους.
Πέρα όμως από τα χαρακτηριστικά της χλωρίδας και πανίδας του, το φαράγγι εντυπωσιάζει για την μορφολογία του.Μεγαλόπρεποι γεωλογικοί σχηματισμοί και πανέμορφες χαράδρες συνθέτουν ένα σπάνιο τοπίο. Τα οικολογικά και γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά του, σε συνδυασμό με την ύπαρξη των ιστορικών εκκλησιών του Αγίου Νικολάου, Αγίου Μηνά και Αγίου Ευθυμίου αλλά και των υπολειμμάτων Ρωμαϊκού Υδραγωγείου στη θέση «Στέρνα» από όπου υδρευόταν η αρχαία Γόρτυνα, το καθιστούν ένα σπουδαίο φυσικό μνημείο της Κρήτης.
Απόσταση Διαδρομής: 4 km
Διάρκεια Διαδρομής: 1.5 Ώρες
Πηγή: www.incrediblecrete.gr
Βρίσκεται Ν.Α. του οικισμού των Γωνιών περίπου ένα χιλιόμετρο από τα νότια όρια αυτού. Η προσέγγιση του γίνεται εύκολα με αγροτικό δρόμο ο οποίος διασχίζει το φαράγγι σε όλο το μήκος του παράλληλα με την κοίτη του, που είναι ο ποταμός Αποσελέμης.
Το φαράγγι τούτο δεν παρουσιάζει το χαρακτηριστικό στένεμα των πρανών, μια και αυτά απέχουν αρκετή απόσταση μεταξύ τους. Το χαρακτηριστικό του είναι οι ορεινοί όγκοι που αποτελούν τα δυτικά πρανή του κυρίως, όπου έχουμε εντυπωσιακούς γεωλογικούς σχηματισμούς που προσδίδουν στο τοπίο μια ιδιαίτερη φυσική ομορφιά.
Η βλάστηση στην κοίτη του φαραγγιού είναι αρκετά πλούσια με δενδρώδη βλάστηση (κυρίως πλατάνια), αλλά και θαμνώδη (πικροδάφνη, σπάρτο κ.λ.π.) Συνεχίζοντας κανείς την πορεία του δρόμου που διασχίζει το φαράγγι και με κατεύθυνση νότια, φθάνει στη θέση «Αγκαραθιανό» σε υψόμετρο περίπου 600μ., όπου σε μικρή απόσταση υπάρχουν τρεις πηγές οι οποίες έχουν παροχή νερού όλο το χρόνο. Εδώ η βλάστηση περισσότερη λόγω της ύπαρξης του νερού.
Το φαράγγι αυτό, το οποίο έχει μήκος περίπου 2 χιλιόμετρα, διασχίζεται από τους επισκέπτες, αλλά και τους ντόπιους, κυρίως με το αυτοκίνητο και λιγότερο με τα πόδια, μια και ο δρόμος που διέρχεται μέσα από αυτό οδηγεί στην επαρχιακή οδό προς το οροπέδιο Λασιθίου, και στο εκκλησάκι της Μεταμόρφωσης Του Σωτήρος (Αφέντη Χριστού) καθώς, επίσης και στη θέση «Στόλους», όπου υπάρχει το εκκλησάκι της Αγίας Μαρίνας.
Κείμενο: Πολιτιστικός Σύλλογος Γωνιών Πεδιάδος
Περιοχή: Γωνιές Πεδιάδος
Δυσκολία Διαδρομής: Πολύ Έυκολη
Περίοδος επισκεψιμότητας: Όλο τον χρόνο
Προσβάσιμο με σκάφος: ΝΑΙ
Πηγή: www.incrediblecrete.gr
Με αφετηρία τα Πυρηναία Όρη στην Ισπανία, το Ευρωπαϊκό Μονοπάτι Μεγάλων Διαδρομών Ε4 περνά από τις Άλπεις και φθάνει στην Ελλάδα μέσω της πρώην Γιουγκοσλαβίας. Από την οροσειρά της Πίνδου διασχίζει κατά μήκος την ηπειρωτική Ελλάδα και τα όρη της Πελοποννήσου για να καταλήξει στην Κρήτη και από εκεί στην Κύπρο. Η διαδρομή του μονοπατιού στην Ελλάδα χωρίζεται σε τρία τμήματα, το Βόρειο,το Μεσαίο και το Νότιο.Το τελευταίο,ξεκινώντας από το Διακοφτό διέρχεται, μέσω της Τρίπολης στη βόρεια Λακωνία, διασχίζει το διευρυμένο δήμο Γυθείου κι από εκεί, έχοντας διασχίσει 300 χμ πεζοπορίας. Από εκεί μέσω άλλου μονοπατιού καταλήγει στο ακρωτήριο Ταίναρο, το νοτιότερο ηπειρωτικό σημείο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το τμήμα του Ε4 στο νομό Λακωνίας περνά από παραδοσιακούς οικισμούς, τοπία μοναδικής ομορφιάς και σημαντικούς βιότοπους προφέροντας μοναδικές εμπειρίες σε κάθε φυσιολάτρη. Λόγω του ήπιου κλίματος της Πελοποννήσου η διαδρομή του Νότιου τμήματος θεωρείται πολύ πιο εύκολη από τη βόρεια και μπορεί να περπατηθεί όλες τις εποχές του έτους. Ωστόσο οι καλύτερες εποχές για να διασχίσει κανείς το μονοπάτι είναι η άνοιξη και το φθινόπωρο. Για τη διάσχιση του μονοπατιού απαιτείται καλός ορειβατικός εξοπλισμός, σακίδια, παγούρια για νερό, αδιάβροχα ρούχα, πουλόβερ, φακός, υπνόσακος και σκηνή.
Οι ταμπέλες του Ε4 αναρτούνται επάνω σε στύλους της ΔΕΗ και ξεχωρίζουν από το συνδυασμό των χρωμάτων τους σε κίτρινο και μαύρο. Κιτρινόμαυρα είναι και τα σημάδια που σηματοδοτούν το μονοπάτι σε πέτρες και βράχια. Το Ε4 τελεί υπό την εποπτεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ορεινής Πεζοπορίας (E.W.V.) και έχει σχεδιαστεί και σηματοδοτηθεί από τηνΕλληνική Ομοσπονδία Ορειβασίας – Αναρρίχησης. Στο τμήμα του μονοπατιού που ξεκινά και καταλήγει στο ορειβατικό καταφύγιο του Ταΰγετου υπεύθυνος είναι ο Ε.Ο.Σ Σπάρτης. Στο τμήμα της Λακωνίας η διαδρομή του Ε4 ακολουθεί την πορεία Άγιος Πέτρος – Καρυές – Βρέσθενα – Θεολόγος – Σπάρτη – Μυστράς – Μονή Φανερωμένης – Αναβρυτή –- Λακώματτα – Καταφύγιο Ταΰγετου – Πενταυλοί – Άγιος Δημήτριος – Άρνα – Ρέμα Αγίας Μαρίνας – Μονή Παναγιάς Γιάτρισσας- Καστάνια – Γύθειο.
Άγιος Πέτρος – Καρυές – Βρέσθενα
Η διάσχιση του Ε4 στην περιοχή της Λακωνίας ξεκινά από τον Άγιο Πέτρο, και μέσα από δασικό δρόμο, εισέρχεται μετά από 10 χμ. στο χωριό Καρυές. Από εδώ μπορείς να περιπλανηθείς στα μονοπάτια του Πάρνωνα μέχρι την κορυφή του, στα 1935 μέτρα υψόμετρο. Από τις Καρυές μετά από 2.30 περίπου ώρες διαδρομή μέσα από το δάσος, το μονοπάτι καταλήγει στα Βρέσθενα όπου η διανυκτέρευση γίνεται σε σκηνή. Κοντά στα Βρέσθενα υπάρχει η Ιερά Μονή Αγίων Αναργύρων ενώ ολόκληρη η περιοχή εμπίπτει στην Οικολογικό Πάρκο του Πάρνωνα. Τα γύρω χωριά προσφέρουν ένα πλούσιο δίκτυο πεζοπορικών μονοπατιών με μεγάλες, γραφικές διαδρομές.
Βρέσθενα – Θεολόγος – Σπάρτη – Μυστράς
Από τα Βρέσθενα το μονοπάτι οδηγεί στο χωριό Θεολόγος και μετά 2 χμ. ασφαλτόδρομου στη Σπάρτη όπου θα βρεις πλήθος από καταλύματα για διανυκτέρευση. Από το τέλος της Λεωφόρου Λυκούργου στη Σπάρτη, ακολουθώντας την κατεύθυνση προς Καλαμάτα ή Μυστρά, σε λιγότερο από μίας ώρα διαδρομή συναντά τις πρώτες κατοικίες της βυζαντινής Καστροπολιτείας που είναι χτισμένη σε υψόμετρο 320 μέτρων. Από εδώ, μέσα από πετρόχτιστα σοκάκια και την παχιά σκιά των δέντρων απολαμβάνεις τη θέα του Ταΰγετου και του Μυστρά, προμηθεύεσαι πόσιμο νερό από τις δύο πηγές και συναντιέσαι με έναν παραδοσιακό νερόμυλο και το μεταβυζαντινό εκκλησάκι του Αγίου Ανδρέα.
Μυστράς – Μονή Φανερωμένης – Αναβρυτή – Λακκώματα
Διασχίζοντας τη ρεματιά της Λαγκάδας, φτάνουμε στη Μονή Φανερωμένης και στη συνέχεια στην Αναβρυτή στα 790 μέτρα υψόμετρο. Η διαδρομή διαρκεί 2.30 περίπου ώρες. Από την Αναβρυτή ξεκινούν πλήθος άλλα πανέμορφα τοπικά μονοπάτια ενώ υπάρχει κοινοτικός ξενώνας για διανυκτέρευση. Από εδώ μέσα από μια εκπληκτικής ομορφιάς διαδρομή που διασχίζει καλλιεργούμενες εκτάσεις και ορεινά δάση κατευθυνόμαστε προς τα Λακκώματα σε υψόμετρο 1280 μέτρων όπου υπάρχει και κέντρο πληροφόρησης. Το κομμάτι αυτό της διαδρομής διαρκεί 2 ώρες και 45 λεπτά και μπορεί να πραγματοποιηθεί και με αυτοκίνητο.
Λακκώματα – Ορειβατικό Καταφύγιο Ταΰγετου
Από τα Λακκώματα ανηφορίζουμε προς το καταφύγιο του Ε.Ο.Σ. Σπάρτης που συναντάμε σε υψόμετρο 1.550 μέτρων μετά από τρεις ώρες πεζοπορία. Στη διαδρομή συναντάμε πηγές για στάσεις και προμήθεια νερού ενώ το καταφύγιο προσφέρεται για διανυκτέρευση. Εδώ το μονοπάτι διασταυρώνεται με πλήθος από τοπικά μονοπάτια ενώ από το σημείο αυτό οι πεπειραμένοι ορειβάτες μπορούν να συνεχίσουν την πεζοπορία τους ως τον Προφήτη Ηλία, την κορυφή του Ταΰγετου στα 2.400 μέτρα υψόμετρο.
Ορειβατικό Καταφύγιο Ταΰγετου – Πενταυλοί – Άγιος Δημήτριος – Άρνα
Με αφετηρία το Καταφύγιο, το Ε4 διασχίζει μέσα από δασικούς δρόμους αστείρευτης ομορφιάς, τη δασική περιοχή των Πενταυλών με τις πέντε πηγές που αναβλύζουν νερά μέσα από τα βράχια, για να καταλήξει μετά από δύο περίπου ώρες στον Άγιο Δημήτριο που βρίσκεται στα 1490 μέτρα υψόμετρο. Από εκεί μετά από τρεισήμισι ώρες διαδρομή κατηφορίζουμε στην Άρνα (780 μ. υψόμετρο) με τη χαράδρα, τα παλιά γεφύρια και τους παραδοσιακούς νερόμυλους κοντά στον ποταμό.
Άρνα – Ρέμα Αγίας Μαρίνας – Μονή Παναγιάς Γιάτρισσας – Καστάνια
Από την Άρνα διασχίζουμε τη ρεματιά της Αγίας Μαρίνας (580 μέτρα υψόμετρο) και σε τρεισήμισι ώρες οδηγούμαστε στη Μονή της παναγίας της Γιάτρισσας στα 1000 μέτρα υψόμετρο. Διανυκτερεύουμε στην Καστάνια που προσεγγίζουμε μετά από μιας ώρας διαδρομή.
Καστάνια – Γύθειο
Το τελευταίο τμήμα της διαδρομής περιβάλλεται από δάση, λόφους, πηγές, σπήλαια και ρεματιές. Διασχίζοντας τους οικισμούς Βαρδούνια, Δεσφίνα, Αχουματά, Πλάτανος και Αγ. Βασίλειος φτάνουμε στον τελικό σταθμό μας, το Γύθειο όπου υπάρχουν πλήθος από ξενοδοχεία και εστιατόρια. Κοντά στην περιοχή βρίσκεται και το περίφημο δάσος της Βασιλικής που προσφέρει πεζοπορικές διαδρομές μοναδικής ομορφιάς.
Πηγή: www.mythicalpeloponnese.gr